῎Εριδα στήν ἱεραρχία γιά τούς μετανάστες

᾿Οδυσσεύς τοῦ Klision:Θά διαφωνήσουμε μέ τή δημοσιογράφο κ. Μαρία ᾿Αντωνιάδου, κατά τήν ὁποία Μητροπολίτης Πειραιώς "κατέγραψε τις αυστηρές και υπερορθόδοξες απόψεις", ὅπως γράφει στή δημοσιογραφική ἔρευνα πού ἀκολουθεῖ. Θά διορθώσουμε: οἱ ἀπόψεις τοῦ Μητροπολίτου Πειραιῶς κ. Σεραφείμ εἶναι οἱ σωστές καί οἱ ὀρθόδοξες. Δέν καταλαβαίνω τόν χαρακτηρισμό: "ὑπέρορθόδοξες". ᾿Επιτέλους, κάτι τέτοιες ρετσινιές θά πρέπει νά ἐκλείψουν. Εἶναι συνθηματικές, ἕωλες καί παντελῶς ἀστήρικτες.

Οι Μητροπολίτες Πειραιώς και Καλαβρύτων εκφράζουν εκ διαμέτρου αντίθετες απόψεις με τον Μητροπολίτη Μεσσηνίας
ΜΑΡΙΑ ΑΝΤΩΝΙΑΔΟΥ | Κυριακή 31 Ιανουαρίου 2010
Βήμα


Η ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΗ της ελληνικής ιθαγένειας στους μετανάστες που ζουν στη χώρα μας δίνει αφορμή για το ξέσπασμα διενέξεων και αντιπαραθέσεων στο εσωτερικό της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος στη χαραυγή του σωτηρίου έτους 2010. Χωρίς να υπάρχει ως τώρα κάποια τοποθέτηση της 12μελούς Διαρκούς
Ιεράς Συνόδου και με τον Αρχιεπίσκοπο κ. Ιερώνυμο να αποφεύγει επίσης να παίρνει δημοσίως θέση για το ζήτημα, κάποιοι ιεράρχες «έσπασαν» τη σιωπή που επέβαλλαν οι γιορτές των Χριστουγέννων. Οι απόψεις τους εκ διαμέτρου αντίθετες. Ορισμένοι τάσσονται υπέρ του νομοσχεδίου, άλλοι εκφράζουν την έντονη αντίδρασή τους και άλλοι αποφεύγουν να τοποθετηθούν και στις κατ΄ ιδίαν συζητήσεις τους δεν
κρύβουν τον προβληματισμό τους. Αξίζει να σημειωθεί ότι μέσα και από αυτή τη σύγκρουση που δείχνει να έχει ξεσπάσει στο εσωτερικό της Ιεραρχίας διαφαίνονται έντονα οι διαχωριστικές γραμμές οι οποίες έχουν διαμορφωθεί εδώ και πολλές δεκαετίες, αλλά και οι προσωπικότητες που επιθυμούν να παίξουν καθοριστικό ρόλο στις μελλοντικές εξελίξεις στη διοίκηση της Εκκλησίας όποτε και αν αυτές προκύψουν.
Από την πρώτη στιγμή της ανάρρησής του στον μητροπολιτικό θρόνο του Πειραιά ο κ. Σεραφείμ αναδείχθηκε σε άτεγκτο ηγέτη της «αυστηρής» και «συντηρητικής» πλευράς της Ορθόδοξης Εκκλησίας στον ελλαδικό χώρο. Θέματα όπως ο γάμος των ομόφυλων ζευγαριών, οι μασονικές στοές, οι σχέσεις του Οικουμενικού Πατριαρχείου με τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία αποτέλεσαν ζητήματα στα οποία ο Μητροπολίτης Πειραιώς κατέγραψε τις αυστηρές και υπερορθόδοξες απόψεις του. Εκτός από την μήνιν οργανώσεων, προκάλεσε και τον προβληματισμό στενών συνεργατών του Αρχιεπισκόπου. Ωστόσο ο κ. Σεραφείμ Μετζελόπουλος δεν δείχνει να πτοείται από τις αντιδράσεις που προκαλεί. Γόνος μεγαλοαστικής οικογένειας και μεγαλωμένος σε ένα μορφωμένο και με οικονομική ευμάρεια περιβάλλον, ο Μητροπολίτης Πειραιώς σπούδασε Νομική και Θεολογία και προέρχεται από τη λεγόμενη σεραφειμική πτέρυγα της Ιεραρχίας, αν και εξελέγη επί αρχιεπισκοπίας Χριστόδουλου Παρασκευαΐδη.

Το ζήτημα της ελληνικής ιθαγένειας είναι μείζονος σημασίας για τον Μητροπολίτη Πειραιώς, ο οποίος έχει δηλώσει: «Η γεωπολιτική θέση της χώρας μας δεν επιτρέπει μια ελευθεριότητα ή μια αντίληψη πολυπολιτισμικής κοινωνικής συνθέσεως του λαού μας. Αυτό ισοδυναμεί με κατάλυση της εθνικής ανεξαρτησίας και με αλλαγή του στάτους και των ηθών και των εθίμων της πατρίδας μας, με απρόβλεπτες συνέπειες για το μέλλον».

Η Μητρόπολη Πειραιά από την εποχή όπου ποιμαινόταν από τον Μητροπολίτη πρώην Πειραιώς κ. Καλλίνικο έως και σήμερα προσφέρει φαγητό και στέγη σε πολλούς μετανάστες που στερούνται τα προς το ζην και, όπως τονίζει ο κ. Σεραφείμ, «ο άνθρωπος, όποιος και αν είναι, ό,τι και αν είναι, είναι σεβαστό ως πρόσωπο. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι μπορούμε να εκχωρήσουμε την αυτοσυνειδησία μας, τη γη μας και την πατρίδα μας, που είναι σπαρμένη με τα οστά και τα αίματα αδελφών μας που πολέμησαν για ιδεώδη και ελευθερία του γένους».

Στο ίδιο μήκος κύματος, αν και σε διαφορετικό τόνο, ο Μητροπολίτης Καλαβρύτων κ. Αμβρόσιος μέσα από το μπλογκ που διατηρεί εξέφρασε την έντονη αντίδρασή του για την παραχώρηση της ελληνικής ιθαγένειας στους μετανάστες. «Ως έλλην πολίτης και ιεράρχης διαφωνώ οριζοντίως και καθέτως» δήλωσε ο κ. Αμβρόσιος και ζήτησε την τοποθέτηση της 12μελούς Ιεράς Συνόδου και των μελών της Ιεραρχίας έναντι του ζητήματος. Στην άλλη «όψη του νομίσματος» δείχνει να βρίσκεται ο Μητροπολίτης Μεσσηνίας κ. Χρυσόστομος. Προερχόμενος και αυτός από τη λεγόμενη σεραφειμική πτέρυγα, αν και εξελέγη επί αρχιεπισκοπίας Χριστοδούλου, ο κ. Χρυσόστομος ζήτησε τον σεβασμό της ετερότητας του προσώπου και τάχθηκε εμμέσως αλλά σαφέστατα υπέρ της παραχώρησης της ελληνικής ιθαγένειας στους μετανάστες. Καθηγητής της Θεολογικής Σχολής Αθηνών, αποφοίτησε από αυτήν, καθώς και από την Ανώτερη Εκκλησιαστική Σχολή Αθηνών στο τέλος της δεκαετίας του ΄80. Σύντομα βρέθηκε κοντά σε έναν γνωστό θεολόγο και κοσμοπολίτη ιεράρχη του οικουμενικού θρόνου, τον μακαριστό Μητροπολίτη Γέροντα Εφέσου Χρυσόστομο Κωνσταντινίδη, με τη βοήθεια του οποίου γνώρισε τις πολυπολιτισμικές κοινωνίες και εντρύφησε στη θεολογία.

Η ποιμαντορία του στην Καλαμάτα δεν ήταν στρωμένη με ροδοπέταλα. Διαδέχθηκε μια σεβάσμια μορφή τής πάλαι ποτέ πρεσβυτέρας Ιεραρχίας, τον μακαριστό μητροπολίτη Χρυσόστομο Θέμελη. Προκάλεσε αναταραχή στην εκλογική διαδικασία για την ανάδειξη αρχιεπισκόπου, όταν δήλωσε ότι δέχεται πιέσεις έως και εκβιασμούς από κύκλους προσκείμενους στον καταγόμενο από τη Μεσσηνία Μητροπολίτη Σπάρτης κ. Ευστάθιο. Ο κ. Χρυσόστομος δέχεται στην Καλαμάτα τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίο. Βρίσκεται επίσης στην ιδιαίτερη θέση να ποιμαίνει την περιοχή από την οποία κατάγεται ο πρόεδρος της ΝΔ κ. Αντώνης Σαμαράς. Ωστόσο τα προβλήματα που αντιμετωπίζει είναι πολλά καθώς οι θέσεις που εξέφρασε για το μεταναστευτικό προκάλεσαν ποικίλες και έντονες αντιδράσεις στην Ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδος. Δέχθηκε μάλιστα τα φίλια πυρά των Μητροπολιτών Πειραιώς κ. Σεραφείμ και Καλαβρύτων κ. Αμβροσίου, οι οποίοι έβαλαν εναντίον του. Εξάλλου ορισμένοι αρχιερείς στις κατ΄ ιδίαν συζητήσεις τους χρεώνουν στον κ. Χρυσόστομο ότι στοχεύει στην καλλιέργεια ενός σύγχρονου προφίλ, αφού πρόκειται για έναν φέρελπι μητροπολίτη.


«Ο φόβος του Ισλάμ»
ΠΑΡΑ το γεγονός ότι κανένας ιεράρχης δεν τοποθετείται ευθέως κατά του νομοσχεδίου, δεν αρνούνται στις κατ΄ ιδίαν συζητήσεις τους ότι φοβούνται την ενίσχυση του μουσουλμανικού στοιχείου στην Ελλάδα. Οι Αλβανοί που ζουν στη χώρα μας δεν δείχνουν να τους προβληματίζουν καθώς πάρα πολλοί βαφτίστηκαν ορθόδοξοι.

Οπως όμως εκτιμούν, η συντριπτική πλειονότητα των μεταναστών που ζουν στη χώρα μας προέρχεται από μουσουλμανικές χώρες. Μάλιστα προβάλλουν το ότι πρόκειται για ανθρώπους που γεννήθηκαν, μεγάλωσαν και ανατράφηκαν μέσα σε φανατικές μουσουλμανικές κοινωνίες, όπου κυριαρχεί η σαρία και τα φαινόμενα σκληρών τιμωριών σε όσους παραβιάζουν τα όσα υπαγορεύει.

Πάνω απ΄ όλα, όμως, βλέπουν ότι με την παραχώρηση υπηκοότητας και ιθαγένειας στους μουσουλμάνους που ζουν στη χώρα μας το 98% των ορθοδόξων που με καμάρι δήλωνε ο μακαριστός Χριστόδουλος ότι ζουν στην Ελλάδα θα αποτελέσει ένα μακρινό στην αρχή και πολύ μακρινότατο μερικές δεκαετίες αργότερα παρελθόν. Ετσι, πολλοί είναι εκείνοι που εκτιμούν ότι θα διεκδικήσουν οι έλληνες μουσουλμάνοι πολίτες πλέον ανέγερση τζαμιών τουλάχιστον στις μεγάλες πόλεις της χώρας, κατασκευή νεκροταφείων κτλ. Οπως μάλιστα φοβούνται, ορθόδοξα ελληνόπουλα θα αρχίσουν να εντρυφούν στο Μπαϊράμι και στο Ραμαζάν

ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕΙΝΑΙ ΔΥΣΚΟΛΗ ΓΛΩΣΣΑ!...

Γράφει ο Ναπολέων Γιωτίτσας
(αναγνώστης του fimotro

από την Φρανκφούρτη)

Μα είναι δυνατόν να προσλαμβάνονται και να εμφανίζονται ως εκφωνητές στα κρατικά μέσα μαζικής ενημέρωσης και να αποτελούν έτσι γλωσσικά πρότυπα της νεολαίας μας και όχι μόνο, άνθρωποι που δεν κατέχουν την ελληνική γλώσσα στο επίπεδο που πρέπει; Είναι δυνατόν και λογικό... να εκφωνεί κανείς ειδήσεις, οποιασδήποτε διάρκειας, στην τηλεόραση και να μην έχει την απαιτούμενη και αναγκαία ορθοφωνία;
Είναι δυνατόν να μην χρησιμοποιείται λεξικό, έστω και για επιβεβαίωση του ορθού, όταν γράφονται και προβάλλονται κείμενα στην οθόνη; Η κακοποίηση της θαυμάσιας όσο και δύσκολης αυτής γλώσσας, που επέζησε για χιλιάδες χρόνια, συνιστά εγκληματική πράξη, έστω και όταν γίνεται αυτό χωρίς πρόθεση και, πρέπει να γίνει οπωσδήποτε κάτι για την προστασία και διαφύλαξή της. Αν η γλώσσα μας είχε τη δύναμη, να εκφραστεί από μόνη της, θα είχε μηνύσει σίγουρα τους γλωσσικά υπεύθυνους της ελληνικής δημόσιας τηλεόρασης, ζητώντας μάλιστα διαζύγιο και κατ΄ επέκταση τον αποκλεισμό τους από την κακοποίηση και κακοδιαχείρησή της.
Δεν είναι απαραίτητο να εκφωνεί κάποιος τις ειδήσεις, όταν μπορεί μεν να τις συντάσσει άριστα, αδικείται όμως από τη φύση ως προς την ορθοφωνική εκφορά του λόγου του. Δεν μπορούμε όλοι να εκφέρουμε σωστά το σ, το ρ κι άλλα σύμφωνα όπως κι άλλες ιδιαιτερότητες της προφοράς διφθόγγων και δίψηφων φωνηέντων, παρά τις φιλότιμες σωκρατικές προσπάθειες. Δε χάθηκε ο κόσμος να παραχωρήσουν τη θέση τους στους ειδικά γι΄αυτή τη δουλειά εκπαιδευμένους εκφωνητές ή στις ανεξαρτήτου ομορφιάς εκπαιδευμένες εκφωνήτριες. Αφού δεν υπάρχουν υποάλληλοι αυτής της κατηγορίας, πρέπει να εξειδικευτούν αυτές οι εκφωνήτριες κι αυτοί οι εκφωνητές, ανεξαρτήτου ηλικίας, που έχουν το χάρισμα της καθαρής φωνής, άσχετα αν δεν μπορούν οι ίδιοι να συντάξουν με την ίδια ευκολία αυτά τα κείμενα που εκφωνούν.
Θέλω να πω ότι δεν μπορεί και, δεν είναι πάντα απαραίτητο στο κάτω κάτω, να συντάσσει και να εκφωνεί κάποιος δημοσιογράφος όλα τα κείμενα που ακούγονται στη δημόσια τηλεόραση. Ο καθένας με την εξειδίκευσή του.
Δεν μπορώ, ως φορολογούμενος, να απαιτήσω το ίδιο και από την ιδιωτική τηλεόραση, αφού εκεί τα κριτήρια επιλογής και προβολής είναι άλλα. Αυτός που πληρώνει μπορεί και να διορίζει όποιον θέλει. Ως θιγόμενο μέλος, όμως, αυτής της γλωσσικής οικογένειας, έχω το δικαίωμα να ζητήσω από το κράτος (;) την προστασία του γλωσσικού μου εργαλείου, της ελληνικής γλώσσας. Κανείς δεν έχει το δικαίωμα να κακοποιεί έτσι βάναυσα τη γλώσσα μας, άσχετα αν αυτό γίνεται επίτηδες, από άγνοια ή από αμέλεια. Ως θιγόμενοι Έλληνες μπορούμε να ζητήσουμε την προστασία της από κάθε είδους συντακτικές και λεκτικές ακρότητες και ασυναρτησίες.
Δυστυχώς δεν υπάρχει, στην Ελλάδα, κάποιος ενιαίος φορέας της γλώσσας μας κι επαφίεται έτσι απροστάτευτη στη διάθεση τού κάθε άσχετου και ανίδεου, να τη χρησιμοποιεί και να την πλάθει με βίαιο τρόπο, όπως του καπνίσει δηλαδή, ας μου επιτραπεί αυτή η συνηθισμένη λαϊκή έκφραση.
Εμείς που ζούμε στο εξωτερικό, καταβάλλουμε τιτάνιες προσπάθειες να κρατήσουμε ζωντανή την ελληνική γλώσσα στη στενή κι ευρύτερη οικογένειά μας, μέσα σε ένα γλωσσικά αφιλόξενο κι απρόσφορο περιβάλλον. Η ελληνική κρατική τηλεόραση, που θα μπορούσε ίσως να συνδράμει αυτή την προσπάθεια, δεν είναι πάντα το γλωσσικό πρότυπο που περιμένουμε!

Πηγή:Fimottro.blogspot.com

῾Η῾Ελληνική Νοηματική Γλῶσσα, ἕνα ἄλλο μέσο ἐπικοινωνίας- Μαριάννα Κατσογιάννου

Ινστιτούτο Επεξεργασίας του Λόγου




Τι είναι η Ελληνική Νοηματική Γλώσσα;

Οι περισσότεροι άνθρωποι, που δεν έχουν προσωπικές ή κοινωνικές επαφές με κωφούς, έχουν την τάση να πιστεύουν ότι οι νοηματικές γλώσσες είναι ένα είδος παντομίμας ή αναπαράστασης κάποιας από τις φωνούμενες γλώσσες που μιλάνε οι ίδιοι. Η αλήθεια όμως είναι πολύ διαφορετική από την ευρέως διαδεδομένη αυτή αντίληψη. Οι νοηματικές γλώσσες (που, σημειωτέον, είναι πολλές και εντελώς διαφορετικές μεταξύ τους), διαφέρουν από τις υπόλοιπες φυσικές γλώσσες ως προς το ότι μας είναι λιγότερο γνωστές, όχι όμως και ως προς τις γλωσσολογικές αρχές που διέπουν την επικοινωνιακή τους λειτουργία.

Η Ελληνική Νοηματική Γλώσσα (ΕΝΓ) είναι η φυσική γλώσσα της κοινότητας των Κωφών στην Ελλάδα. Όπως συμβαίνει και με τις υπόλοιπες νοηματικές, η ιδιαιτερότητά της σε σχέση με αυτό που ο περισσότερος κόσμος έχει συνηθίσει να ονομάζει "γλώσσα" είναι ότι η γραμματική της, δηλαδή το σύστημα των κανόνων βάσει των οποίων διαρθρώνεται ο λόγος και επιτυγχάνεται η επικοινωνία, δεν είναι προφορικό αλλά οπτικο-κινησιακό. Η ΕΝΓ λέγεται "ελληνική" γιατί χρησιμοποιείται στην Ελλάδα από Έλληνες νοηματιστές, αυτό όμως δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση ότι απεικονίζει την ελληνική γλώσσα ή ότι προέρχεται από αυτήν. Αντίθετα, πρόκειται για ένα αυτόνομο γλωσσικό σύστημα που μπορεί να μελετηθεί και να αναλυθεί όπως και κάθε άλλη φυσική γλώσσα.

Τα γλωσσικά μέσα που χρησιμοποιεί η ΕΝΓ (όπως και οι άλλες νοηματικές γλώσσες) για να διατυπώσει τις έννοιες και για να δημιουργήσει μορφολογία και σύνταξη, βασίζονται στην κίνηση των χεριών, στην στάση ή στην κίνηση του σώματος, και στην έκφραση του προσώπου. Οι βασικές μονάδες του λόγου (τις οποίες η επιστήμη της γλωσσολογίας ονομάζει γλωσσικά σημεία) της ΕΝΓ ονομάζονται νοήματα. Τα νοήματα μπορούν να έχουν λεξική ή γραμματική σημασία, ακριβώς όπως τα μορφήματα και οι λέξεις στις φυσικές γλώσσες.

Τα νοήματα δεν πρέπει να συγχέονται με το δακτυλικό αλφάβητο, το οποίο είναι απλώς ένας τρόπος μεταγραφής του ελληνικού αλφαβήτου. Οι νοηματιστές, ως φυσικοί ομιλητές της ΕΝΓ, χρησιμοποιούν το δακτυλικό αλφάβητο με δύο τρόπους: είτε για να αποδώσουν τα ακρώνυμα και τα κύρια ονόματα, είτε για να σχηματίσουν νοήματα στα οποία τα στοιχεία του δακτυλικού αλφαβήτου χρησιμοποιούνται ως χειρομορφές. Για παράδειγμα, το νόημα που σημαίνει "κοινωνία" σχηματίζεται από το "κ" του δακτυλικού αλφαβήτου σε συνδυασμό με κίνηση.

Το χαρακτηριστικότερο συστατικό ενός νοήματος λέγεται χειρομορφή. Η χειρομορφή είναι το σχήμα που παίρνει η παλάμη και η θέση στην οποία τοποθετούνται τα δάκτυλα τη στιγμή που αρχίζει να σχηματίζεται ένα νόημα. Η ίδια η χειρομορφή όμως από μόνη της δεν είναι φορέας σημασίας. Για να αποκτήσει σημασία, για να δημιουργηθεί δηλαδή ένα νόημα, η χειρομορφή πρέπει να συνοδεύεται και από τα παρακάτω στοιχεία:

- Τον "προσανατολισμό" της παλάμης, δηλαδή την κατεύθυνση προς την οποία στρέφεται η χειρομορφή κατά το σχηματισμό του νοήματος: ο δείκτης που δείχνει προς τα πάνω ή στρέφεται προς τα δεξιά αποτελεί τμήμα διαφορετικών νοημάτων.

- Τη θέση της χειρομορφής στο χώρο ή επάνω στο σώμα: τα νοήματα παράγονται σε καθορισμένο χώρο που λέγεται χώρος νοηματισμού. Ο χώρος αυτός αντιστοιχεί περίπου σε ένα τετράγωνο που ορίζεται από την κορυφή της κεφαλής ως τον άνω κορμό και εκτείνεται σε 20-30 εκατοστά δεξιά και αριστερά από τα μπράτσα. Αν χρησιμοποιήσουμε μία χειρομορφή έξω από το χώρο αυτό, π.χ. με τα μπράτσα κρεμασμένα δίπλα στο σώμα, το αποτέλεσμα δεν είναι αναγνωρίσιμο ως νόημα.

- Την κίνηση του χεριού, χωρίς την οποία δεν μπορεί να ολοκληρωθεί ένα νόημα: ο δείκτης που δείχνει προς τα πάνω ή στρέφεται προς τα δεξιά χωρίς να κινείται δεν είναι ολοκληρωμένο νόημα, δεν αντιστοιχεί δηλαδή σε ορισμένη σημασία. Εκτός από τη συμμετοχή της στο σχηματισμό του νοήματος, η κίνηση μπορεί να είναι και φορέας άλλων σημασιών, για παράδειγμα να δηλώνει τον αριθμό (ενικό ή πληθυντικό), το μέγεθος ενός αντικειμένου (μικρότερο ή μεγαλύτερο), ακόμα και τη συχνότητα μίας ενέργειας.

- Την στάση (ή κίνηση) του σώματος και/ή την έκφραση του προσώπου, που αποτελούν επίσης συστατικά του νοήματος με την έννοια ότι λειτουργούν για να μεταφέρουν πληροφορία όπως αυτή που δηλώνεται από τον τόνο της φωνής στις ομιλούμενες γλώσσες. Για παράδειγμα, η έννοια του μέλλοντος διατυπώνεται στην ΕΝΓ συνδυάζοντας το νόημα με μία ελαφρά κλίση του σώματος προς τα εμπρός.

Μελέτη και λεξικογράφηση της ΕΝΓ

Η μεγαλύτερη δυσκολία που εμφανίζεται όταν κάποιος θέλει να μελετήσει μία νοηματική γλώσσα, είναι "τεχνικού" χαρακτήρα, με την έννοια ότι δεν υπάρχει γραφή ή μεταγραφή κάποιου είδους. Το αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης μπορεί να συγκριθεί με αυτό που συμβαίνει σε πολλές προφορικές γλώσσες: η καταγραφή της γλώσσας είναι εξαιρετικά ελλιπής και η μελέτη της ιδιαίτερα περιορισμένη. Είναι προφανές ότι το πρόβλημα είναι εντονότερο στην περίπτωση της ΕΝΓ, για την οποία η καταγραφή οποιασδήποτε πληροφορίας γινόταν μέχρι τώρα μόνο με φωτογραφίες ή σκίτσα, από τα οποία έλειπε ένα βασικό συστατικό των νοημάτων: η κίνηση. Επιπλέον, οι διάφορες γλωσσικές και κοινωνικές προκαταλήψεις, όπως για παράδειγμα ότι η νοηματική δεν είναι "ακριβώς" γλώσσα, έχουν εμποδίσει την ευρύτερη διάδοσή της.

Στην πραγματικότητα, το μεγαλύτερο μέρος του υλικού που έχουμε στη διάθεσή μας αποτελείται από πρώιμες προσπάθειες λεξικογράφησης της ΕΝΓ, οι οποίες αφορούν πάντα δίγλωσσα λεξικά (ελληνικής - ΕΝΓ). Παράλληλα, η διδασκαλία της ΕΝΓ βασίζεται σε αποσπασματικές προσπάθειες, συχνά ιδιωτικές, ενώ λείπει εντελώς από την εκπαίδευση ένα βιβλίο γραμματικής, ένα συστηματικό εγχειρίδιο περιγραφής και ερμηνείας των κανόνων που την διέπουν. Οι ελλείψεις αυτές γίνονται εντονότερες μετά την αναγνώριση της ΕΝΓ από το ελληνικό κοινοβούλιο με τον νόμο 2817 (ΦΕΚ 78/14-3-00).

Το έργο ΝΟΗΜΑ

Το έργο ΝΟΗΜΑ (ΕΠΕΤ ΙΙ, Μέτρο 2.3, Δράση: Ειδική Δράση Ανάπτυξης Τεχνολογιών Υποστήριξης Ατόμων με Ειδικές Ανάγκες - ΑΜΕΑ) υλοποιήθηκε με συνεργασία των παρακάτω φορέων: Ινστιτούτο Επεξεργασίας του Λόγου (ΙΕΛ), Ομοσπονδία Κωφών Ελλάδος (ΟΜΚΕ), Εθνικό Ίδρυμα Κωφών (ΕΙΚ), Εκδόσεις Καστανιώτης, NETCOM Ε.Π.Ε. Το έργο είχε ως αντικείμενο την καταγραφή και επεξεργασία πρωτότυπου γλωσσικού και πολιτισμικού υλικού από την ΕΝΓ, με τελικό στόχο την ανάπτυξη εκπαιδευτικών προϊόντων σε ηλεκτρονική μορφή. Πιο συγκεκριμένα, οι εργασίες επικεντρώθηκαν: α) στην συλλογή αυθεντικού γλωσσικού υλικού από την ΕΝΓ και β) στην λεξιλογική ανάλυσή του. Δόθηκε ιδιαίτερη σημασία στην αξιοποίηση των τεχνολογιών που παρέχουν τη δυνατότητα δημιουργίας πολυμεσικών προϊόντων, ιδιαίτερα στην βιντεοσκόπηση του υλικού που προτείνεται για διδασκαλία. Τελικός στόχος ήταν η έκδοση προϊόντων κατάλληλων για τις διδακτικές και μαθησιακές ανάγκες των χρηστών της ΕΝΓ, που θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν είτε από ομάδες σε χώρους διδασκαλίας είτε από μεμονωμένους χρήστες στο σπίτι. Από τα προϊόντα-αποτελέσματα του έργου, παρουσιάζουμε παρακάτω τα δύο λεξικά που εκδόθηκαν σε CD-ROM και DVD-ROM.

Το παιδικό λεξικό του έργου ΝΟΗΜΑ

Το παιδικό λεξικό του έργου ΝΟΗΜΑ περιέχει 500 εικονογραφημένες λέξεις της ΕΝΓ. Απευθύνεται σε παιδιά προσχολικής και σχολικής ηλικίας τα οποία μπορεί να είναι ακούοντα (κωφών γονέων) ή κωφά (κωφών ή ακουόντων γονέων). Τα λήμματα είναι απλές λέξεις καθημερινής χρήσης, ταξινομημένα σύμφωνα με τις χειρομορφές της ΕΝΓ. Όλα τα λήμματα διαθέτουν μετάφραση στα νέα ελληνικά και μεταγραφή στο ελληνικό δακτυλικό αλφάβητο (ΕΔΑ). Τα σκίτσα και οι φωτογραφίες που συνοδεύουν τα λήμματα απευθύνονται ειδικά στους νεαρούς χρήστες του λεξικού, που συχνά καταφεύγουν στην αναζήτηση λέξεων ξεκινώντας από το φωτογραφικό υλικό. Το λεξικό συνοδεύεται από το παιχνίδι Λεξιπλάστης, το οποίο επιτρέπει στον χρήστη να ελέγχει και να εμπλουτίζει τις γνώσεις του σχηματίζοντας λέξεις. Το σημαντικότερο όμως ρόλο στο λεξικό αυτό παίζουν οι βιντεοσκοπημένες λέξεις της ΕΝΓ, η εκμάθηση των οποίων αποτελεί και τον τελικό εκπαιδευτικό στόχο του προγράμματος.

Το λεξικό γενικής γλώσσας του έργου ΝΟΗΜΑ

Το λεξικό γενικής γλώσσας ΝΟΗΜΑ είναι το πρώτο ηλεκτρονικό λεξικό ελληνικών νοημάτων με μετάφραση στα νέα ελληνικά. Περιέχει 3.000 βιντεοσκοπημένες λέξεις και απευθύνεται σε νοηματιστές, αλλά και σε σπουδαστές που μαθαίνουν την ΕΝΓ ως δεύτερη γλώσσα. Ακολουθώντας μια εργονομία που έχει ως στόχο τη βέλτιστη χρηστικότητα του προϊόντος ως προς τις δύο ομάδες χρηστών, κάθε λήμμα-νόημα συνοδεύεται από ερμήνευμα που περιλαμβάνει, αφενός ένα μεταφραστικό ισοδύναμο και, αν χρειάζεται, περαιτέρω ερμηνεία στα νέα ελληνικά και αφετέρου συνώνυμα και αντώνυμα στην ΕΝΓ.

Η ενσωμάτωση ερμηνευμάτων και μεταφράσεων στα νέα ελληνικά βοηθά τους χρήστες που δεν είναι ομιλητές της ΕΝΓ να κατανοήσουν τη σημασία του νοήματος, ενώ παράλληλα επιτρέπει στους φυσικούς ομιλητές της ΕΝΓ να πλουτίσουν το λεξιλόγιό τους στα νέα ελληνικά. Το λεξικό διαθέτει επίσης κατάταξη των λημμάτων σε σημασιολογικές κατηγορίες, η οποία έχει γίνει για να διευκολύνει την εκμάθηση ομάδων νοημάτων που συνδέονται μεταξύ τους εννοιολογικά ή πραγματολογικά. Το σημαντικότερο συστατικό του λεξικού όμως παραμένει το πολυμεσικό υλικό, εφόσον τα λήμματα αντιπροσωπεύονται από βιντεοσκοπημένα νοήματα της ΕΝΓ.

Μεταξύ των βασικών στοιχείων του λεξικού (νεοελληνικές λέξεις, νοήματα, σημασίες), διακρίνονται διάφοροι τύποι σχέσεων: μπορεί να υπάρχει μεταξύ νοήματος και νεοελληνικής λέξης αντιστοιχία "ένα προς ένα", μπορεί όμως η αντιστοιχία να είναι του τύπου "ένα προς πολλά", π.χ. μία νεοελληνική λέξη να αντιστοιχεί σε περισσότερα του ενός νοήματα με μία ή περισσότερες σημασίες.

Η αναζήτηση των λημμάτων είναι δυνατή με τρεις τρόπους:

α) Με βάση την σειρά χειρομορφών από τις οποίες αποτελείται κάθε νόημα: στην περίπτωση αυτή, ο χρήστης πατάει με το ποντίκι επάνω στη χειρομορφή που επιλέγει από ένα πίνακα.
β) Με βάση την κατάταξη των λημμάτων σε κατηγορίες: εδώ ο χρήστης μπορεί να δει συγκεντρωμένα ονόματα ζώων ή φυτών, λέξεις σχετικές με την οικογένεια, την μαγειρική, την επικοινωνία κλπ.
γ) Με βάση την αλφαβητική σειρά των μεταφράσεων των νοημάτων στα νέα ελληνικά, δηλαδή με επιλογή της λέξης από ένα κατάλογο, όπως και σε άλλα λεξικά ηλεκτρονικής μορφής.

Μερικά άλλα στοιχεία τα οποία πρέπει να έχει υπόψη του ο χρήστης για να αξιοποιήσει καλύτερα το λεξικό είναι τα παρακάτω:

Η κατάταξη των χειρομορφών (ή χειρομορφική σειρά) στο ΝΟΗΜΑ γίνεται με κριτήριο τη μορφή της παλάμης και των δακτύλων. Τα νοήματα που περιλαμβάνονται στο λεξικό αποτελούνται από 53 διαφορετικές χειρομορφές κατανεμημένες σε 13 ομάδες. Για κάθε νόημα καταγράφονται όλες οι χειρομορφές που το αποτελούν, με πρώτη την αρχική χειρομορφή του κύριου χεριού (για τους αριστερόχειρες νοηματιστές κύριο είναι το αριστερό χέρι, όπως για τους δεξιόχειρες το δεξί). Για τα σύνθετα νοήματα, που αποτελούνται από περισσότερες από μία χειρομορφές, καταγράφονται αυτές που συνθέτουν καθένα από τα απλά νοήματα που χρησιμοποιούνται.

Όταν μια ελληνική λέξη αναλογεί σε δύο ή περισσότερα νοήματα, η ερμηνεία στα ελληνικά συνοδεύεται από ορισμένες διευκρινίσεις που δίνονται σε παρένθεση, π.χ. πέφτω (για αυτοκίνητο), πέφτω (για δένδρο), πέφτω (για άνθρωπο), πέφτω (για ζώο), κλπ. Σε όλα τα παραπάνω παραδείγματα, η αναζήτηση στον κατάλογο των ελληνικών λέξεων γίνεται με την επιλογή του ρήματος πέφτω. Οι ενδείξεις που βρίσκονται ανάμεσα σε παρενθέσεις και συνοδεύουν την ερμηνεία στα ελληνικά μπορεί επίσης να αντιπροσωπεύουν δήλωση σημασιολογικών χαρακτηριστικών, π.χ. γιατρός (άντρας), γιατρός (γυναίκα), γιατρός (άντρας ή γυναίκα).

Τα ρήματα παρουσιάζονται βιντεοσκοπημένα με τους εξής τρεις τρόπους:

α) είτε με σαφή δήλωση του πρώτου προσώπου, που γίνεται με κίνηση ξεχωριστή από αυτήν που δηλώνει το νόημα του ρήματος, π.χ. εγώ τρώω,
β) είτε με παρουσίαση του νοήματος στον ουδέτερο χώρο, ανεξάρτητα από οποιαδήποτε δήλωση ως προς το πρόσωπο, π.χ. τρώω,
γ) είτε με την κίνηση να ξεκινάει από το δράστη και να καταλήγει στον άνθρωπο ή στο αντικείμενο που δέχεται την ενέργεια την οποία δηλώνει το ρήμα, π.χ. δίνω χρήματα.
Αυτή η διαφοροποίηση στην παρουσίαση των ρημάτων σχετίζεται με την σύνταξη της ΕΝΓ στην οποία (όπως και σε άλλες φυσικές γλώσσες), πολλά ρήματα συνοδεύονται υποχρεωτικά από δήλωση της κατηγορίας του υποκειμένου ή του αντικειμένου: για παράδειγμα, δεν μπορούμε να πούμε ανοίγω στην ΕΝΓ αν δεν δηλώσουμε τι είδους είναι το αντικείμενο που ανοίγουμε (πόρτα, δίφυλλη πόρτα, βιβλίο, συρτάρι...), όπως και δεν μπορούμε να πούμε πέφτω χωρίς να δηλώσουμε αν το υποκείμενο είναι άνθρωπος, ζώο, δέντρο, αεροπλάνο, όχημα...

Τέλος, υπάρχει και μία σειρά από "περιλεξικογραφικά" δεδομένα, τα οποία αποτελούνται από :
- παραδείγματα κλίσης για τα ρήματα,
- περιγραφή του συστήματος αρίθμησης της ΕΝΓ,
- παρουσίαση του συνόλου των χειρομορφών σε πίνακα,
- παρουσίαση του ελληνικού δακτυλικού αλφαβήτου (ΕΔΑ).

Σχετικοί Δικτυακοί Τόποι

Η σελίδα του λεξικού ΝΟΗΜΑ η οποία περιλαμβάνει και μία σύνδεση με δείγματα του λεξικού.
Για περισσότερες πληροφορίες για την έρευνα, την διδασκαλία και την διερμηνεία από και προς τις νοηματικές γλώσσες, παραπέμπουμε στο http://www.cvm.qc.ca/dcb/Pages/interp.htm και στην διεύθυνση της Μονάδας Αγωγής Κωφών (ΜΑΚ) του Πανεπιστημίου Πατρών, http://deaf.elemedu.upatras.gr/, όπου μπορεί κανείς να βρει και εκτενείς καταλόγους συνδέσεων. Ένα κατάλογο με on-line λεξικά νοηματικής γλώσσας από όλον τον κόσμο θα βρείτε στη σελίδα νοηματικών λεξικών του translatum.

Βιβλιογραφία

Δεδομένου ότι υπάρχει διεθνώς σημαντικός όγκος βιβλιογραφίας για τις νοηματικές γλώσσες, αναφέρουμε παρακάτω μόνο ορισμένα δημοσιεύματα σχετικά με την ΕΝΓ.



Ευθυμίου Ε., Μ. Κατσογιάννου, 2001. "Από την έρευνα για την ελληνική νοηματική γλώσσα (ΕΝΓ): μελέτη του λεξιλογίου και δημιουργία λεξικού", 22η ετήσια συνάντηση του Τομέα γλωσσολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη.

Ευθυμίου Ε., Μ. Κατσογιάννου, Γ. Σταϊνχάουερ, Β. Κουρμπέτης, 2000. "Το έργο ΝΟΗΜΑ για την λεξικογράφηση της Ελληνικής Νοηματικής Γλώσσας", Λογοπλοήγηση 7, Αθήνα.

Kourbetis V. & R.J. Hoffmeister, 1996. "Deaf Culture in Greece", International Conference in Education of the Deaf, Manchester.

Κουρμπέτης Β., Ε. Μαρκάκης, Γ. Σταϊνχάουερ, 1999. Η Ελληνική Νοηματική Γλώσσα και η διδασκαλία της στα σχολεία Κωφών, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, Αθήνα.

Λαμπροπούλου Β., 1999. Η κοινωνία και οι Κωφοί. Κοινότητα και Κουλτούρα Κωφών, Επιμόρφωση εκπαιδευτικών και ειδικών επιστημόνων ΣΜΕΑ Κωφών και Βαρηκόων - 1ο εκπαιδευτικό πακέτο επιμόρφωσης, Πανεπιστήμιο Πατρών, ΠΤΔΕ, Πάτρα.

Λογιάδης Ν., & Μ. Λογιάδη 1985. Λεξικό Νοηματικής Γλώσσας, Potamitis Press, Αθήνα.




© Copyright 2002 Translatum Journal and the Author
URL: http://www.translatum.gr/journal

῾Η ἔνοχη σιωπή!- Μοναχοῦ Μωϋσῆ ῾Αγιορείτη

᾿Οδυσσεύς τοῦ Klision: ῞Ενα, ὄντως, πολύ δυνατό κείμενο μᾶς δίνει σήμερα ὁ π. Μωϋσῆς. Μπορεῖ νά μήν εἶναι ἀπό τά πνευματικά του, μέ τά ὁποῖα μᾶς ἔχει συνηθίσει, εἶναι ὅμως ἐπαναστατικό μέ τήν εἰλικρίνεια πού τό χαρακτηρίζει. Καί ὅ,τι εἶναι ἐπαναστατικό καί ἀγγίζει τήν ἀλήθεια, εἶναι συνάμα, νομίζω, καί πνευματικό. ῎Ας τό χαροῦμε!

Επιτρέψτε μου παρακαλώ σήμερα μία δημόσια εξομολόγηση - αν και θα μπορούσα να πω πως όλα τα κείμενα που υπογράφω είναι άλλα λιγότερο και άλλα περισσότερα εξομολογητικά. Σε κάποιο προηγούμενο άρθρο μου είχα γράψει για μία ανεπίτρεπτη σιωπή των ιθυνόντων. Είναι γεγονός ότι υπάρχει μία ισχυρή πλειοψηφία που σιωπά και παρακολουθεί από μακριά. Η ηχηρή ουδετερότητα κάποιων -πολλών- καλοβολεμένων είναι αρκετά ενοχλητική. Πρόκειται για καλούς ανθρώπους που λένε “ναι” σε όλα, για να τα πηγαίνουν καλά με όλους και να περνάνε καλά. Δεν γνωρίζω, αλήθεια, πόσο καλοί μπορεί να είναι όλοι αυτοί οι άνθρωποι, όταν μάλιστα έχουν και υπεύθυνες θέσεις και δε θέλουν να τα χαλάσουν με κανέναν. Να μην έχεις άποψη για τίποτε, να σιωπάς συνεχώς, να συμφωνείς και όταν δεν συμφωνείς, μόνο και μόνο για να περνάς καλά, είναι άνανδρο και ανέντιμο. Ακόμη και όταν προσκαλούνται για να μιλήσουν και κοιτούν πώς να περάσει η ώρα για να μη μιλήσουν είναι τραγικό. Άνθρωποι υπεύθυνοι για να παρουσιάζονται καλοντυμένοι σε πανηγύρια, εορτές και τελετές, χρόνια τώρα, δίχως καμία αναφορά στην κατηφόρα του τόπου. Ο κόσμος να περιμένει εναγώνια να υψωθεί μια φωνή σοβαρή, συνετή, σεμνή, διακριτική, γνήσια, αληθινή, όταν όλα γύρω καταστρέφονται, και να ακούς λόγους περί ωραίας και ιερής σιωπής. Ο φόβος να κατατεθεί νηφάλια γνώμη, που δεν θα χαϊδεύει αυτιά, δεν θα πρέπει να υπάρχει σε κρίσιμες στιγμές. Δεν είναι ώρα για κρυφτό και απομόνωση. Δεν μπορεί να ψηφίζεις δίχως γνώση, μελέτη και προσοχή. Να συμφωνείς συνεχώς με τους προλαλήσαντες σε ένα διαβουλευμένο σώμα δεν νομίζω ότι είναι σοβαρό. Να απέχεις από τους αγώνες των επαγγελματικών κλάδων, να δίνεις χώρο σ’ αυτούς που δεν θέλεις να ακούς και να σε εκπροσωπούν . Όσοι δεν μιλούν δίνουν τη θέση τους σε αυτούς που δεν πρέπει να μιλούν. Από καιρό έχουν γεμίσει τα τηλεοπτικά παράθυρα από “μαϊντανούς” και “παπαγαλάκια” που μιλούν ακατάσχετα, κρίνοντας εύκολα τους πάντες και τα πάντα. Είναι ανάγκη να λύσουν τη σιωπή τους ορισμένοι ιθύνοντες, για να πληροφορήσουν υπεύθυνα τους σε μεγάλη απορία ευρισκόμενους. Υπάρχει σιωπή κακή, νοσηρή, φοβισμένη, ένοχη, αδικαιολόγητη. Ο κόσμος δεν είναι κουτός. Δεν ξεγελιέται εύκολα πάντοτε. Να τη χαρακτηρίζεις τη σιωπή ως προερχόμενη από σεμνότητα και ταπεινότητα δεν πείθεις, όταν όλα καίγονται γύρω σου τόσο γρήγορα. Η φλυαρία, η κενολογία, η αερολογία, η περιττολογία και η κουτοπονηρία κάποιων αφελών δεν δικαιολογεί την επικίνδυνη σιωπή άλλων. Η σιωπή δεν είναι πάντοτε η καλύτερη στάση, λύση, άμυνα και επιλογή. Η απεραντολογία δεν είναι έξυπνη τοποθέτηση, αλλά κουράζει, φθείρει και εκθέτει. Οι τοιουτοτρόπως σιωπούντες και φλυαρούντες λαθεύουν σίγουρα και αφήνουν το χώρο για άλλους επιτήδειους πονηρούς. Είναι καιρός να ψάξουμε και να βρούμε το μέτρο, τη μέση οδό, την ισορροπία. Τη λογική, τη σοβαρότητα, τη σύνεση, την αρμονία και τη συνεννόηση. Ο δολοφονημένος στην Αμερική, για την υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, νέγρος πάστορας Μάρτιν Λούθερ Κιγκ είχε πει μια σοφή κουβέντα: “Η γενιά μας θα πρέπει να απολογηθεί, όχι τόσο για τις κακές πράξεις των μοχθηρών ανθρώπων, όσο για την αποτρόπαιη σιωπή των καλών ανθρώπων…”. Δεν πρέπει να απολογηθούμε; Υπερβάλλει; Δεν έχει δίκιο; Για τις κακίες των συνανθρώπων μας έχουμε ένα ποσοστό ευθύνης, γιατί δεν τους συνδράμαμε στο αγαθό καθόλου. Εμείς, οι υποτιθέμενοι καλοί, γιατί δεν αφήσαμε την ανεμελιά, τη νωθρότητα, το χουζούρι, το βόλεμα, την ησυχία μας απέναντι στα μεγάλα προβλήματα των γύρω δυστυχισμένων, αναγκεμένων, πονεμένων και ταλαιπωρημένων αδελφών μας; Εμείς, οι τόσο καλοί, συχνά ακολουθήσαμε μία καλά επιλεγμένη σιωπή, η οποία τελικά ήταν αποτρόπαιη, αφού βασάνισε παραμελημένους πλησίον. Η σιωπή μερικές φορές σε υψηλά επίπεδα ανθρώπων είναι χειρότερη από τη βλασφημία. Να με συγχωρείτε για την αυθόρμητη αυτή εξομολόγηση. Από καιρό τα σκεφτόμουν και ήθελα να τα πω. Έχει δίκιο ο Μάρτιν Λούθερ Κιγκ. Βέβαια ως μοναχός θα έπρεπε να σιωπώ. Να που σιωπούν άλλοι, που δεν είναι μοναχοί. Μετανιώνεις πάλι που μίλησαν, γιατί τα έκαναν θάλασσα. Ας κινείται κανείς κατά συνείδηση και όχι φοβούμενος, ντρεπόμενος και δειλιάζοντας συνεχώς, καταθέτοντας λόγο ανυπόκριτο, εγκάρδιο, αληθινό, δίχως εκπτώσεις, χαϊδολογήματα γλυκανάλατα και αναμασήματα κουραστικά. «ΜΑΚΕΔΟΝ ΙΑ» - 31/01 /2010

Διαδίκτυο: aktines.blogspot.com/

Πού τό πάει "γλωσσικά"ἡ κ. ῎Αννα Διαμαντοπούλου;

᾿Οδυσσεύς τοῦ Klission: Ποιά γλωσσική πολιτική θά ἀκολουθήσει τὀ ῾Υπουργεῖο Παιδείας; ῾Η κ. Διαμαντοπούλου ἔχει ὄντως πολύ προωθημένες ἀπόψεις,ἰδίως στά γλωσσικά. ᾿Εάν, ὅμως, γιά ὁποιοδήποτε μεγάλο θέμα πού ἀπασχολεῖ τήν ἑλληνική κοινωνία γίνεται διάλογος, δέν θά πρέπει νά γίνει διάλογος, τουλάχιστον, μέ τά ἄμεσα ἐνδιαφερομενα μέρη, ὅπως εἶναι ἡ πανεπιστημιακή κοινότητα, ἡ ᾿Εκκλησία καί ἄλλοι φορεῖς, πού πιθανόν τούς ἀφορᾶ τό ζήτημα; ᾿Η μήπως ἡ ᾿Εκκλησία εἶναι καλή καί ἐπαινεῖται τό ἔργο της, μόνον ὅταν προσφέρει ἕνα πιάτο φαγητό στούς μετανάστες "ἀδιακρίτως"; Μήπως τήν ἐμπλέκουμε στά πόδια μας ὅταν μᾶς συμφέρει κι ὅταν δέν μᾶς συμφέρει, τότε κάνουμε "ἄκομψο'κήρυγμα περί δῆθεν διακριτῶν ρόλων; ῎Ας ἀποφασίσουμε ἐπιτέλους. Τήν θέλουμε τήν ᾿Εκκλησία ἤ δέν τήν θέλουμε; ῎Αν τήν θέλουμε, τότε ἄς ἀκούσουμε τήν γνώμη της. ῎Αν, πάλι, δέν τήν θέλουμε, ἄς τῆς μιλήσουμε μέ εἰλικρίνεια. Διαφορετικά τήν χρησιμοποιοῦμε, κάτι πού δέν εἶναι καί τόσο "κομψό". Νομίζω;
Παραθέτουμε μιά σχολιασμένη εἴδηση σχετική μέ τό θέμα, παίρνοντας κριτική στάση στίς ὅποιες ἀπόψεις ὑποστηρίζονται. Τά παρακάτω ἀξίζει νά διαβαστοῦν προσεκτικά. Τό θέμα τῆς γλωσσικῆς πολιτικῆς εἶναι πολύ σημαντικό, ἀφορᾶ σέ ὅλους μας, ἀγγίζει ὅλους μας καί δέν θά μᾶς ἀφήσει ἀδιάφορους.

ΦΙΛΟΞΕΝΟΥΜΕΝΗ ΣΧΟΛΙΑΣΜΕΝΗ ΕΙΔΗΣΗ

ΝΑ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΑΙ ΣΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΤΗΝ ΜΗΤΡΙΚΗ ΤΟΥΣ ΓΛΩΣΣΑ ΟΣΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΠΡΟΕΡΧΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΧΩΡΕΣ ΜΕΛΗ ΤΗΣ Ε.Ε!!!!
Πέμπτη, Ιανουάριος 28, 2010, posted by ΠΡΕΖΑ TV at 10:04 πμ
ΠΟΛΥ ΩΡΑΙΟ ΜΕΤΡΟ,ΑΛΛΑ ΑΚΟΜΗ ΚΑΛΥΤΕΡΟ ΘΑ ΗΤΑΝ ΑΝ ΚΑΙ ΟΛΑ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΜΕΤΑΝΑΣΤΩΝ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΑΝ ΤΗ ΜΗΤΡΙΚΗ ΤΟΥΣ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑ ΣΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ,ΚΑΝΟΝΤΑΣ ΠΑΡΑΠΑΝΩ ΩΡΕΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ,ΩΣΤΕ ΚΑΙ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΟΥΝ ΤΟΝ ΔΙΚΟ ΤΟΥΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ ΚΑΙ ΓΛΩΣΣΑ...ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΤΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ ΚΑΙ ΓΛΩΣΣΑ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ ΤΗΣ Ε.Ε ΣΤΗΝ ΟΠΟΙΑ ΒΡΙΣΚΟΝΤΑΙ...

Κοινη πρόταση για την καθιέρωση της εκμάθησης της μητρικής γλώσσας των παιδιών κάθε χώρας- μέλους της Ε.Ε. που ζουν σε άλλη χώρα, θα καταθέσουν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή οι υπουργοί Παιδείας της Ελλάδας και της Πολωνίας.
Την απόφαση αυτή έλαβαν οι υπουργοί της Πολωνίας κ. Κatarzyna Ηall και της Ελλάδας κ. Άννα Διαμαντοπούλου, η οποία βρίσκεται στην Πολωνία για να παραστεί στις εκδηλώσεις μνήμης για το Άουσβιτς. Η ευαισθησία της κ. Άννας Διαμαντοπούλου για τα θέματα της γλωσσικής κατάρτισης των μεταναστών είναι γνωστή από την εποχή που βρισκόταν ακόμα στην αντιπολίτευση και είχε τοποθετηθεί υπέρ της δασκάλας κ. Στέλλας Πρωτονοτάριου, όταν εκείνη είχε παραπεμφεί σε δίκη επειδή οργάνωνε μαθήματα μητρικής γλώσσας σε Αλβανόπουλα που φοιτούσαν στο Δημοτικό Σχολείο του οποίου ήταν διευθύντρια. Μάλιστα όταν προ ημερών η κ. Πρωτονοτάριου αθωώθηκε, η κ. Διαμαντοπούλου είχε δηλώσει ότι «η δικαίωσή της είναι πιο επίκαιρη παρά ποτέ, μια και η συζήτηση για την ένταξη των παιδιών των μεταναστών αποτελεί μία από τις προτεραιότητες της κυβέρνησης».

Με την πρόταση αυτή, η υπουργός Παιδείας θέτει και πάλι το ζήτημα της επίσημης, κρατικής διδασκαλίας της μητρικής γλώσσας σε παιδιά χιλιάδων μεταναστών από χώρες της Ε.Ε. Όπως διευκρίνιζαν στελέχη του υπουργείου Παιδείας, η διδασκαλία αυτή θα μπορούσε να γίνεται μέσα στα σχολεία σε περιπτώσεις όπου σε κάποιο υπάρχουν αρκετά ενδιαφερόμενα παιδιά- μετανάστες από μία χώρα ώστε να μπορεί να οργανωθεί ένα τμήμα, αλλά και σε ειδικά κέντρα στα οποία θα μπορούν να εγγράφονται παιδιά από διάφορα σχολεία. «ΤΑ ΝΕΑ» απευθύνθηκαν στην κ. Πρωτονοτάριου η οποία έχει την εμπειρία της οργάνωσης τμημάτων διδασκαλίας μητρικής γλώσσας σε παιδιά μεταναστών, τα οποία μάλιστα δεν ανήκαν σε χώρα- μέλος της Ε.Ε. «Είναι βέβαια πολύ θετική η πρόταση για διδασκαλία της μητρικής γλώσσας στα παιδιά μεταναστών από χώρεςμέλη της Ε.Ε., ωστόσο πιστεύω ότι η διδασκαλία αυτή πρέπει να αποτελεί δικαίωμα όλων των μεταναστών, από όπου κι αν προέρχονται. Τα μαθήματα θα μπορούσαν να γίνονται ακόμα και στο πλαίσιο του Ολοήμερου Σχολείου υπό προϋποθέσεις, π.χ. να μπορεί να συγκροτηθεί τμήμα με κάποιον ελάχιστο αριθμό μαθητών. Εξάλλου το θεσμικό πλαίσιο υπάρχει στην Ελλάδα από το 1999».

ΠΡΕΖΑ TV
28-1-2010


0 Comments:
« back home
Ανάρτηση Σχολίου

Οἱ παροιμίες καί ἡ σημασία τους

Οι παροιμίες αποτελούν ένα πολύ σημαντικό κομμάτι της παράδοσης όλων των χωρών. Από γενιά σε γενιά, παιδιά και μεγάλοι σε ολόκληρο τον πλανήτη δεν παραλείπουν σε κάθε ευκαιρία να αναφερθούν στα παλιά ρητά τους. Είναι πολλές και ενδιαφέρουσες, με γερές βάσεις, και ξεκινούν από τον προφορικό λόγο για να μετατραπούν με τον καιρό σε έναν πολύτιμο λαογραφικό πολιτισμό για τις επόμενες γενιές. Όπως αναφέρει η Δήμητρα Τσότσου στη «Σφήνα», η λέξη παροιμία, ή proverbium στα λατινικά, είναι γνωστή περίπου από το 458 π.Χ., που τη συναντάμε στον Αγαμέμνονα του Αισχύλου. Ωστόσο, η αρχαία Αίγυπτος φαίνεται να «γεννά» τις παλαιότερες συλλογές παροιμιών, γύρω στο 2500 π.Χ. Εκείνος όμως που έκανε την αρχή και ασχολήθηκε συστηματικά με τη ταξινόμηση τους ήταν ο Έλληνας φιλόσοφος Αριστοτέλης, που πίστευε ότι η σημασία τους είναι μέγιστη, αφού είναι ο καλύτερος τρόπος να διδάξεις την επόμενη γενιά. Ακολουθούν κάποιες πολύ γνωστές παροιμίες με ευφάνταστες και "ευρηματικές", αν όχι πάντα ακριβείς, ερμηνείες.

"«ΚΑΝΕΙ ΤΗΝ ΠΑΠΙΑ»
Στη βυζαντινή εποχή, εκείνος που κρατούσε τα κλειδιά του παλατιού ονομαζόταν Παπίας. Με τον καιρό, το όνομα αυτό έγινε τιμητικός τίτλος και δινόταν στους έμπιστους αυλικούς. Ο Παπίας είχε κάθε δικαίωμα να κάθεται στο ίδιο τραπέζι με τον αυτοκράτορα, να τρώει και να κουβεντιάζει μαζί του. Όταν ο αυτοκράτορας του παλατιού ήταν ο Βασίλειος ο Β', Παπίας έγινε ο Ιωάννης Χανδρινός, ένας σκληρός άνθρωπος, ύπουλος και ψεύτης. Συνήθιζε να διαβάλλει τους πάντες και με τον καιρό έγινε το φόβητρο όλων. Όταν κάποιος παραπονιόταν πως αδικήθηκε, ο Χανδρινός προσποιούνταν τον έκπληκτο και τα μάτια του βούρκωναν. Φυσικά, πολύ σύντομα, το παλάτι κατάλαβε τη διπροσωπία του και από εκεί και έπειτα όταν κάποιος έκανε τον ανήξερο, οι φίλοι του έλεγαν ειρωνικά: «Ποιείς τον Παπίαν».


«ΑΥΓΑ ΣΟΥ ΚΑΘΑΡΙΖΟΥΝ;»
Ρωτάμε κάποιον που γελάει πολύ χωρίς λόγο. Ένα ρητό που χρωστάει τις ρίζες του στους Ρωμαίους, οι οποίοι μία φορά το χρόνο γιόρταζαν την Αφροδίτη και το Διόνυσο με τον πιο παράξενο τρόπο: Κάθε 15 Μαΐου ο κόσμος γέμιζε τις πλατείες και έπαιζε πετροπόλεμο... με αυγά μελάτα! Αυτό έκανε το πλήθος να γελάει πολύ για ολόκληρες εβδομάδες. Από τη γιορτή αυτή έλειπαν οι ανώτεροι κρατικοί υπάλληλοι, οι στρατηγοί, οι άρχοντες, οι αυτοκράτορες, οι δεσποινίδες αλλά και πολίτες κατωτέρων στρωμάτων. Μάλιστα, αυτό το έθιμο υπάρχει ακόμα στις μέρες μας σε κάποια χωριά της Μεγάλης Βρετανίας, όπου συνηθίζεται κατά την περίοδο των δικών τους Αποκριών.


«ΑΣΤΟΝ ΝΑ ΚΟΥΡΕΥΕΤΑΙ»
Άκρως προσβλητικό ακόμη και στις μέρες μας. Στα Βυζαντινά χρόνια, οι κλέφτες, αντάρτες, μοιχοί και οι δειλοί, αλλά και πρόσωπα εξέχοντα με ιστορικό στις αμαρτίες, διαπομπεύονταν σε πλατείες και δρόμους. Η πρώτη και μεγαλύτερη τιμωρία τους ήταν να τους αφαιρέσουν τα μαλλιά, γεγονός που αποτελούσε μεγάλη προσβολή. Αυτό συνεχίστηκε και κατά την περίοδο της Επανάστασης του '21, που όταν κάποιος ήθελε να προσβάλλει κάποιον άλλον ή να τον απειλήσει, αναφερόταν στο να ξυρίσει το μουστάκι του. Το ρήμα κουρεύω για τους Βυζαντινούς σήμαινε και κουράζω και η φράση «άστον να κουρεύεται» σήμαινε «του αξίζει γιατί είναι σκάρτος».


«ΜΑΛΛΙΑΣΕ Η ΓΛΩΣΣΑ ΜΟΥ»
Όταν κάποιος προσπαθεί να πείσει το συνομιλητή του για κάτι και χρειαστεί να το πει πολλές φορές, τότε χρησιμοποιεί την παραπάνω παροιμία. Όσο αθώα και βαρετή κι αν φαίνεται, χρωστάει την καταγωγή της σε μια βάρβαρη τιμωρία που επικρατούσε κατά τη βυζαντινή εποχή. Εκείνος που μαρτυρούσε κάτι που δεν έπρεπε να ειπωθεί, τιμωρούνταν με ένα ειδικό χόρτο, το οποίο έπρεπε να μασήσει μέχρι να γίνει πολτός. Το χόρτο, όμως αυτό ήταν αγκαθωτό και αρκετά σκληρό, τόσο που να πρήζει τη γλώσσα, να τη ματώνει, ώστε σιγά-σιγά να την πληγώνει και να τη σπάει σε ίνες, όπως είναι και τα μαλλιά.


«ΚΑΘΕ ΚΑΤΕΡΓΑΡΗΣ ΣΤΟΝ ΠΑΓΚΟ ΤΟΥ»
Στις μέρες μας δηλώνει την επαναφορά στην αρχική τάξη. Η λέξη κατεργάρης, όμως, προέρχεται από το κάτεργο, που ήταν ιστιοφόρο πολεμικό ή πειρατικό πλοίο με δύο ή τρεις σειρές κουπιών αλλά και φυλακή. Κατά το Μεσαίωνα, αυτά τα πλοία χρησιμοποιήθηκαν και κατεργάρηδες ονομάστηκαν οι κωπηλάτες σε κάτεργο, με άλλα λόγια το πλήρωμα αυτού του πλοίου-φυλακής. Όταν έπεφτε ο αέρας, αλλά το πλοίο έπρεπε να συνεχίσει την πορεία του, η εντολή που δινόταν ήταν αυτή η παροιμία, που διέταζε τον κάθε κρατούμενο να καθίσει στη θέση του και να πιάσει τα κουπιά.


«ΤΟΝ ΚΟΛΛΗΣΕ ΣΤΟΝ ΤΟΙΧΟ»
Κάποτε, ένας από τους στρατηγούς του Ρωμανού του Διογένη, ο Ιωάννης Δημαράς, σε μια βραδινή βόλτα με τη συντροφιά του, για να ψυχαγωγηθεί, όσους διαβάτες συναντούσε, τους έπιανε και τους κολλούσε στο τοίχο με ένα είδος ρετσινιού και πίσσας. Σκληρό μεν, αλλά από τότε μας έμεινε η εν λόγω έκφραση!


«ΑΛΛΟΥ ΠΑΠΑ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ»
Ένας παπάς, σε ένα χωριουδάκι της Κεφαλονιάς, αγράμματος, πήγε να λειτουργήσει σε ένα άλλο χωριό, αντικαθιστώντας έτσι έναν παπά που είχε αρρωστήσει για καιρό. Ο αμόρφωτος όμως παπάς, στο δικό του Ευαγγέλιο είχε βάλει τα σημάδια του, που τον διευκόλυναν να κάνει τη δουλειά του, όμως στο ξένο Ευαγγέλιο αυτά τα σημάδια δεν υπήρχαν, εφόσον ο παπάς του χωριού δεν ήταν καθόλου αγράμματος. Ο άτυχος παπάς, έχοντας τα χαμένα άρχιζε να λέει το Ευαγγέλιο που ψέλνουν την Κυριακή του Ασώτου. Τότε κάποιος από το εκκλησίασμα φώναξε: «Τι ψέλνεις εκεί, παπά; Λάθος Ευαγγέλιο;», και εκείνος απάντησε: «Τι να κάνω; Αυτό είναι άλλου παπά Ευαγγέλιο»!


«ΜΥΡΙΖΩ ΤΑ ΝΥΧΙΑ ΜΟΥ»
Όταν κάποιος δεν γνωρίζει κάτι που τον ρωτούν, εκνευρισμένος ρωτά: «Πού θες να ξέρω εγώ; Να μυρίσω τα νύχια μου;». Η φράση αυτή χρωστάει τις ρίζες της στην αρχαία τελετουργική συνήθεια, κατά την οποία οι ιερείς των μαντείων βουτούσαν τα δάχτυλα τους σε ένα υγρό που η βάση του ήταν το δαφνέλαιο και τις αναθυμιάσεις του οποίου εισέπνεαν, έτσι ώστε να υπνωτιστούν κατά κάποιον τρόπο και να προβλέψουν τα μελλούμενα.


«ΧΡΩΣΤΑΕΙ ΤΗΣ ΜΙΧΑΛΟΥΣ»
Στο μετεπαναστατικό Ναύπλιο, τότε που ήταν πρωτεύουσα της Ελλάδας, υπήρχε μια γυναίκα, η Μιχαλού, κάτοχος μιας ταβέρνας. Η Μιχαλού δεν δίσταζε να κάνει τα στραβά μάτια σε κάποιον που δεν την πλήρωνε εκείνη τη στιγμή, παρ' όλα αυτά, έδινε μια προθεσμία και αλίμονο σ' εκείνον που ξεχνούσε αυτή την προθεσμία. Η Μιχαλού φρόντιζε να τους στολίζει με κοσμητικά επίθετα, καθόλου ευγενικά, και οι φωνές της γέμιζαν το τόπο όλο! Μόλις άκουγαν οι κάτοικοι της περιοχής τις φωνές της, έλεγαν: «Αυτός χρωστάει της Μιχαλούς»!


«ΕΦΑΓΑ ΧΥΛΟΠΙΤΑ»
Περίπου στα 1815 υπήρχε ένας κομπογιαννίτης που ονομαζόταν Παρθένης Νένιμος, ο οποίος ισχυριζόταν πως είχε ανακαλύψει το φάρμακο για τους πολύ ερωτευμένους. Υποστήριζε πως ήταν ένα μίγμα από σταρένιο χυλό ψημένο στο φούρνο, το καταλληλότερο παρασκεύασμα για εκείνους που αγαπούσαν χωρίς ανταπόκριση! Μόλις ο «πληγωμένος από έρωτα» έτρωγε το συγκεκριμένο χυλό, θα ξεχνούσε μια για πάντα το πρόβλημα του."

Πηγή: http://aktofylakas.blogspot.com

ΥΠΑΠΑΝΤΗΣ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΕΓΚΩΜΙΑ

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2.

ΥΠΑΠΑΝΤΗΣ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ

ΕΓΚΩΜΙΑ

(Ἐκ τοῦ βιβλίου: Ἀκολουθίαι τῶν Ἁγίων Τεσσάρων Νέων τοῦ Χριστοῦ Μαρτύρων Ἀγγελή, Μανουήλ, Γεωργίου καὶ Νικολάου, τῶν ἐν Ῥεθύμνῃ τῆς Κρήτης μαρτυρησάντων· καὶ τοῦ Ὁσίου καὶ θεοφόρου Πατρὸς ἡμῶν Στυλιανοῦ τοῦ Παμφλαγόνος. Πρὸς δὲ καὶ Μακαριστήρια· ψαλλόμενα εἰς Θεομητορικὰς Ἑορτὰς καὶ ἑορταζομένους Ἁγίους.

Ἐκδοθέντα ὑπὸ Σπ. Εὐθυμιάδου, τοῦ ἐκ Βλάτσης τῆς Μακεδονίας. Ἐν Ἐρμουπόλει Σύρου. Τύποις Γ. Μελισταγοῦς, Μακεδόνος. 1865)


Ἐγκώμια: Ψαλλόμενα ἀντὶ τοῦ Κοινωνικοῦ

Στάσις γ΄. Αἱ γενεαὶ πᾶσαι

Αἱ γενεαὶ πᾶσαι, μεγαλύνομέν σε, Χριστέ μου Ζωοδότα.

Αἱ γενεαὶ πᾶσαι, δοξάζομεν τὴν θείαν, Ὑπαπαντήν σου Λόγε.

Αἱ γενεαὶ πᾶσαι, γεραίρομεν ἐν ὕμνοις, Ὑπαπαντήν σου Σῶτερ.

Αἱ γενεαὶ πᾶσαι, νῦν τὴν Ὑπαπαντήν σου, Χριστέ μου εὐφημοῦμεν.

Δεῦτε μετὰ πόθου, τιμήσωμεν τὴν θείαν, Ὑπαπαντὴν τοῦ Κτίστου.

Ἡ οἰκουμένη πᾶσα, νῦν τὴν Ὑπαπαντήν σου, Χριστὲ τιμᾷ συμφώνως.

Σήμερον ἠγκαλίσθη, ὁ πρέσβυς τὸν Δεσπότην, ὅνπερ ἰδεῖν ἐπόθει.

Ὁ Κτίστης τῶν ἁπάντων, νήπιον καθορᾶται, θέαμα ξένον ὄντως.

Ὁ Συμεὼν ὁ πρέσβυς, βαστάζει τὸν Σωτῆρα, ταῖς γηραιαῖς ἀγκάλαις.

Δεῦτε πιστοὶ τὸν Κτίστην, ἴδωμεν νῦν τοῦ κόσμου, ὅν Συμεὼν βαστάζει.

Ὑπὸ μητρὸς προσήχθης, Χριστέ μου νέον βρέφος, τῷ γηραιῷ πρεσβύτῃ.

Ἄγγελοι τὸν Δεσπότην, νήπιον παραδόξως, ἐξίσταντο ὁρῶντες.

Νῦν ἀπολύεις πάντας, τοὺς δούλους σου ὁ πρέσβυς, ἔφη λαβὼν τὸν Κτίστην.

Οἱ ὀφθαλμοί μου εἶδον, νῦν τὸ σωτήριόν σου, ἔφη Χριστῷ ὁ πρέσβυς.

Οὐράνιαι δυνάμεις, σήμερον ἀοράτως, παρίστανται τῷ Κτίστῃ.

Σήμερον ὁ Δεσπότης, ἐν τῷ Ναῷ προσήχθη, Νόμου πληρῶν τὴν τάξιν.

Ὤ Συμεὼν πρεσβύτα, ὑπόδεξαι τὸν Κτίστην, ὅνπερ ἐπόθεις λίαν.

Ἀγκάλαις ὑπεδέχθη, σήμερον ἐκτελοῦσιν, Ὑπαπαντὴν τοῦ Κτίστου.

ᾨδαῖς ἀνευφημοῦμεν, νῦν τὴν Ὑπαπαντήν σου, σῶσον δεινῶν Χριστέ μου.

Ἄγγελοι σὺν ἀνθρώποις, σήμερον ἐκτελοῦσιν, Ὑπαπαντὴν τοῦ Κτίστου.

Τοὺς τὴν Ὑπαπαντήν σου, τελοῦντας Ἰησοῦ μου, ῥῦσαι κινδύνων πάντας.

Τοὺς ἀνυμνοῦντας πόθῳ, νῦν τὴν Ὑπαπαντήν σου, σῶσον δεινῶν Χριστέ μου.

Οἱ λατρευταί σου Σῶτερ, ῥυσθείημεν γεέννης, πυρὸς τοῦ αἰωνίου.

Τοὺς τὴν σεπτήν σου Λόγε, Ὑπαπαντὴν τιμῶντας, φύλαττε ἐκ κινδύνων.

Οἱ τὴν Ὑπαπαντήν σου, τελοῦντες Θεοῦ Λόγε, ῥυσθείημεν γεέννης.

Βασάνων πολυτρόπων, ῥυσθείημεν Χριστέ μου, οἱ λατρευταί σου πάντες.

Δόξα. Τριαδικόν.

Τρισήλιε Θεέ μου, πυρὸς ἐκ τῆς γεέννης, ῥῦσαι ἡμᾶς τοὺς δούλους.

Καὶ νῦν. Θεοτοκίον.

Πανάχραντε Παρθένε, ὑπὲρ ἡμῶν μὴ παύσῃς, πρεσβεύειν τῷ Υἱῷ σου.


Πηγή: http://voutsinasilias.blogspot.com

Οι συνέπειες από την κατάργηση του πολυτονικού συστήματος" - Του Στάντη Αποστολίδη

Του Στάντη Αποστολίδη

Όταν ψηφιζόταν σε μεταμεσονύκτια συνεδρίαση της Βουλής η τροπολογία Βερυβάκη για το μονοτονικό, η τότε κυβέρνηση, θωπεύοντας τον αριστερίστικο λαϊκισμό, ξεπούλαγε κάτι που ούτως ή άλλως δεν γνώριζε και δεν την ενδιέφερε! Ένα κομμάτι της Παιδείας συνυφασμένο, όχι μόνο με την αρχαιοελληνική παράδοση, αλλά και με την πνευματική παρακαταθήκη του νέου Ελληνισμού από το 18ο ήδη αιώνα! Ολ' οι θαυμαστοί 300, μαζί, συμπεριφέρθηκαν σαν αγράμματη γριούλα που βρίσκοντας στο σεντούκι της παλιά μπαρουτοκαπνισμένα κουμπούρια, τα...δίνει στο γύφτο για ν' αδειάσει τον τόπο από τη «σαβούρα». Δεν ρωτάει κανέναν, και δεν θα μάθει ποτέ τι έχασε...

Κι ας φώναζε ο Ελύτης: «Είμαι υπέρ του παλαιού συστήματος, εναντίον του μονοτονικού και υπέρ της διδασκαλίας των Αρχαίων. Είναι η βάση για να ξέρεις την ετυμολογία των λέξεων». (Και πώς θα καταλάβεις άραγε Ελύτη χωρίς αυτή την έρμη την ετυμολογία;) Κι αλλού ξανά, γραφικότερα: «...κάθε ύψιλον, κάθε οξεία, κάθε υπογεγραμμένη, δεν είναι παρά ένας κολπίσκος, μια κατωφέρεια, μια κάθετη βράχου πάνω σε καμπύλη πρύμνας πλεούμενου, κυματιστοί αμπελώνες, υπέρθυρα εκκλησιών...». Δεν ήξερε αυτός, ήταν ποιητής! Κι ας επέμενε ο Καστοριάδης: «Ν' αφήσετε τους τόνους και τα πνεύματα, γιατί αυτοί που τους βάλανε ήξεραν τι κάνανε. Η κατάργησή τους είναι κατάργηση της ορθογραφίας, που αποτελεί καταστροφή της συνέχειας. Ήδη τα παιδιά δεν μπορούν να καταλάβουν Καβάφη, Σεφέρη, Ελύτη, γιατί αυτοί είναι γεμάτοι από τον πλούτο των Αρχαίων Ελληνικών. Δηλαδή, πάμε να καταστρέψουμε ό,τι χτίσαμε!» Ήταν οπισθοδρομικός αυτός, παρωχημένος!

Κι ας ανέλυε ο Ρένος Αποστολίδης, φιλολογικότατα: «Η ορθογραφία δεν μπορεί παρά να είναι ιστορική, αφού η ορθή γραφή κάθε λέξης ακριβώς [...] εκκαλεί όλο το παρελθόν εμπειρίας, που αιώνες ποικιλοχρησίας συσσώρευσαν μέσα της, δυναμικοποιεί δηλαδή το θησαυρό της σε νόημα και ποιότητες ανεκτίμητες και βοηθεί άρα στο να ξελαμπικάρεται η λέξη διαρκώς, ν' αναπαρθενεύεται, να γίνεται η σημασία της πολυδύναμη...!»

Πλανιόντουσαν όλοι, κι εμείς, πραγματιστές, προσγειωμένοι, πρακτικοί, βρήκαμε τη λύση! Κι όχι πως ήταν τάχα θέμα ΠΑΣΟΚ. Η δεξιά αντιπολίτευση λούφαζε με μόνη αντιγνωμία τού -κατά φαντασίαν «συγγραφέα» κιόλας!- Αβέρωφ, που ψέλλισε πως: «χρειάζεται μια ειδική μελέτη», παραδεχόμενος όμως πάντως πως «είναι μία απλούστευση, η οποία θα είναι χρήσιμη για την... απλούστευση (sic) των νέων γενεών». Πολύ σωστά: «Για την απλούστευση των νέων γενεών»! Για να τους απλουστεύουμε, να τους διευκολύνουμε, να τους αλαφρύνουμε από το περιττό βάρος της γνώσης, της προσπάθειας, του όλου παραδεδομένου γλωσσικού πλούτου, αφήνοντας αδειανό τον εγκέφαλο για να τον γεμίσουν άμεσα με «πόκεμον» και joystick, με Excel και Word αργότερα. Έτσι, μας ενοχλούσε, λέει, το ιστορικό σύστημα τονισμού, παραήταν σύνθετο, «κούραζε αναίτια τα παιδιά», και το πετάξαμε στα σκουπίδια, χωρίς κανείς να σκεφτεί πως το απλούστερο που υιοθετήθηκε είν' εξ ορισμού κι ατελέστερο, κι άρα γι' αδαείς της γλώσσας μόνον, και για τις καθημερινές μας κουβέντες, ούτε για Επιστήμη ούτε για Λογοτεχνία στα σοβαρά ούτε για λόγο «ανεβασμένο» γενικώς, παρά για ομιλούντες μπαμπουίνους...

Μα ήταν πάντα η μεγάλη μάζα των αγραμμάτων, των τεμπέληδων μαθητών και των πεισματωμένων γονιών από τα δικά τους παθήματα από κακούς κι ανέμπνοους δασκάλους, που ποτέ δεν τους είχαν εξηγήσει τι εσήμαινε κάθε σύμβολο, παρά ήξεραν μοναχά να κόβουν βαθμούς με χαιρεκακία για κάθε δασεία που 'βρισκαν να σου 'χει ξεφύγει σαν τους τροχαίους της επαρχίας με τα ραντάρ. Κι ήταν και τα συμφέροντα των εκδοτών και των συγκροτημάτων Τύπου που έριχναν τόσο το κόστος της στοιχειοθεσίας και, και, και... Για όλους βολικό!

Και βρισκόμαστε νά 'χουν περάσει 20 χρόνια αποξένωσης από την ιστορική μορφή των λέξεων χωρίς μια επιστημονική μελέτη για το τι σήμαινε γνωστικά αυτή η απώλεια! Και τώρα η απάντηση δεν μας έρχεται από δασκάλους, με τη συγκομισμένη πείρα της καθημερινής διδακτικής (αλλά και πόσο σπαταλημένη όμως στους λαβύρινθους της περιπτωσιολογίας!), μήτ' από γλωσσολόγους, μήτ' από παιδαγωγούς, παρά από τους γιατρούς! Ναι, από ψυχιάτρους και στατιστικολόγους, που μιλάνε με την αδυσώπητη γλώσσα των αριθμών για την «εκδίκηση των τόνων»!

Το βιβλίο των Τσέγκου-Παπαδάκη-Βεκιάρη δεν είναι παρά μια γλαφυρή δημοσίευση (κι απολύτως βατή στον μη εξοικειωμένο αναγνώστη) των αποτελεσμάτων μιας ψυχιατρικής έρευνας πάνω σε 50 παιδιά πρώτης έως τρίτης Δημοτικού, προσεκτικά επιλεγμένα, ώστε ν' αποτελούν αντιπροσωπευτικό δείγμα πληθυσμού, δίχως καμμία ιδιαιτερότητα, που αφού μετρήθηκαν αναλυτικά μ' έγκυρες δοκιμασίες (tests) οι ψυχικές τους δεξιότητες, τα μισά απ' αυτά διδάχτηκαν εθελοντικά Αρχαία και πολυτονικό παράλληλα προς τ' άλλα τους μαθήματα. Και με το τέλος της χρονιάς ξανάγινε η ίδια αντικειμενική αξιολόγηση των ικανοτήτων τους. Τ' αποτελέσματα παρουσιάζονται με απόλυτη σαφήνεια σε μόλις δύο σελίδες:

Οι «πολυτονικοί» εμφανίζουν στατιστικώς σημαντική ανοδική διαφορά στη «συναρμολόγηση αντικειμένων», στη «διάκριση γραφημάτων», στη «μνήμη σχημάτων»! Αντιθέτως, οι «μονοτονικοί» παρουσίασαν διαφορά μονάχα στη «μνήμη εικόνων» αλλά... προς τα κάτω! Συμπερασματικά, διαπιστώθηκε ότι η διδασκαλία της ιστορικής ορθογραφίας επιδρά θετικά στις οπτικοαντιληπτικές ικανότητες και λειτουργίες των παιδιών, και μάλιστα στην κρίσιμη ηλικία των 6-9 ετών, όπως αυτές κατεξοχήν αναπτύσσονται. Και γιατί; Η επίδραση αυτή ανάγεται άμεσα στο είδος του ερεθίσματος: όσο πλουσιότερο σε οπτικά σημεία (τόνους και πνεύματα) το γνωστικό αντικείμενο τόσο περισσότερο εξαναγκάζεται σε εστίαση της προσοχής του ο δέκτης κι εξασκείται στην αναγνώρισή τους, αποκτώντας επιπλέον ικανότητα ταχύτερης οφθαλμικής κίνησης και ισχυρότερης συγκέντρωσης. Τα πολλά λόγια βλάπτουν, οι τόνοι όμως ωφελούν!

Όσοι θα ήθελαν να ερευνήσουν ακριβέστερα το πώς και τι, μπορούν να μελετήσουν τις 50 σελίδες με τους διαφωτιστικότατους πίνακες και τα συγκριτικά διαγράμματα ή να ελέγξουν τη μεθοδολογία της έρευνας. Οι δύο σελίδες ωστόσο των πορισμάτων θα 'πρεπε να τυπωθούν σε είκοσι ή τριάντα χιλιάδες αντίτυπα και να μοιραστούν σ' όλους τους εκπαιδευτικούς που διδάσκουν Ελληνικά στα σχολεία, για να ξέρουν πόσο στραβώνει τα παιδιά και η δικιά τους άγνοια πλέον, και να 'ναι συνυπεύθυνοι με την αβελτηρία τους εφεξής να υψώνουν τη φωνή τους και για θέματα παιδείας καθαρά, κι όχι μόνο για τους μισθούς τους έξω από τα υπουργεία, με τις ντουντούκες!

Θυμάστε που, χρόνια πίσω, κάτι δάσκαλοι του «πρακτικού» ισχυρίζονταν πως ήταν ανώτερο από το «κλασικό» διότι «τα μαθηματικά οξύνουν τον νουν». Κι εμείς κοροϊδεύαμε βέβαια, μα έλα που βρέθηκε επιστημονικά μετρημένο, με τα μαθηματικά τους κιόλας, πως τ' Αρχαία και η ορθογραφία εντέλει όξυναν περισσότερο τον νουν! Αυτή κι αν είν' εκδίκηση των τόνων!..

Πέρα όμως από αστεία κι αντεκδικήσεις, χρόνια τώρα ακούγονται τα φληναφήματα διαφόρων πως τάχα «τίποτε δεν χάσαμε με το μονοτονικό» κι «άχρηστες όλες εκείνες οι κουτσουλιές πάνω απ' τις λέξεις» και «οι αρχαίοι δεν τα 'χαν, οι Αλεξανδρινοί τα πρόσθεσαν» και «το ποτάμι δεν γυρίζει πίσω» κι άλλα τέτοια επιπόλαια κι αντιεπιστημονικά. Οι αποδείξεις για το τι χάσαμε βρίσκονται μπρος στα μάτια μας. Μήπως ξαναδιαβάζουν κάποιοι στον τοίχο, γραμμένο από αόρατο χέρι, εκείνο «Μανή, θεκέλ, φάρες» που είδε ο τελευταίος Βαβυλώνιος βασιλιάς, σαν έμπαινε κιόλας στις πύλες της πρωτεύουσας του ο Πέρσης που θα τον αφάνιζε κι αυτόν και το θρόνο του;.. «Μετρημένα, ζυγισμένα, διαιρεμένα» -δηλαδή: «τέλειωσες!» τον προειδοποιούσε τότε ο προφήτης.

Μήπως δεν χρειαζόμαστε προφήτες πια, παρά μάς αρκούν οι φωνές όσων ήξεραν ακόμα να χρησιμοποιούν αυτά τα «σημαδάκια» που μονοκοντυλιά κατάργησαν ανεγκέφαλοι κυβερνώντες, κι αν δεν μπορούν να σκεπάσουν τα μουγκανητά των «αρμοδίων» των υπουργείων όποιας Παιδείας εδώ και μίαν εικοσαετία, είναι πάντως σοβαρότατες και τώρα πια κι επιστημονικά επιβεβαιωμένες, ώστε να υποψιάζουν για το τι επίκειται;

Ασφαλώς το ποτάμι δεν γυρίζει πίσω! Μόνο, συμφορά μας! Θα τρέχουμε για καθαρό νερό από τα νάματά του, αύριο με τον κουβά, μεθαύριο με το κουταλάκι!*"

Το είδαμε στο Τροκτικό

Διά Χειρός MagisterP

http://teachers-limnou.blogspot.com/


Σημείωση δική μου : Πικρά αριστουργηματικό !

(Αφιερωμένο στις φίλες μου Μελίτη και Αρμενάκι)

Αναρτήθηκε από Ι.Dinos στις 8:28 π.μ.

1 σχόλια:

zoyzoy είπε...

• Κατ'αρχήν να ευχαριστήσω για την υπέροχη αφιέρωση!
  Δεν θα μπορούσες σήμερα ημέρα των γραμμάτων να διαλέξεις καλύτερο κείμενο για ανάρτηση!
  Οι τόννοι λοιπόν μας εκδικούνται και το'χω καταλάβει απ'την αγραμματοσύνη των δικών μου παιδιών που δυστυχώς είμαι συνυπεύθυνη γιατί εφ'οσον ήξερα δεν έκανα τίποτα για να μάθουν.
• 
  Πηγή: http://ligakaikala.blogspot.com

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ ΘΑ ΠΕΙ: «᾿Ιδού ἐγώ καί τά παιδία, ἅ μοι ἔδωκεν ὁ Θεός».

᾿Οδυσσεύς τοῦ Klision: ῞Ενα πολύ ὄμορφο κείμενο φιλοξενοῦμε, ἕνα κείμενο πού μᾶς δείχνει τό δέον τοῦ ἐκπαιδευτικοῦ λειτουργήματος. Νά μήν χάσουμε τό ὄραμα τῆς προσφορᾶς, νά μήν μείνουμε στή μετριότητα καί τή μιζέρια. ῞Οταν γράφονται τέτοια κείμενα, ἔ, τότε λές:ΥΠΑΡΧΕΙ ΕΛΠΙΣ!

«῎Α! ᾿Εκπαιδευτικός! Σπουδαία δουλειά! Πᾶς - ἔρχεσαι, δέν κάνεις τίποτα...». Τήν κοίταξα γιά λίγο σιωπηλή, δίχως νά δώσω ἀπάντηση. Στά χείλη της ἄκουγα ἀκόμη μιά φορά τό σχόλιο, πού συμμερίζεται σχεδόν μιά κοινωνία ὁλόκληρη, γιά κείνους πού διδάσκουν τά παιδιά της...
῎Εμεινα μόνο σκεφτική μπροστά στήν ἐπιπόλαιη ἀφέλεια τοῦ κόσμου μας, πού τόσο ἀστόχαστα ξεγύμνωσε τίς λέξεις... Κάποτε «ἐκπαιδευτικός» σήμαινε «λειτουργός». Μά τώρα τούτη ἡ λέξη ἡ ὑπέροχη, πού ξεπηδᾶ κελαρυστή ἀπό τή νερομάνα τῆς ἀρχαίας γλώσσας μας κι ἀπό τό ἀλληλέγγυο πολίτευμα τῆς δημοκρατικῆς ᾿Αθήνας, μίκρυνε θλιβερά μέσα στίς ἀλειτούργητες ψυχές μας.
Κι ὅμως -μ᾿ ὅλες τίς ἀβαρίες πού φορτώσαμε τή γλώσσα μας καί τήν ψυχή μας- θά ἤθελα νά πῶ στή νεαρή μου φίλη πώς νά ᾿σαι ἐκπαιδευτικός σημαίνει ἀκόμα νά ᾿σαι λειτουργός. Εἶναι ἡ ἀλήθεια πού μοῦ μάθανε κεῖνοι πού διάλεξαν νά μείνουνε πιστοί στήν ὀμορφιά τῆς ἑλληνίδας λέξης μας καί πρόσθεσαν σ᾿ αὐτήν ἕνα συμπλήρωμα, γιά νά φυλάγει ἀμόλευτη τούτη τήν ὀμορφιά ἀπ᾿ τή φθορά τοῦ μέσα καί τοῦ ἔξω κόσμου τους. Εἶναι ἐκεῖνοι πού μοῦ δίδαξαν, σάν μοῦ χαρίστηκε νά κοινωνήσω στήν ψυχή τους, πώς νά ᾿σαι ἐκπαιδευτικός θά πεῖ νά εἶσαι λειτουργός Θεοῦ· νά τοῦ προσφέρεις τήν ἀσίγαστη λατρεία σου· ὅλος σου ὁ ἑαυτός σάν ἕνα πρόσφορο, πού τεμαχίζεται ἀξόδευτο στό μυστικό θυσιαστήριο τῆς καρδιᾶς σου.
Νά ᾿σαι ἐκπαιδευτικός θά πεῖ νά ξεφυλλίζουνε οἱ νύχτες σου σκυφτές τίς ἀνοιχτές σελίδες τῶν βιβλίων σου... νά ξαγρυπνοῦν σκυφτές οἱ νύχτες σου, γιά νά ἑτοιμάσουνε τόν ἥλιο, νά ζωγραφίσει μέσα στίς ψυχές μαντατοφόρους οὐρανούς στό αὔριό μας.
Νά ᾿σαι ἐκπαιδευτικός θά πεῖ νά κουβαλᾶς στούς ὤμους σου ἐτοῦτες τίς ψυχές, βάρος γλυκό καί σταυρικό στά λυγισμένα γόνατά σου, καί νά τίς ἀκουμπᾶς στόν Κυρηναῖο σου. Νά ξεφορτώνεις ἕναν-ἕναν τούς σταυρούς σου ἀπάνω στόν δικό του· ἐκεῖνο τό παιδί πού τό σαλεύει τό κακό· κι αὐτό πού ἦρθε σήμερα ἀφρόντιστο ἀπό τά χέρια μιᾶς μητέρας· καί τ᾿ ἄλλο πού σέ ἱκέτεψε μέ πεινασμένα μάτια γιά ἕνα χαμόγελο...
Νά ᾿σαι ἐκπαιδευτικός θά πεῖ νά στέκεσαι ἀνοχύρωτος μέσα σέ τόση πεινασμένη ὀδύνη μέ μόνο σου ἐφόδιο ἕνα ἀπροσμάχητο χαμόγελο, πού τό ταΐζεις θρυμματίζοντας στά μάτια τῶν παιδιῶν· μά τόση πείνα γιά στοργή πῶς νά χορτάσει;
Κι ἐσύ ἀκουμπᾶς τό ἐλάχιστό σου ἀντίδωρο στά χέρια του κραυγάζοντας τή βασανιστική σου ἔνδεια· «Κύριε, τί ἐστι ταῦτα εἰς τοσούτους;», προσμένοντας νά δεῖς μέσα στό θαῦμα του πολλαπλασιασμένα τά χαμόγελα στά πεινασμένα μάτια τῶν παιδιῶν ἀπό τό ἐλάχιστο μοιράδι τῆς ψυχῆς σου.
Νά ᾿σαι ἐκπαιδευτικός θά πεῖ νά περπατᾶς μέ τήν καρδιά ξεγύμνωτη στ᾿ ἀγκάθια τῆς ἀχάριστης ἀναίδειας ἐκείνου τοῦ παιδιοῦ, πού τό κουβάλαγες στούς ὤμους σου... καί σύ νά δέχεσαι ἀγόγγυστα ἐτοῦτες τίς πληγές, ὅπως ὁ Κύριός σου τίς δικές του, εὐγνωμονώντας μοναχά π᾿ ἀξιώθηκες νά μοιραστεῖς τ᾿ ἀκάνθινο στεφάνι του, γιά ν᾿ ἁπαλύνεις τόν δικό του πόνο.
Νά ᾿σαι ἐκπαιδευτικός θά πεῖ νά κοινωνᾶς ἐσύ στόν πόνο τοῦ σταυροῦ, γιά νά γευτοῦν ἐκεῖνα τήν ἀνάσταση· νά λιγοστεύεις μέρα-μέρα μές στήν τάξη σου, σάν τό κερί πού τό κυρτώνει ἡ φλόγα, γιά ν᾿ ἀτενίσουνε ἐκεῖνα πάνω ἀπό σένα, πίσω ἀπό σένα, πού ξοδεύεσαι στόν πίνακα, Αὐτόν πού τά προσμένει μέ τά χέρια ἀνοιχτά, γιά νά σκορπίσει τή μετέωρη εὐλογία του.
Νά ᾿σαι ἐκπαιδευτικός θά πεῖ νά τοῦ τά πᾶς ἐσύ στήν ἀγκαλιά, ὅπως τίς πρῶτες ἀγκαλιές τῆς καρποφόρας γῆς. Κι ἄν τώρα ἀνώφελα προσμένουνε τά χέρια σου νά δεματιάσουν ἀγκαλιές ἀπό τήν πεισματάρα γῆ πού ξεπετάει ἀγκάθια, νά ᾿χεις τήν πίστη πώς θ᾿ ἀτενίσεις κάποτε μέ δάκρυα κάτω ἀπ᾿ τό χρυσωμένο δειλινό χρυσός νά λαμπυρίζει ὁ καρπός πάνω στά θημωνιασμένα στάχυα σου.
Σάν γέρνει ὁ ἥλιος μές στά μάτια σου, νά ᾿χεις τήν πίστη πώς θά σέ πάρουν ἀγκαλιά χέρια παιδιῶν στόν οὐρανό, θά σέ κυκλώσουνε σάν ἄγγελοι μέ τά λευκά φτερά στό νοερό θυσιαστήριο, γιά νά ντυθεῖς ἐκεῖ τά ἄμφια τῆς λαμπροφόρου Κυριακῆς ἐσύ, ὁ λειτουργός τοῦ ῎Ορθρου τῆς Μ. Πέμπτης, καί ν᾿ ἀνακράξεις ἀναστάσιμα προσφέροντας τή λειτουργία τῆς σταυρωμένης σου ζωῆς· «᾿Ιδού ἐγώ καί τά παιδία, ἅ μοι ἔδωκεν ὁ Θεός».
Ζηναΐδα - Περιοδικό «Απολύτρωσις»

Πηγή:http://aktines.blogspot.com/

᾿Αντιλεξικόν ἤ ὀνομαστικόν τῆς Νεοελληνικῆς Γλώσσης - Βοσταντζόγλου Θεολ. (ἀναλυτική βιβλιοπαρουσίαση)

᾿Οδυσσεύς τοῦ Klision:῾Η σπουδή τῆς γλώσσας εἶναι συνυφασμένη μέ τά καλά λεξικά. Τό ᾿Αντιλεξικόν τοῦ Θ. Βοσταντζόγλου πού παρουσιάζεται παρακάτω, ἀποτελεῖ μιά ἐπίμοχθη ἐργασία, ἕνα ἔργο ζωῆς, τό ὁποῖο δείχνει τήν ἀγάπη τοῦ συγγραφέα γιά τή γλώσσα μας. ῾Η ἀκριβολογία στή διατύπωση διαφόρων ἐννοιῶν εἶναι, πρωτίστως, ἕνας σεβασμός στόν ἀναγνώστη. ῞Οσοι γνωρίζουν τόν πνευματικό κόπο, μποροῦν καλύτερα νά ἀξιολογήσουν τό ἔργο πού παρουσιάζουμε. ῎Αλλοι "κεκοπιάκασι", ἐμεῖς ἁπλῶς δρέπουμε τούς πνευματικούς τους καρπούς. ῎Ας μήν μείνουν ἀναξιοποίητοι.

᾿Αθῆναι, 1962, ἔκδ. β΄

Ενα ολοκληρωμένο έργο που βασίζεται σε ελληνικά Λεξικά που εχουν εκδοθεί τα τελευταία χρόνια όπως το Λεξικό της Πρωίας του Δ. Δημητράκου, του Ι. Σταματάκου, το Francais romeique του Μισσιρ, και άλλα πολλά. Αποτελεί μια γενική απογραφη του λεκτικού πλούτου της νεοελληνικής γλώσσας, καθαρευούσης και δημοτικής και μια λογική διάταξη της ύλης με τρόπο που εφαρμόζεται για πρώτη φορά.
Το γενικό σύστημα του έργου έμεινε το ίδιο όπως και στην πρώτη έκδοση, αλλα ο συνολικός αριθμός των κεφαλαίων αυξήθηκε απο 1000 σε 1500, για να
περιληφθεί άνετα ολη η ύλη.
Η χρησιμότητα του έργου ανεκτιμητη. Η γλώσσα ενός πολιτισμένου λαού εχει εκατοντάδες χιλιάδες λέξεις και όμως στην ομιλία δεν χρησιμοποιούμε παραπάνω
απο 2.000, αμέσως καταλαβαινουμε ποσο φτωχό ειναι το λεξιλόγιο των ανθρώπων.

Και μια αναλυτική βιβλιοπαρουσία της Θεοδώρα Ζωγράφου-Βώρου


[Μια βιβλιοπαρουσίαση αφιερωμένη κατά πρώτον στους
δασκάλους των γλωσσικών μαθημάτων και έπειτα στον
καθένα που παλεύει με τη γλώσσα για ακριβέστερη,
σαφέστερη διατύπωση, τελικά για καλύτερη επικοινωνία]

Η γλώσσα, όλοι το ξέρουμε, είναι ένα καταπληκτικό εργαλείο – μέσο επικοινωνίας των ανθρώπων και έκφρασης των σκέψεων και συναισθημάτων μας, παράλληλο και πολύ πλουσιότερα από τη γλώσσα των νευμάτων.
Όσο απλή και εύκολη φαίνεται η χρήση της στον προφορικό λόγο, τόσο απαιτεί προσοχή και προσπάθεια στο γραπτό. Στην προφορική συνομιλία μας μια δυσκολία, π.χ. λεξιλογική, μπορεί να αντιμετωπιστεί με τη βοήθεια του συνομιλητή, και ο τόνος της φωνής μας ή ένας μορφασμός ή μια κίνηση του χεριού μπορεί να χρωματίσει το λόγο μας έτσι, που να δώσει το ιδιαίτερο νόημα που θέλουμε να εκφράσουμε με τη συγκεκριμένη πρόταση.
Στο γραπτό όμως λόγο; εκεί ο βασιλιάς είναι γυμνός. Παλεύεις με τη λέξη, παλεύεις για να βρεις την καταλληλότερη έκφραση, που θα δίνει καθαρά, με ακρίβεια, σαφήνεια αλλά και παραστατικότητα αυτό που σκέπτεσαι, που αισθάνεσαι, αυτό που θέλεις να το εκφράσεις και να το κατανοήσει ο αναγνώστης του κειμένου σου.
Το γράψε -σβήσε , οι παραλλαγές του ίδιου κειμένου, η άρνηση πολλών να γράψουν είναι αδιάψευστοι μάρτυρες αυτού του αγώνα του σκεπτόμενου ανθρώπου που πάει να αποτυπώσει τη σκέψη του στο χαρτί.
Στην προσπάθεια για ακριβέστερη και πληρέστερη διατύπωση, για ακριβολογία αλλά και για πλούσιο από άποψη λεξιλογίου γραπτό συχνά καταφεύγομε στο λεξικό όχι τόσο για να αναζητήσουμε απλά μια λέξη όσο για να αλιεύσουμε την καταλληλότερη για τη συγκεκριμένη περίπτωση. Αναζητούμε τα συνώνυμα, τα ταυτόσημα και πιο πολύ μια σύντομη κι απλή φράση, μια περίφραση, που αποδίδει ίσως καλύτερα αυτό το ιδιαίτερο που θέλουμε να πούμε. Π.χ. το ρήμα αδυνάτιζε δεν μας ικανοποιεί, για να εκφράσουμε τη συνεχή φθορά ενός άρρωστου κορμιού και να προκαλέσουμε τα συναισθήματα του αναγνώστη, και καταφεύγουμε στο ρήμα έφθινε ή καλύτερα στη φράση έλειωνε σαν το κερί. Είναι γνωστό άλλωστε πως οι λέξεις αποκτούν το (ιδιαίτερο) νόημά τους μέσα στη φράση, όπου τις εντάσσουμε. Ένα μικρό δείγμα, για του λόγου το αληθές. Ας δούμε τις διαφορετικές σημασίες του ίδιου ρήματος σε πέντε διαφορετικές φράσεις:
Το έγραψε στο μυαλό του= το συγκράτησε, για να το θυμάται.
Το έγραψε βαθιά στο μυαλό του= το κράτησε ως μια σκέψη οδηγό ζωής.
Του έγραψε το σπίτι = του κληροδότησε το σπίτι, τον ονόμασε κληρονόμο ως προς αυτό.
Τον έγραψε = δεν τον υπολόγισε.
Τον έγραψε ο τροχονόμος= τον έπιασε να κάνει παράβαση και του έδωσε κλήση για τις παραπέρα συνέπειες.

Ευνόητο είναι ότι στην προσπάθειά μας στο γραπτό λόγο δε μας εξυπηρετούν ιδιαίτερα τα απλά ερμηνευτικά ή τα ορθογραφικά λεξικά, αλλά εκείνα που επιπλέον μας δίνουν συνώνυμα, αντίθετα, σύνθετα, περιφράσεις ως προς τη λέξη με την οποία εμείς ξεκινούμε την αναζήτηση. Και πρέπει να πούμε πως έχουμε πολλά και καλά λεξικά.
Συνηθίσαμε τα λεξικά με το γνωστό τύπο: αλφαβητική διάταξη των χιλιάδων λέξεων. Το Αντιλεξικό δεν έχει αυτή τη μορφή και γι’ αυτό, πριν αναφερθώ στην αξία του, θα σας παρουσιάσω την ιδιομορφία του εκτενέστερα και θα αναφερθώ και στον τρόπο χρήσης του, ώστε να διευκολύνω όποιον θελήσει να το χρησιμοποιήσει. Οφείλω να σημειώσω ότι την ύπαρξή του την αγνοούσα μέχρι που φοίτησα στη ΣΕΛΜΕ (Σχολή Επιμόρφωσης Λειτουργών Μέσης Εκπαίδευσης) και είναι κι αυτό ένα από τα βιβλία που μας σύστησαν, όπως κι άλλη φορά έγραψα, δάσκαλοι φωτισμένοι, με σπουδές αλλά , το κυριότερο, με πείρα από τη σχολική αίθουσα. Το πήρα, με εξυπηρέτησε για χρόνια ως εκπαιδευτικό και το αγάπησα.
Ανήκει στην κατηγορία των λογικών λεξικών. «Στα λογικά λεξικά η ύλη παρατίθεται με αυστηρή αλληλουχία των εννοιών, χωρίς καμιά επεξήγηση του τι σημαίνουν οι λέξεις» μας λέει ο συντάκτης του Αντιλεξικού στα προλεγόμενα της δεύτερης έκδοσης, σελ. ε΄. Οργανώνουν το υλικό τους, εν προκειμένω τις λέξεις, με βάση τη λογική σχέση των εννοιών.

Έτσι, το Αντιλεξικό, που παρουσιάζουμε, δίνει από την αρχή τον Πίνακα Βασικών Εννοιών, 21 Βασικές έννοιες : 1) Ύπαρξις, 2) Σχέσις, 3) Ενότη, 4) Τάξις, 5) Ποσότης, 6) Αριθμός 7) Χρόνος, 8) Χώρος, 9) Διάστασις, 10) Σχήμα 11) Ενέργεια 12) Κίνησις, 13) Ανόργανος ύλη, 14) Οργανική ύλη,15) Νους, 16) Βούλησις, 17) Δράσις, 18) Αξίαι, 19) Συναίσθημα, 20) Ήθος, 21 )Θεός,
Κι αυτές , που αποτελούν το ΕΙΝΑΙ (σκελετό) και τα μέρη του βιβλίου, κατατάσσονται, με κάποιες άλλες βάσεις διαίρεσης, πρώτα σε δυο μέρη: Γενικό (έννοιες1-12) και Ειδικό (έννοιες 13-21). Έπειτα το Γενικό υποδιαιρείται σε αφηρημένο (ένν.1-7) και συγκεκριμένο (ενν.8-12) και το Ειδικό σε υλικό (ενν.13-14) και άυλο (ενν15-21) .

Στη συνέχεια και στην ενότητα Διάταξις Κεφαλαίων ο συντάκτης δίνει το πώς και τι συγκεκριμένο λεξικογραφεί στην κάθε έννοια .
Ας δούμε ένα συγκεκριμένο παράδειγμα: το πρώτο μέρος, ΥΠΑΡΞΙΣ. Το αναλύει στις εξής ενότητες, που τις ονομάζει κεφάλαια και τις καταχωρίζει με την ακόλουθη διάταξη, η οποία έχει συγκεκριμένο λόγο / νόημα:
Ι. Ύπαρξις, 2.Ανυπαρξία.
3.Κατάστασις.
4.Περίστασις,
5.Εσωτερικός κόσμος. 6.Εξωτερικός κόσμος.
7.Εγώ
Παρατηρούμε πως άλλες λέξεις τις καταχωρίζει ως ζεύγη και σε δυο στήλες (είναι οι αντίθετες) κι άλλες μεμονωμένες. Με την ίδια διάταξη τις βρίσκουμε και στην ανάλυσή τους στο 3ο, στο κύριο, μέρος του βιβλίου. Και εκεί σε δυο παράλληλες στήλες (ημιστήλια) αναπτύσσονται οι αντίθετες, σε μια πλήρη στήλη (που καλύπτει όλο το πλάτος της σελίδας) οι άλλες έννοιες.
Ο αριθμός μπροστά από κάθε λέξη είναι ο αριθμός με τον οποίο θα αναζητήσουμε στη συνέχεια τη λέξη / κεφάλαιο, π.χ. το Εγώ, στο κύριο μέρος του βιβλίου, θα το αναζητήσουμε στον αριθμό 7.

Το τρίτο μέρος του βιβλίου είναι το Αντιλεξικό.
Προτάσσεται μια σελίδα με οδηγίες για τον τρόπο χρήσης του και με εξήγηση των συντομογραφιών. Σ’ αυτές προσθέτω και τις λίγες δικές μου παρατηρήσεις, επεξηγήσεις, με την ελπίδα ότι θα κάνω ακόμα πιο εύκολη τη χρήση του σε όποια / όποιον αποφασίσει να το δει, για να το γνωρίσει και ενδεχόμενα να το χρησιμοποιήσει.
Πρώτα ας δούμε την οργάνωση του υλικού κατά κεφάλαιο, που , όπως είπαμε, το βρίσκουμε με τον αριθμό. Η δεύτερη έκδοση έχει 1500 κεφάλαια.
Στα κεφάλαια δίνει , όπου είναι ανάγκη, ένα σύντομο, το βασικό μόνο ορισμό της έννοιας και μετά παραθέτει το υλικό του με την εξής σειρά:
Ουσιαστικά, Ρήματα αμετάβατα, Ρήματα μεταβατικά, Ρήματα τριτοπρόσωπα, Επίθετα , Επιρρήματα και, όπου υπάρχουν και πρέπει, φράσεις.
Παραθέτει π.χ. τα ουσιαστικά, τα συνώνυμα και συγγενικά και όχι μόνα τους, απλά, (ύπαρξις, υπόστασις, είναι, οντότης) αλλά και συνοδευόμενα από ένα επίθετο (αντικειμενική-, πραγματική-, υλική-, ιδανική –υπόστασις) ή σε περίφραση (αφ’εαυτής-ύπαρξις), όπου αμέσως διαφοροποείται η βασική έννοια και έτσι έχουμε μια άλλη διατύπωση και μια δυνατότητα ακριβολογίας. Την ίδια τακτική ακολουθεί και για τις άλλες κατηγορίες λέξεων.
Και κάτι για κάποια σύμβολα που βρίσκουμε στα κεφάλαια: Λέξεις που συναντούμε μέσα σε
< > και με αριθμό δηλώνουν παραπομπή σε άλλο κεφάλαιο, αυτό που δείχνει ο αριθμός, όπου η λέξη έχει στο λόγο, στη φράση, ιδιαίτερη σημασία. Παράδειγμα: στη λέξη ύπαρξις και μάλιστα στην έννοια [ταυτόχρονος ύπαρξις] υπάρχουν οι λέξεις <συμπαρομάρτησις,91>, <συμβάδισις, 52> ,<συνεύρεσις 1194>. Εκεί μπορούμε να τις αναζητήσουμε και να δούμε την ιδιαίτερη σημασία τους. Με την πολύπλευρη αυτή αναζήτηση / διερεύνηση είναι σίγουρο ότι ενισχύουμε το λεξιλόγιό μας και τον εννοιολογικό πλούτο μας.
Φράσεις που βρίσκουμε μέσα σε [ ] π.χ .[ ταυτόχρονος ύπαρξις] έχουν μια ιδιαίτερη σημασία και αμέσως δίνεται και η μονολεκτική απόδοσή τους, εδώ συνύπαρξις.
Εδώ υπάρχει και η καινοτομία του Αντιλεξικού σε σχέση προς άλλα λογικά λεξικά. Μας λέει πάλι (στα προλεγόμενα, σελ. ε΄): «Προτάσσονται οι επιμέρους έννοιες μέσα σε αγκύλες και παρατίθενται αμέσως κατόπιν οι αντίστοιχες συνώνυμες και συγγενικές λέξεις της γλώσσας. Με το σύστημα αυτό μπορεί κανείς να κάνει την επιλογή των εκφραστικών μέσων που του χρειάζονται με σιγουριά, χωρίς να είναι υποχρεωμένος κάθε τόσο να συμβουλεύεται άλλα λεξικά».
Και στη συνέχει δίνει ένα πολύ καλό παράδειγμα με τις ιδιαίτερες σημασίες της λέξης θάρρος σε αγκύλες και δίπλα τους τις αντίστοιχες κάθε φορά συνώνυμες και συγγενικές λέξεις:
[έλλειψη φόβου] θάρρος, αφοβία , αδειλία, τόλμη…….
[το να μην είναι κανείς δειλός] ανδρεία, ανδρισμός ανδραγαθία, ….
[θαρραλέα αντιμετώπισις δεινών] ευψυχία, καρτεροψυχία, …..
[μεγάλη γενναιότης] ηρωισμός, κ. παλικαριά…..
[επίδειξις ανυπάρκτου γενναιότητος] δονκιχωτισμός, ταρταρινισμός...


Το δεύτερο μέρος της ενότητας Αντιλεξικό είναι το Ευρετήριο. Είναι ευδιάκριτο, γιατί το χαρτί του έχει διαφορετικό χρώμα. Από αυτό ξεκινούμε την αναζήτησή μας για μια συγκεκριμένη λέξη που μας απασχολεί.. Εδώ οι λέξεις καταγράφονται αλφαβητικά και δεξιά τους αναγράφεται ο αριθμός του κεφαλαίου στο οποίο θα την αναζητήσουμε. Π.χ. τη λέξη αβαείο θα την αναζητήσω στο 1495 κεφ. και μάλιστα ξεκινώ από τα ουσιαστικά, τη λέξη αγοράζω στο 1230, και την αναζητώ στα ρήματα του κεφαλαίου αυτού.
Αν δεν έχω συγκεκριμένη λέξη να αναζητήσω και απλά με απασχολεί μια γενική έννοια π.χ. η έννοια του χρόνου, τότε ξεκινώ από το μέρος: Συνοπτικός Πίνακας Εννοιών και κύρια από τη Διάταξη κεφαλαίων, όπου θα δούμε το πλάτος και το βάθος της έννοιας και θα επιλέξουμε τι μας απασχολεί.

Αυτό είναι σε γενικές γραμμές το Αντιλεξικό.
Με βοήθησε ιδιαίτερα όταν στις πρώτες τάξεις του Γυμνασίου δίδασκα το μάθημα της Γλώσσας. Σ’ αυτό με άνεση εύρισκα τις απαντήσεις στις ερωτήσεις των γλωσσικών ασκήσεων.
Σήμερα καταφεύγω σ’ αυτό, όταν πρέπει να βρω την καταλληλότερη έκφραση, για να ακριβολογήσω .
Είναι πλουσιότατο. «Εκείνο που επιχειρήθηκε στη δεύτερη έκδοση του αντιλεξικού είναι μια γενική απογραφή του λεκτικού πλούτου της νεοελληνικής γλώσσας, καθαρεύουσας και δημοτικής και μια λογική διάταξη της ύλης με τρόπο που εφαρμόζεται, νομίζω, για πρώτη φορά», μας πληροφορεί ο συντάκτης.
Είναι πλουσιότατο στην παράθεση συνωνύμων, αντιθέτων, (μονολεκτικών και περιφραστικών στη διατύπωση) και κάποιος ίσως θα πει ότι γι’ αυτό είναι δύσκολο ή κουραστικό. Νομίζω συμβαίνει το αντίθετο, γιατί σου ανοίγει τέτοιο πεδίο αναζήτησης, ώστε χαίρεσαι να βρίσκεις κάτι με τη βοήθειά του, και δεν το κλείνεις εύκολα.

Το αρνητικό του είναι τα πολύ μικρά γράμματα (θυσία στην ανάγκη το βιβλίο να είναι ένα και εύκολο στο να το έχεις δίπλα σου , στο γραφείο σου) και λιγότερο η γλώσσα (καθαρεύουσα) που βέβαια δεν σε ενοχλεί τόσο, δε σε δυσκολεύει γιατί δεν έχεις να κάνεις με κείμενο συνεχές, αλλά με λέξεις μεμονωμένες και περιφράσεις κατανοητές και εύχρηστες.

Πηγή:http://ellinikiglossa-lexarithmoi.blogspot.com