Οἱ ἀρνητικές συνέπειες τῆς διακοπῆς τοῦ συγχρόνου ἀνθρώπου μέ τήν παράδοση-Κώστα Ε. Τσιρόπουλου

Φωτογραφία:"Λάβε τήν Παρακαταθήκην ταύτην..." (ἀπό τή χειροτονία εἰς Διάκονο τοῦ μοναχοῦ π. ᾿Ανθίμου τῆς Μονῆς τοῦ ὁσίου Δαυίδ στήν Εὔβοια) 


  

Το ρήγμα (Κώστας Ε. Τσιρόπουλος)

Πώς στέκεται ο σημερινός άνθρωπος μπροστά σ’ αυτό πού λέμε «Παράδοση», δηλαδή, στην πείρα και την αστάθμητη δύναμη που αναβρύζει αδιάκοπα από τα σπλάγχνα της ιστορίας για να διαμορφώνει, ως ήθος και ως έθος, την ατομική και κοινωνική ζωή σε κάθε εποχή; Αυτό είναι το πρόβλημα που μας απασχολεί σήμερα.

Παλιότερα, η ζωή του κάθε ανθρώπου που ζούσε συνειδητά, άγρυπνα, ήταν ένας συνεχής διάλογος με την παράδοση, μια επίμονη αναμέτρηση μαζί της και μια νόμιμη λεηλασία της απ’ όλα τα στοιχεία εκείνα που φαίνονταν ζωντανά, πολύτιμα και απαραίτητα για να θεμελιωθεί πάνω τους η καινούρια μορφή της ζωής. Ο άνθρωπος εκείνος δεν αρνιόταν την παράδοση. Την εξέταζε, τη μελετούσε και ερμήνευε το αιώνιο πνεύμα της με μια σύνθεση ζωής που έδινε μορφή σε όλα τα νέα προσωπικά ή κοινωνικά στοιχεία της εποχής. Η παράδοση ήταν το θεμέλιο, το προζύμι που η κάθε γενιά χρησιμοποιούσε για να μορφοποιήσει, για να τοποθετήσει και δικαιώσει ιστορικά και ηθικά τη ζωή της.

Σήμερα, αυτός ο διάλογος του ανθρώπου με τη παράδοση έχει – για τους περισσότερους τουλάχιστον – διακοπεί. Η παράδοση δεν λέγει τίποτε στο νέο άνθρωπο ή η γλώσσα της του είναι ακατανόητη. Άλλοτε το πνεύμα της εποχής επιδίωκε και πετύχαινε να την ερμηνεύσει, να την πρακτικοποιήσει και να διακηρύξει έτσι τη συνέχεια της ζωής που γέμιζε γαλήνη και σιγουριά τη ψυχή του ανθρώπου.

Τώρα, και η γαλήνη και η σιγουριά έχουν εξαφανιστεί. Η αβεβαιότητα έγινε το χαρακτηριστικό βίωμα του αιώνα μας. Το πνεύμα της εποχής, ένα πνεύμα ατίθασο, ανισόρροπο και βλάσφημο, αρνείται τη παράδοση, αποκρούει τη συνεργασία μαζί της και επιδιώκει να δημιουργήσει μια ζωή εκ θεμελίων νέα. Ζωή άμορφη, με μοναδικό μέχρι στιγμής χαρακτηριστικό την ψυχόρμητη ασυδοσία του ζώου.

Το σημαντικότατο αυτό γεγονός δεν παρουσιάστηκε ξαφνικά, αναιτιολόγητα. Εκδηλώθηκε, βέβαια, και κορυφώθηκε στα τελευταία μεταπολεμικά χρόνια, όταν η αβεβαιότητα της ειρήνης, η πικρία και η απογοήτευση δημιούργησαν αυτό το ζοφερό κλίμα στο οποίο ζούμε μέχρι σήμερα και που δηλητηριάζει βαθμιαία τον καθένα μας. Ξεκινά όμως από πολύ μακρυά. Από τότε που μέσα στα πυροτεχνήματα της Αναγέννησης, οι πνευματικοί αρχηγοί του ανθρώπινου γένους άρχισαν να ξηλώνουν τον κόσμο, από τα ουράνια ως τα καταχθόνια. Δεν άφησαν τίποτε που να μη γίνει αντικείμενο της εγωιστικής διαλεκτικής τους. Μέσα στο ταραγμένο ορθολογιστικό πνεύμα δεν υπήρχε καμία διάθεση οικοδομής. Τους δυνάστευε ένα πάθος ελευθερίας, πλατείας αναπνοής· πάθος που έφτασε σε ακρότητες, έχασε την ισορροπία του και έγινε στείρα άρνηση. Φανερό πια, πως η ορθολογιστική υπερβολή εκείνων είχε μέσα της – με την απόρριψη ενός μεγάλου μέρους των αξιών που η παράδοση διαφύλαγε- τα σπέρματα του παραλογισμού που βασανίζει σήμερα και εξουθενώνει την Τέχνη, την Επιστήμη, τη ζωή μας ολόκληρη.

Έτσι, ανάμεσα στον άνθρωπο και στην παράδοση παρουσιάζεται σήμερα ένα ρήγμα· ρήγμα τέτοιο που μας κάνει αβέβαιους για το μέλλον.

Η περιπέτεια της σημερινής νεότητας είναι ακόμη πιο σοβαρή. Όταν ζήτησε από τους μεγάλους μια ζωή καλύτερη, δεν εννοούσε τίποτε άλλο στην ουσία παρά μια ζωή θερμή, γεμάτη από το νόημα και το πνεύμα της παράδοσης. Γιατί μια μορφή ζωής ολότελα καινούρια δεν σημαίνει πως είναι καλύτερη από τη παλιά. Την Παράδοση τη δημιουργεί ο άνθρωπος. Η άρνησή της κινδυνεύει να μας ρίξει μέσα σε νέα αλλά απάνθρωπη ζωή.

Οι περασμένες όμως γενιές τη παράδοση αυτή την είχαν αρνηθεί, την είχαν εξορίσει από τη ζωή τους, χωρίς να υποπτεύονται πως έτσι εξορίζουν την αλήθεια, την ειλικρίνεια και τη δικαιοσύνη. Έτσι, ο παραδομένος τρόπος ζωής, το έθος και το ήθος που κληροδοτούσε η παράδοση, παρουσιάστηκαν μπρος στους νέους χωρίς αίμα, χωρίς πειθώ, ένα φρούριο από χαρτόνι ικανό να ξεγελάσει μονάχα τους απλοϊκούς.

Για πρώτη φορά οι νέοι με τη δαιμονική – όπως λένε οι μεγάλοι -ευφυΐα, για πρώτη φορά αισθάνονται μια βαθειά, ανομολόγητη πλήξη. Πλήξη για τις αρχές, τη μεταφυσική πίστη που πρέπει να γίνει βίωμα, τον τρόπο ζωής, για όλα. Πλήξη και κούραση. Προσπαθούν να απλοποιήσουν τη ζωή, να αφήσουν ελεύθερο το έδαφος για τις ευκαιρίες εκείνες που ωριμάζουν γρήγορα. Και αυτή η απλοποίηση επιχειρείται χωρίς προζύμι, χωρίς τη παράδοση που είναι ο φρόνιμος οδηγός των επαναστάσεων.

Αυτό το γεγονός γεννά το αίσθημα του ξεριζωμένου, του πανικού που γίνεται αναρχισμός και αυθάδεια. Συχνά, αυτή η απλοποίηση φέρνει μια νύστα πνευματική. Η ζωή γίνεται ομοιόμορφη, χωρίς ακίδες, χωρίς ποικιλία, και δεν εφάπτεται ποτέ με τη ψυχή για να την ξυπνήσει. Ζωή χωρίς ερεθισμούς. Και η προσωπικότητα, αυτό το τίμιο δώρο του Θεού, καταποντίζεται. Αυτή είναι η τραγικότερη συνέπεια του ρήγματος ανάμεσα στο σύγχρονο άνθρωπο και στη παράδοση.

Κανείς δεν μπορεί να διακινδυνεύσει σήμερα και να προφητεύσει για τη ζωή που μας περιμένει.

Άλλοτε μια προφητεία στηριζόταν στις πιθανότητες. Τώρα, οι πιθανότητες καθημερινά ανατρέπονται. Εκείνο όμως που φαίνεται κρίσιμα αναγκαίο -αν θέλουμε να συνεισφέρουμε στη ζωή που μορφοποιείται- είναι να σκύψουμε, να μελετήσουμε, να μπολιαστούμε με τη Παράδοση, να ξαναπατήσουμε στη γη και να αντλήσουμε δυνάμεις από το ταμείο που μας προσφέρει η ιστορική ζωή.

Αυτό δεν είναι πια έργο των μεγάλων, που η πνευματική τους φυσιογνωμία έχει κρυσταλλωθεί. Είναι έργο των νέων. Και οι νέοι,  στην Πατρίδα μας, τουλάχιστο, έχουν να αντλήσουν τη παράδοση από δύο κεφαλόβρυσα: την Ορθοδοξία και το Ελληνικό Πνεύμα.

(Κ. Ε. Τσιρόπουλου, «Δοκίμια ευθύνης»)

 

Πηγή:http://www.alopsis.gr

῎Εχουν τό δικαίωμα οἱ Σεβασμιώτατοι Μεσογαίας κ. Νικόλαος καί ᾿Αλεξανδρουπόλεως κ. ῎Ανθιμος νά διαθέσουν τόν μισθό τους ὑπέρ τοῦ κράτους; (Σπυρίδωνος Μπαζίνα)

 Συντάχθηκε απο τον/την Σπύρο Μπαζίνα για τη Romfea.gr (Σάββατο 20-03-2010)
Δεν γνωρίζω τον κ. Ζαμπελη. Είπε όμως, ίσως με άκομψο αλλά πάντως επιεική τρόπο, το αυτονόητο, λέγοντας για τις δηλώσεις Μητροπολιτών με τις οποίες χαρίζουν τον μισθό τους στο Κράτος ότι «τις θεωρώ ακραία φαινόμενα λαϊκισμού». Προκαλούν το κοινό αίσθημα προσπάθειες εντυπωσιασμού, όπως η δωρεά από κληρικούς στο Κράτος των μισθών τους.

Ο μισθός του κληρικού είναι περιουσία της Εκκλησίας (αφού δίνεται από το Κράτος σαν αντάλλαγμα της περιουσίας που η Εκκλησία έδωσε στο Κράτος και ποσοστού επί των εσόδων των ναών). Οι κληρικοί οφείλουν να δαπανούν τον μισθό τους για το έργο της Εκκλησίας (και είμαι βέβαιος ότι οι δυο Μητροπολίτες αυτό έκαναν μέχρι τώρα). Στο εργο αυτό συμπεριλαμβάνεται και η συντήρηση τους κατά το «βοῦν ἀλοῶντα οὐ φιμώσεις. καί ἄξιος ὁ ἐργάτης τοῦ μισθοῦ αὐτοῦ» (Τιμ. 5:18). Οι κληρικοί πάντως δεν δικαιούνται να διαθέτουν τον μισθό τους κατά το δοκούν. Αν δεν τον χρειάζονται, οφείλουν να τον επιστρέψουν στην Εκκλησία, όχι στο Κράτος.

Δωρεά μισθού κληρικού στο Κράτος δείχνει σύγχυση αλλά και εγωισμό, αφού εκθέτει τους άλλους κληρικούς που δεν κάνουν το ίδιο. Εκθέτει όμως και την Εκκλησία (την ανθρώπινη πλευρά της, ιεραρχία, κλήρο, μοναχούς και λαό), δείχνοντας ότι η περιουσία της Εκκλησίας δεν δαπανάται υπέρ του λαού (τουλάχιστον αποτελεσματικά) εκτός αν δοθεί στο Κράτος. Και η πράξη αυτή δικαιώνει έτσι τους συκοφάντες ότι οι Εκκλησία έχει αμύθητα αποθέματα τα οποία οφείλει να δώσει στο Κράτος, ακολουθώντας το παράδειγμα των «καλών». Αποτελεί δηλαδή αυτή η πράξη όχι απλά πρόκληση, όπως είπε ο κ. Ζαμπελης επιεικώς, αλλά παράβαση καθήκοντος απέναντι στην Εκκλησία.

Η απάντηση του Σεβασμιότατου Μεσογαίας, ο οποίος βέβαια έχει κερδίσει τον σεβασμό μας με το μέχρι τώρα έργο του και η παρούσα κριτική αφορά την συγκεκριμένη πράξη και όχι το πρόσωπο του η το συνολικό έργο του, δείχνει δυστυχώς ότι σχετικά με αυτό το θέμα βρίσκεται σε σύγχυση όσον αφορά την θέση και την αποστολή του. Συγκρίνει την πράξη του με αυτή της Νάνας Μούσχουρη και του Στρατηγού Μακρυγιάννη. Φαίνεται δε να αγνοεί εντελώς ότι ο καθένας μπορεί να διαθέτει την ιδιωτική του περιουσία όπως θέλει, αλλά όχι όμως και την περιουσία της Εκκλησίας, στην οποία περιλαμβάνεται και ο μισθός του Μητροπολίτη.

Μα θα πει κανείς γιατί δεν είναι έργο της Εκκλησίας να βοηθήσει τον λαό μέσω του Κράτους; Απλά γιατί έτσι αυτοκαταργείται δείχνοντας ότι ο μόνος η ο καλύτερος τρόπος για να βοηθήσει τον λαό στην ανάγκη του είναι να δώσει την περιουσία της στο Κράτος. Αλλά και γιατί έτσι παραβιάζει την θέληση των δωρητών της που δώρισαν στην Εκκλησία γιατί την εμπιστεύονται περισσότερο από το σπάταλο, διεφθαρμένο και αναποτελεσματικό Κράτος. Πρέπει να τονίσει κανείς εδώ ότι η διαφθορά και η σπατάλη του Κράτους έχει τελειώσει μόνο στα λόγια. Όσο για την αναποτελεσματικότητα την ζούμε καθημερινά. Πρέπει επίσης να τονίσει κανείς χαρακτηριστικά ότι για τον πληθυσμό της Χώρας έχουμε ακόμη τρεις φορές τους βουλευτές που έχουν ακόμη και μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες, ενώ με απλό νόμο κατά το άρθρο 51 παρ. 1 του Συντάγματος ο αριθμός των βουλευτών μπορεί να μειωθεί σε 200.

Και γιατί δεν μπορεί η Εκκλησία σήμερα να δώσει στο Κράτος όπως την εποχή του ρωμαϊκής αυτοκρατορίας; Και πάλι απλά γιατί τότε Κράτος και Εκκλησία ταυτίζονταν, ενώ σήμερα το Κράτος έχει κάνει αρχή διωγμών της Εκκλησίας με την προσπάθεια να της αφαιρέσει την περιουσία και να διασύρει του ταγούς της. Και για άλλους πολλούς λόγους, ανάμεσα στους οποίους και το γεγονός ότι η κορυφή του ρωμαϊκού κράτους, τουλάχιστον στις εποχές ακμής μετά τον 3ο αιώνα μ.Χ., συμπολεμούσε στην πρώτη γραμμή με τον απλό στρατιώτη, δίνοντας το παράδειγμα της αυτοθυσίας, ενώ σήμερα η ηγεσία, ούτε λίγο ούτε πολύ, έχει τάξει τον λαό για θυσίες, όπως ο Κεφαλλονίτης ναυτικός που όταν κινδύνευε έταξε … τον αδελφό του στον Άγιο!

Ανοίγω εδώ μια παρένθεση για να δείξω μια άγνωστη στο ευρύ κοινό πτυχή της παρακμής του πολιτικού μας συστήματος. Ξέρετε που στηρίζει το Δημόσιο κατά κύριο λόγο τους ισχυρισμούς του ότι έχει κυριότητα στην Λίμνη Βιστωνίδα και στις παραλίμνιες εκτάσεις και τον συνακόλουθο διασυρμό ενός ιστορικού Μοναστηριού και του Αγίου Όρους («της Ακρόπολης της Ορθοδοξίας»), πληγώνοντας έτσι καίρια τον πιστό λαό στην πίστη του; Στο ότι, μετά την ενσωμάτωση της Δυτ. Θράκης στην Ελλάδα, το Κράτος μας έγινε διάδοχος του Οθωμανικού Κράτους όταν αυτό, κατά παράβαση του Οθωμανικού νόμου, κατέλαβε την Λίμνη και τις παραλίμνιες εκτάσεις το 1821 σε αντίποινα για την συμμετοχή των Βατοπαδινών στην επανάσταση του 1821! Το πολιτικό μας σύστημα τιμωρεί δηλαδή το Βατοπαίδι γιατί βοήθησε να ελευθερωθεί ο ελληνικός λαός! Και αυτοί οι ισχυρισμοί θα καταπέσουν εν ανάγκη στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, αλλά εν τω μεταξύ έχει στηθεί ένα αντί-εκκλησιαστικό πανηγύρι, στο οποίο οι Σεβασμιότατοι άθελα τους συμμετέχουν χαρίζοντας σε αυτό το Κράτος ελαφρά τη καρδία την περιουσία της Εκκλησίας και επιβραβεύοντας έτσι την ανάλγητη συμπεριφορά του!

Η απάντηση του Σεβασμιότατου Αλεξανδρουπόλεως (ο σεβασμος για το προσωπο και το εργο του είναι επίσης δεδομενος) στις δηλώσεις του κ. Ζαμπέλη είναι ακόμα χειρότερη. Προσφέρει στο Κράτος όχι μόνο τον μισθό που του δίνει ουσιαστικά η Εκκλησία και όφειλε να επιστρέψει στην Εκκλησία αν δεν τον χρειάζεται, αλλά και την περιουσία των Μονών (κατά την λαϊκή έκφραση «κάνει μνημόσυνο με ξένα κόλλυβα»)! Πέραν τούτου, μιλεί περιφρονητικά για τον κ. Ζαμπέλη, ένα μέλος της Εκκλησίας με υπεύθυνη θέση και υπόχρεο σε λογοδοσία για την διαχείριση της περιουσίας της Εκκλησίας (όπως και όλοι οι κληρικοί και λαϊκοί που διαχειρίζονται εκκλησιαστική περιουσία), αποκαλώντας τον υποτιμητικά «ο υπάλληλος μας».

Ο κ. Ζαμπέλης στην συγκεκριμένη περίπτωση έκανε το καθήκον του. Οι δυο Σεβασμιότατοι (και πάλι στην συγκεκριμένη περίπτωση) το παραβίασαν. Είναι δυο άξιοι ιεράρχες αλλά σε αυτό το θέμα έσφαλλαν. Όσο πιο γρήγορα το παραδεχτούν, τόσο το καλύτερο και για αυτούς αλλά και για την Εκκλησία στο σύνολο της. Ανεξάρτητα από το τι πιστεύει ο Σεβασμιότατος Μεσογαίας για το αν έχουμε διωγμό της Εκκλησίας, είναι κοινή η εντύπωση στον πιστό λαό ότι το Κράτος έχει κάνει αρχή διωγμών της Εκκλησίας για να ευθυγραμμιστεί με την παγκοσμιοποίηση και γενικά αρμενίζει στραβά. Για να το βοηθήσουμε πρέπει να το πείσουμε να αλλάξει πορεία, όχι να του δώσουμε τα ναύλα για ένα ταξίδι χωρίς γυρισμό.

Πηγή:http://www.romfea.gr

Το σχοινί του Πατριάρχη του Αριστοτέλη Βαλαωρίτη

"Μη λησμονείτε το σχοινί, παιδιά, του πατριάρχη!"

Πως μας θωρείς ακίνητος; που τρέχει ο λογισμός σου, τα φτερωτά σου τα όνειρα;
Γιατί στο μέτωπό σου να μη φυτρώνουν, γέροντα, τόσες χρυσές αχτίδες,
όσες μας διδ' η όψη σου παρηγοριές κ' ελπίδες;
Γιατί στα ουράνια χείλη σου να μη γλυκοχαράζει, πατέρα, ένα χαμόγελο;
Γιατί να μη σπαράζει μέσα στα στήθη σου η καρδιά,
και πως στο βλέφαρό σου ούτ' ένα δάκρυ επρόβαλε, ούτ' έλαμψε το φως σου;

Ολόγυρά σου τα βουνά κ' οι λόγγοι στολισμένοι το λυτρωτή τους χαιρετούν.
Η θάλασσ' αγριωμένη από μακρά σ' εγνώρισε και μ' αφρισμένο στόμα φιλεί,
πατέρα μου γλυκέ, το ελεύθερο το χώμα, που σε κρατεί στα σπλάχνα του.

Θυμάται την ημέρα που, πατέρα μου, σ' εδέχτηκε.
Θυμάται στο λαιμό σου, το ματωμένο το σχοινί,
και στ' άγιο πρόσωπό σου τ' άτιμα τα ραπίσματα,
το βόγγο, τη λαχτάρα, του κόσμου την ποδοβολή.
Θυμάται την αντάρα, την πέτρα που σου εκρέμασαν,
τη γύμνια του νεκρού σου,
το φοβερό το ανέβασμα του καταποντισμού σου.

Το μάρμαρο μένει βουβό και θε να μείνει ακόμα,
ποιος ξέρει ως πότ' αμίλητο το νεκρικό σου στόμα.
Κοιμάται κι ονειρεύεται και τότε θα ξυπνήσει,
όταν στα δάση, στα βουνά, στα πέλαγα, βροντήσει το φοβερό μας κήρυγμα.
"Χτυπάτε, πολέμαρχοι! Μη λησμονείτε το σχοινί, παιδιά, του πατριάρχη!"

Κραυγή τῆς καιομένης Σμύρνης , Τοῦ Γρηγορίου Φ. Κωσταρᾶ, καθηγητοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν

Ἀσφαλῶς ἡ Σμύρνη εἶχε γνωρίσει μεγάλες περιόδους εἰρήνης καί ἀκμῆς, ἀρχόντισσα ἀληθινή καί κοσμούπολις· ἡ ἄνθηση ἦταν πνευματική, οἰκονομική, κοινωνική, θρησκευτική, καλλιτεχνική, ἐπιστημονική, ἀκόμα καί ἀθλητική, ἀφοῦ ἀθλητικά σωματεῖα ὅπως ὁ «Ἀπόλλων» καί κυρίως ὁ «Πανιώνιος» ἱδρύθηκαν πρίν καν ἱδρυθοῦν ἀντίστοιχα στήν Ἑλλάδα, ἐνῶ ἀναγέρθηκαν στάδια μεγαλοπρεπέστατα ὄχι μόνον, ὅπως ἐκεῖνο τοῦ λόφου τῆς Σμύρνης ἀλλά καί στίς Σάρδεις, τή Μαγνησία γιά νά μή θυμίσω τό στάδιο τῆς Λαοδικείας χωρητικότητας 100 χιλιάδων θεατῶν! Ἡ Σμύρνη, πρός τούτοις, δοκίμασε ὑπέροχες ἐπίσης στιγμές μεγαλείου, δόξας καί πατριωτικῆς μέθης. Δύο μόνο δείγματα:

25 Ἰουλίου 1833 φθάνει στή Σμύρνη ἐπί τοῦ ἀγγλικοῦ πλοίου «Μαδαγασκάρη» ὁ νεαρός Βασιλεύς Ὄθων ἐκκλησιάζεται στήν Ἁγία Φωτεινή καί ὕστερα ἐπισκέπτεται τήν «Εὐαγγελική Σχολή» -τά πλήθη παραληροῦν ἀπό ἀκράτητον ἐνθουσιασμό καί συγκίνηση, ἀκόμη καί ὁ φλεγματικός Ἄγγλος πλοίαρχος δακρύζει, οἱ ἐλπίδες τοῦ Ἔθνους ἀναπτερώνονται καί πυρακτώνονται...

1η Μαΐου 1919 μετά τή Συνθήκη τῶν Σεβρῶν τό «Σφενδόνη» ἀποβιβάζει τούς πρώτους πεζοναῦτες. Ὑποστέλλουν τήν ἡμισέληνο καί ὑψώνουν τήν Γαλανόλευκο. Ὁ Μητροπολίτης Χρυσόστομος κλαίων ἀπό χαράν λέγει πρός τούς δημογέροντας:

«Αἵ μεγάλαι τοῦ Γένους ἐλπίδες, ὁ ἀκοίμητος καί σφοδρός, ὁ καίων καί φλογίζων τά σπλάχνα μᾶς πόθος πρός ἕνωσιν μετά τῆς μητρός Ἑλλάδος γίνεται πραγματικότης καί ἀποτελοῦμεν ἤδη τμῆμα τῆς ἡνωμένης, τῆς ἐνδόξου, τῆς ἀθανάτου μεγάλης Πατρίδος μας». Ἡ Σμύρνη ἐλευθερώνεται ὕστερα ἀπό 517 ἔτη δουλείας ἀπό τόν καιρό τοῦ Ταμερλάνου! Ὅταν τήν ἑπομένη ἡμέρα, 2 Μαΐου 1919, τά πολεμικά μας θά ἀποβιβάσουν τούς στρατιῶτες καί ὁ Δεσπότης θά γονατίσει μέ δάκρυα στά μάτια, γιά νά εὐλογήσει καί νά φιλήσει τή σημαία τοῦ Συντάγματος, ἐνῶ τά πλήθη γονατισμένα ψάλλουν τό «Τή Ὑπερμάχω Στρατηγῶ τά νικητήρια...», οἱ πέτρες ραγίζουν καί ὁ Σμυρνιός ποιητής Μιχαήλ Ἀργυροπουλος ἀγάλλεται:

«Κι ἄς ἔλθει ἡ ὀμορφότερη κεράστα
ἡ ἁγνή παρθένα
ποῦ τή λένε Ἐλευθεριά
νά μᾶς κεράσει τό παλιό ποτό τοῦ Εἰκοσιένα
πούχει μπαρούτινη εὐωδιά»!

Κι ὁ μέγας ἐθνικός μας ποιητής ὁ Κ. Παλαμᾶς ἀνακρούει τό δικό του παιάνα ἀπό τήν Ἀθήνα τήν αἰώνια πόλη τῆς Παλλάδος:

«Χτυπῆστε Ὁμήρων ἰωνικές οἱ λύρες
Σμύρνη ξανά, γεννήτριες εἴν’ οἱ μοῖρες»!

Ἀλλά τό ὄμορφο ἐθνικό ὄνειρο ἀπό δικά μας λάθη καί πάθη, θανατηφόρα σύνεργα στά χέρια τῶν δῆθεν συμμάχων μας, κράτησε τρία χρόνια καί τρεῖς μῆνες, ὅσον καί ἡ λάμψη τῆς λόγχης τοῦ στρατοῦ μας στά πολυνεκρά μέτωπα τῶν μαχῶν. Καί ἔπειτα; Ἔπειτα τόν Αὔγουστο τοῦ 1922 ἦρθε ἐπάνω στά φτερά μίας μαινόμενης καταιγίδας ἡ ὀλέθρια συμφορά:

Τό μέτωπο ἔπεσε!
Τό φρικῶδες ἄγγελμα διαδίδεται ὡς ἀστραπή· οἱ καμπάνες χτυποῦν σπαραχτικά, τό Γένος μᾶς ἀνεβαίνει τό Γολγοθά του· οἱ λεηλασίες καί οἱ σφαγές ἀρχίζουν· ὁ Μητροπολίτης Χρυσόστομος ἀρνούμενος νά ἀποχωρισθεῖ τοῦ ποιμνίου του κεραυνώνεται πρῶτος καί δέν θέλει νά ἐπιζήσει τῆς καταστροφῆς: ἀπορρίπτει τήν πρόταση τοῦ Γάλλου προξένου Γκραγιέ νά μεταφερθεῖ ἀσφαλής στό γαλλικό Προξενεῖο. Ἀπάγεται ἀπό Τούρκους στρατιῶτες καί προσάγεται πρό τοῦ αἱμοβόρου στρατηγοῦ Νουρεντίν Πασᾶ. «Ὁ Δεσπότης -γράφει στό βιβλίο του “Ἡ μάστιγα τῆς Ἀσίας” ὁ παρών στά γεγονότα πρόξενος τῶν Ἡνωμένων Πολιτειῶν Τζώρτζ Χόρτον- ἦταν κάτωχρος, ἡ σκιά τοῦ ἐγγίζοντος θανάτου ἠπλοῦτο ἐπί τοῦ προσώπου του. Ὀλίγου ἐξ ὅσων ἀναγνώσουν τάς γραμμᾶς αὐτᾶς, θά ἐννοήσουν τήν σημασία τοῦ φαινομένου τούτου... Δέ μοῦ ὡμίλησε περί τοῦ κινδύνου, τόν ὁποῖον ὁ ἴδιος διέτρεχεν, ἀλλά μέ παρακάλεσε νά πράξω πᾶν τό δυνατό πρός σωτηρίαν τῶν κατοίκων τῆς Σμύρνης». «Ὁ Χρυσόστομος -γράφει ὁ Ρενέ Πυῶ στό βιβλίο τοῦ “Ὁ θάνατος τῆς Σμύρνης”- παραδόθηκε ἀπό τόν Νουρεντίν στόν μανιασμένο ὄχλο. Τότε τοῦ φόρεσαν ἄσπρη μπλούζα, τοῦ ξερίζωσαν τά γένια, τόν μαχαίρωσαν, διαμέλισαν καί ἔσυραν τό σῶμα τοῦ μέχρι τήν τουρκική συνοικία καί τόν πέταξαν στά σκυλιά». Οὔτε μία στιγμή ὁ Δεσπότης δέν ἀπώλεσε τήν καρτερικότητά του ἀλλά κατά τή διάρκεια τῶν βασανιστηρίων τοῦ ψιθύριζε: «Κύριε, Κύριε ἐλέησόν με»! Ἕως ὅτου ἡ κτηνώδης βαρβαρότης διεμέρισε τά μέλη του. Τό ἔθνος μέ τό στόμα τοῦ Ποιητῆ Παλαμᾶ γονατίζει μπροστά στήν ἀπίστευτη τραγωδία:

«...καί τῶν Ἑλλήνων οἱ χοροί καί τῶν πιστῶν τά πλήθη
Σοῦ προσκυνοῦνε, ἄμωμε, τή θεία δοκιμασία
καί τό μεταλαβαίνουμε τό αἷμα πού ἐχύθη»!

Ἀλλά τό αἷμα τοῦ Ἐθνομάρτυρα Δεσπότη Χρυσοστόμου Σμύρνης εἰσάγει στήν τελευταία πράξη τοῦ Δράματος καί κορυφώνει αὐτή τήν τραγωδία καί τήν ὑψώνει σέ σφαῖρες βαρβαρότητας τουρκικῆς ἀπό τίς σπάνιες στήν παγκόσμια ἱστορία τῶν λεηλασιῶν, τῶν ἁρπαγῶν, τῶν βιασμῶν, τῶν σφαγῶν, τῆς φρίκης καί τοῦ τρόμου, τῶν δολοφονιῶν καί τοῦ ἐμπρησμοῦ. Στίς 31 Αὐγούστου (π. ἤμ.) τό ἀπομεσήμερο τῆς Τετάρτης παραδίδεται στίς φλόγες ἡ Ἀρμένικη συνοικία· ἡ πυρκαγιά ἁπλώνεται καί παίρνει τεράστιες διαστάσεις. Ἡ Σμύρνη ἡ Μάννα καίγεται. Ἀλλόφρονες οἱ Ἕλληνες ἐγκαταλείπουν τά σπίτια τούς καθώς οἱ πύρινες γλῶσσες γίνονται οὐρανομήκεις. Κόλαση Δαντική: «Ἀπό τή Σμύρνη ἔφτασε στό Κορδελιό ἡ ἀνταύγεια τῆς φωτειᾶς πού ἀντανακλοῦσε τίς προσόψεις τῶν κτιρίων καί κοκκίνιζαν σάν τό αἷμα πού ἐχύνετο στή Σμύρνη... ὁ καιρός ἦταν συννεφιά... κοκκίνιζε ὁ οὐρανός, νόμιζες ὅτι ἔφτασε ἡ Δευτέρα Παρουσία καί ὅτι θά πάρουν φωτιά οἱ οὐρανοί. Τό θέαμα -γράφει ὁ αὐτόπτης Κ. Πολίτης- ἦταν τρομακτικό, ἀκούγαμε τό μουγκρητό τῆς φωτιᾶς, τίς φωνές ἑκατοντάδων χιλιάδων γυναικοπαίδων πού ζητοῦσαν βοήθεια...». Παιδιά σκούζουν, ζητᾶνε τή μάνα τους. Ὁρμάει ὁ κόσμος... οἱ Τοῦρκοι πυροβολοῦν... οἱ ἄνθρωποι οὐρλιάζουν, τραυματίζονται ἤ πέφτουν νεκροί...», σημειώνει στά “Τετράδιά” της ἡ Ἀντζέλ Κουρτιᾶν, πού ἐπέζησε τοῦ χαλασμοῦ.

Ἀκοῦστε, τώρα τί λένε οἱ ἴδιοι οἱ σφαγεῖς:
Διαταγή τοῦ Ἀρχηγοῦ Χωροφυλακῆς τοῦ Ἀϊδινίου Μεχμέρ Χρήφ: ...ἡ πατρίς ἐπιβάλλει τήν ὑποχρέωσιν ὅπως ἕκαστος ὁπλίτης ἐκπληρώσει ἀμέσως τό καθῆκον τοῦ τῆς γενικῆς σφαγῆς, ὅπερ τοῦ ἔχει ἀνατεθῆ. Ἕκαστος ὑποχρεοῦται νά φονεύσει τέσσαρες - πέντε Ἕλληνες. Ἕκαστος ὁπλίτης ὑποχρεοῦται νά ἐκτελέσει τοῦτο. Ὁ Κεντρικός Σταθμάρχης Χωροφυλακῆς (ὑπογραφή - σφραγίδα).

Ἀκοῦστε τώρα, καί τή φωνή ἑνός ἀπό τά σφάγια:

«Ὀνομάζομαι Σοφία Νικολάου. Εἶμαι ἀπό τό Ἰβρινδί τῆς Μ. Ἀσίας. Εἴχαμε καταφύγει μέ τόν ἄνδρα μου καί τό γυιό μας Μανωλάκη στό μύλο τοῦ Γκιοῦν Γκιορκές... Οἱ Τοῦρκοι ὅρμησαν ἐπάνω μας... Μπροστά στά μάτια τοῦ ἄνδρα μου καί τοῦ παιδιοῦ μου μέ ἀτίμασαν πολλές φορές. Ὕστερα ἔσφαξαν τό παιδί μου καί κομματίασαν τόν ἄνδρα μου. Τοῦ ἔβγαλαν τά ἐντόσθια καί μοῦ ἔδιναν νά φάω τό κρέας του... Ἄν ὄχι, θά ἔσφαζαν κι ἐμένα. Ἐκείνη τήν ὥρα ἀκούστηκαν πυροβολισμοί. Ἦταν ὁ ἑλληνικός στρατός. Ἔτσι σώθηκα».

Ἐγκληματική λαγνεία, αἱμοσταγής βαρβαρότης, θηριωδία κτηνώδης ἀνάγκασαν κοπάδια νά φονεύονται μέ τόν ὑποκόπανο ἤ τήν ξιφολόγχη στή μέση του δρόμου, παιδιά νά κλαῖνε καί νά σφάζονται ὡς ἐρίφια καί γυναῖκες νά ἀτιμάζονται. Ἡ παραλία τῆς Σμύρνης, ἡ θάλασσά της, ἡ γεμάτη ἀνθρώπους πού ζητοῦσαν νά φθάσουν στά πλοῖα τῶν Εὐρωπαίων πού ἀμέριμνα παρακολουθοῦσαν τή σφαγή ἐμποδίζοντας τήν ἐπιβίβαση, ἀποτελοῦν τό πιό μαῦρο σκηνικό στήν Ἱστορία τοῦ Ἀνθρωπισμοῦ καί τῆς Εὐρώπης, τῆς ἀνάλγητης, τῆς ἀδιάφορης καί ἀδάκρυτης μπροστά σέ ἐκεῖνο τό χαλασμό, τή γενοκτονία τοῦ Ἑλληνισμοῦ.

Σέ μία σύσκεψη τοῦ Reichstag I Hitler ἀνακοίνωσε τήν «Endelosung» «τελική λύση» τό ὁλοκαύτωμα 6.000.000 Ἑβραίων. Τή μόνη φωνή ἀντιρρήσεως τοῦ Goebels: «Καί τί θά πεῖ ἡ παγκόσμια κοινή γνώμη;» ὁ Hitler τήν διέκοψε μέ σαρκαστικό κυνισμό: «Ποιός θυμᾶται σήμερα τήν γενοκτονία τῶν Ἀρμενίων καί τῶν Χριστιανῶν τῆς Μικρᾶς Ἀσίας;». Ἀλλά ἐπιτέλους στήν Νυρεμβέργη οἱ ἠθικοί αὐτουργοί τοῦ ὁλοκαυτώματος κάθισαν στά εἰδώλια κι ὕστερα στή φυλακή ἤ ὁ Βίλλυ Μπράντ γονάτισε εὐλαβικά στούς τάφους τῶν Ἑβραίων σέ μία τραγικά μεγαλειώδη σκηνή γιά λογαριασμό τῶν Γερμανῶν γιά νά ἀπαλλάξει ἀπό τή βαθειά εὐθύνη τό γερμανικό ἔθνος. Ἐδῶ, ὅμως, οἱ θύτες προσποιοῦνται τά θύματα καί οἱ ἠθικοί αὐτουργοί μεταβάλλονται σέ κατήγορους· καί ἡ Εὐρώπη; Τόν ἐνίσχυσε τόν Κεμάλ πίσω ἀπό τήν πλάτη μας! Σήμερα ποιούς ἐνισχύει στήν γειτονιά μας! Τί σκληρή πού εἶναι ἡ κραυγή τῆς Σμύρνης! Εἶναι τουλάχιστον καί ἀφυπνιστική; Ἀμφιβάλλω!

Ἀπροσμέτρητη ἡ συμφορά καί ἀνυπολόγιστη! Ἕνα μικρό δεῖγμα σέ ἐπίπεδο λειτουργῶν τοῦ Ὑψίστου: Ἀπό τούς 450 ἱερεῖς τῆς ἐπαρχίας Σμύρνης, οἱ 347 βρῆκαν τόν θάνατο. Ἀπό τούς Ἱεράρχες ἐκτός ἀπό τόν Χρυσόστομο, ἐμαρτύρησαν ὁ Μοσχονησίων Ἀμβρόσιος πού τόν ἔθαψαν ζωντανό, ὁ Γρηγόριος Κυδωνιῶν πού τόν ἔσφαξαν, ὁ ἀρχιερατικός ἐπίτροπος Ἀρχιτζικάκης πού τόν σούβλισαν, ὁ διάκονος Γρηγόριος τῆς Ἁγίας Ἄννης στό Κορδελιό πού τόν ἔκαψαν ζωντανό, ὁ ἱερέας Μελέτιος τοῦ ναοῦ τῆς Εὐαγγελιστρίας πού τόν κάρφωσαν σέ πεῦκο: «Ὤ τῆς ζημίας» θρηνεῖ ὁ αὐτόπτης τῆς Ἁλώσεως τῆς Πόλεως Δούκας, ὁ ἱστορικός, τό 1453! «Ἔθεντο, Κύριε, τά θνησιμαία τῶν δούλων Σου βρώματα, τάς σάρκας τῶν ὁσίων Σου τοῖς θηρίοις τῆς γής»! Ὁ ἱερός κλῆρος, ἔνθεος μυσταγωγός τῆς ἐθνικῆς ψυχῆς καί ζωῆς καί ἀκούραστος διάκονος τῶν μεγάλων ἰδεῶν καί παραδόσεων τῆς φυλῆς μας, ἐπί τοῦ θυσιαστηρίου!

«Ὤ! ψές τῶν κρίνων ἐθνικῶν ὁλοανθα στεφάνια ξερά σκορποῦνε στό σταυρό μπροστά του μαρτυρίου...», κλαίει ὁ Παλαμᾶς! Ὁ Ἑλληνισμός ὅλος ἐπί τοῦ θυσιαστηρίου! Ἡ ὄμορφη νύμφη τῆς Σμύρνης πού, μητέρα τοῦ ἀνθρωπισμοῦ, εἶχε: «λόγο γλυκό στόν ἄρρωστο, στό δύστυχο συμπόνοια», καταστράφηκε ὅπως π.χ. ἡ Καρχηδόνα. Μόνο πού τότε δέν ὑπῆρχαν τά ἀγκυροβολημένα χριστιανικά καράβια γιά νά θεῶνται ἀδιάφορα ὡς ἄλλοι Νέρωνες τό πῦρ καί τή γενοκτονία! Ἡ ἱστορική μοίρα, πιό ἰσχυρή ἀπό τήν ἀνθρώπινη βούληση καί τήν ὀργανωμένη συνωμοσία, οὐδέποτε ἀδρανεῖ. Κάπου ἀλλοῦ κλώθει τά πεπρωμένα. Τό ἀπροσδόκητο μέσα στήν πορεία τῆς ἱστορίας πολλές φορές ἀνέκοψε τή βαρβαρική λαίλαπα, ἔσωσε τόν πολιτισμό καί πυράκτωσε τήν ἐλπίδα τοῦ γυρισμοῦ. Ὁ λαϊκός τραγουδιστῆς τό γνωρίζει: «Ποιός ξέρει τί καιροί θά ’ρθουν, τί χρόνια θά γυρίσουν, νά πᾶμε νά τά πάρουμε γιά νά πολυχαροῦμε»! Ἄλλωστε καί τό «καράβι τῆς ἐλπίδας» τοῦ Γεωργίου Ἀθάνα πού ἀρμενίζει στά πέλαγα τοῦ μέλλοντος, δέν καταποντίστηκε, καθώς εἶναι φορτωμένο μέ τήν πολύτιμη ἐλπίδα τοῦ ξεναγυρισμοῦ, μόλις τό ἔθνος τό καλέσει:

«Ἔλα χρυσό καράβι, ἔλα ξεφόρτωσε!
Δῶς μας τό θησαυρό σου κι ἄνοιξε τά πανιά ὁλόϊσα γιά Σμύρνη καί γιά τά Μουντανιά»!

Στήν ἐλπίδα ἡ τέφρα, στήν τέφρα τό πῦρ πού καταλάμπει τήν ἐθνική μνήμη καί διατηρεῖ χλωρή τή ρίζα τῆς φυλῆς. Ὅπου ὑπάρχουν σταυροί καί τάφοι, ἐκεῖ καί Ἀνάσταση. «Οὐκ ἑάλω ἡ ρίζα. Οὐκ ἑάλω τό Φῶς! Οὐκ ἑάλω ἡ βασιλεύουσα ψυχή τῶν Ἑλλήνων»! (Ἀπό τό βιβλίον «ΔΡΟΜΟΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ»)


Πηγή:http://www.imkifissias.gr

ΧΘΕΣ ΣΤΗΝ ΑΚΟΛΟΥΘΙΑ ΤΟΥ "ΑΚΑΘΙΣΤΟΥ ΥΜΝΟΥ" ΓΕΜΙΣΑΝ ΟΙ ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ ΜΕ ΠΙΣΤΟΥΣ

Πηγή:http://klassikoperiptosi.blogspot.com/ /http://orthodox-watch.blogspot.com/

Αυτή ήταν η απάντηση των Ελλήνων σε όσους  βιάστηκαν να καταδικάσουν αυτό τον λαό σε πνευματικό θάνατο.

Σήμερα το πρωί όταν  ανοίξαμε το ηλεκτρονικό μας ταχυδρομείο  είδαμε  για πρώτη φορά πλήθος e-mail   στα οποία  φίλοι επισκέπτες μας μιλούσαν για το νόημα της χθεσινής ακολουθίας συνδέοντάς το με το σήμερα.Δεκάδες ήσαν αυτοί που μας μετέφεραν την εικόνα απο τις γεμάτες ασφυκτικά εκκλησίες  χθές   που η Ορθοδοξία    υμνούσε την Υπεραγία Θεοτόκο μας   και ζητούσε  βοήθεια απο την "Υπέρμαχο  Στρατηγό".
Δεν έχουμε λόγους να αμφιβάλλουμε για τις μαρτυρίες  περί  της μαζικής προσέλευσης των  πιστών  στις εκκλησίες, αφού και εμείς διαπιστώσαμε το ίδιο όταν πήγαμε  χθές  να συμμετάσχουμε στην ακολουθία του "Ακαθίστου ύμνου" .Πέρυσι  τέτοια ημέρα  ο ίδιος Ιερός Ναός ήταν σχεδόν  μισογεμάτος και φέτος  υπήρχε κόσμος ακόμα και στον περίβολο του Ναού.
Είναι πράγματι απρόβλεπτος και απείθαρχος αυτός ο  λαός .Εκεί που οι  δυνάστες μας πίστεψαν ότι γονατίσαμε και καθήσαμε ευχαριστημένοι πάνω στην κοπριά τους,γίνεται αυτό το "τίναγμα " προς τα πάνω και επαναστατούμε  έχοντας στο νου μας τον  μόνο Ζωηφόρο Καθοδηγητή  δηλαδή τον Αναστάντα Χριστό.Τον προδώσαμε και Τον λησμονήσαμε πολλές φορές με  λόγια και με έργα ,όμως  και πάλι σε τούτες τις δύσκολες ώρες τρέξαμε  στην Μητέρα Του  και την παρακαλέσαμε να μεσιτεύσει για μας στον Υιό Της  και να μας οδηγήσει  μακρυά απο τα σκοτάδια.
Ξέρουμε ότι η χώρα μας είναι ένας απο τους βασικούς στόχους της "Νέας Εποχής",ξέρουμε όμως επίσης και κάτι που οι δυνάμεις της το αγνοούν ,ότι δηλαδή  η Παναγία  δεν μας άφησε ποτέ και ότι πάντοτε ήταν θερμή προστάτης και βοηθός αυτού του τόπου.

Στρατὴς Μυριβήλης - Τὸ «Τῇ Ὑπερμάχῳ» ὡς Ἐθνικὸς Ὕμνος

Πρὸς τὴν Παναγία, πρὸς τὴν Ὑπέρμαχο Στρατηγό, ἀποτείνεται τὸ θαυμάσιο βυζαντινὸ τροπάρι «Τὴ Ὑπερμάχω Στρατηγῶ», ποὺ στὴν πραγματικότητα εἶναι ὁ ἐθνικὸς ὕμνος τοῦ ἀγωνιστικοῦ Βυζαντίου. Καὶ σὰν ἐθνικό μας ὕμνο ἔπρεπε νὰ τὸ κρατήσει καὶ ἢ ἀπελευθερωμένη Ἑλλάδα τοῦ 21, ἂν οἱ λόγιοι καὶ οἱ πολιτικοὶ τῆς ἐποχῆς ἐκείνης εἶχαν τὴν ὀξυδέρκεια νὰ καταλάβουν τὴ σημασία ποὺ παίρνει ἡ Παράδοση στὴ ζωὴ τῶν ἐθνῶν καὶ δὲν ἔβλεπαν τὴν κλασικὴ Ἑλλάδα νὰ ἑνώνεται ἠθικὰ καὶ ἱστορικὰ μὲ τὸ ἀπελευθερωμένο Ἔθνος, δίχως τὴν ἔνδοξη καὶ μεγαλόπρεπη περίοδο τῆς Βυζαντινῆς χιλιετίας ποὺ μεσολάβησε καὶ σφυρηλάτησε τὴ νέα μας Ἑλληνοχριστιανικὴ συνείδηση. Δῆτε ὅμως. Αὐτὸ ποὺ δὲν ἔκαμε τὸ μεταεπαναστατικὸ κράτος τὸ ἔκαμε μόνος του ὁ Ἑλληνικὸς Λαός. Ἔτσι κάθε φορὰ ποὺ ἕνα μεγάλο γεγονὸς τρικυμίζει τὴ ψυχή μας, τὸ βυζαντινὸ τροπάρι αὐθόρμητα ἀνεβαίνει στὰ χείλη μας καὶ σμίγει μὲ τοὺς στίχους τοῦ Σολωμοῦ. Καὶ πάλι αὐθόρμητα κάθε φορὰ ποὺ ἕνα ὑπόδουλο τμῆμα τοῦ Ἑλληνισμοῦ ἑνώνεται μὲ τὴν ἑνιαία ἐλεύθερη πατρίδα, ὁ Ἑλληνικὸς Λαὸς ἀλληλοχαιρετᾶται μὲ τὴ θρησκευτικὴ φράση «Χριστὸς Ἀνέστη».
 πηγή

Ο Ακάθιστος Ύμνος  

Ακάθιστος ύμνος επικράτησε να λέγεται ένας ύμνος «Κοντάκιο» της Ορθόδοξης Εκκλησίας, προς τιμήν της Υπεραγίας Θεοτόκου, από την όρθια στάση, που τηρούσαν οι πιστοί κατά τη διάρκεια της ψαλμωδίας του. Οι πιστοί έψαλλαν τον Ακάθιστο ύμνο όρθιοι, υπό τις συνθήκες που θεωρείται ότι εψάλη για πρώτη φορά, ενώ το εκκλησίασμα παρακολουθούσε όρθιο κατά την ακολουθία της γιορτής του Ευαγγελισμού, με την οποία συνδέθηκε ο ύμνος.

   

Ψάλλεται ενταγμένος στο λειτουργικό πλαίσιο της ακολουθίας του Μικρού Αποδείπνου, σε όλους τους Ιερούς Ναούς, τις πέντε πρώτες Παρασκευές της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, τις πρώτες τέσσερις τμηματικά, και την πέμπτη ολόκληρος. Είναι ένας ύμνος που αποτελείται από προοίμιο και 24 οίκους (στροφές) σε ελληνική αλφαβητική ακροστιχίδα, από το Α ως το Ω (κάθε οίκος ξεκινά με το αντίστοιχο κατά σειρά ελληνικό γράμμα), και είναι γραμμένος πάνω στους κανόνες της ομοτονίας, ισοσυλλαβίας και εν μέρει της ομοιοκαταληξίας.

Θεωρείται ως ένα αριστούργημα της βυζαντινής υμνογραφίας, η γλώσσα του είναι σοβαρή και ποιητική και είναι εμπλουτισμένος από κοσμητικά επίθετα και πολλά σχήματα λόγου (αντιθέσεις, μεταφορές, κλπ). Το θέμα του είναι η εξύμνηση της ενανθρώπισης του Θεού μέσω της Θεοτόκου, πράγμα που γίνεται με πολλές εκφράσεις χαράς και αγαλλίασης, οι οποίες του προσδίδουν θριαμβευτικό τόνο.

Κατά το έτος 626 μ. Χ., και ενώ ο Αυτοκράτορας Ηράκλειος μαζί με το βυζαντινό στρατό είχε εκστρατεύσει κατά των Περσών, η Κωνσταντινούπολη πολιορκήθηκε αιφνίδια από τους Αβάρους. Οι Άβαροι απέρριψαν κάθε πρόταση εκεχειρίας και την 6η Αυγούστου κατέλαβαν την Παναγία των Βλαχερνών. Σε συνεργασία με τους Πέρσες ετοιμάζονταν για την τελική επίθεση, ενώ ο Πατριάρχης Σέργιος περιέτρεχε τα τείχη της Πόλης με την εικόνα της Παναγίας της Βλαχερνίτισσας και ενθάρρυνε το λαό στην αντίσταση. Τη νύχτα εκείνη, φοβερός ανεμοστρόβιλος, που αποδόθηκε σε θεϊκή επέμβαση, δημιούργησε τρικυμία και κατάστρεψε τον εχθρικό στόλο, ενώ οι αμυνόμενοι προξένησαν τεράστιες απώλειες στους Αβάρους και τους Πέρσες, οι οποίοι αναγκάστηκαν να λύσουν την πολιορκία και να αποχωρήσουν άπρακτοι.

Στις 8 Αυγούστου, η Πόλη είχε σωθεί από τη μεγαλύτερη, ως τότε, απειλή της ιστορίας της. Ο λαός, θέλοντας να πανηγυρίσει τη σωτηρία του, την οποία απέδιδε σε συνδρομή της Θεοτόκου, συγκεντρώθηκε στο Ναό της Παναγίας των Βλαχερνών. Τότε, κατά την παράδοση, όρθιο το πλήθος έψαλλε τον από τότε λεγόμενο «Ακάθιστο Ύμνο», ευχαριστήρια ωδή προς την υπέρμαχο στρατηγό του Βυζαντινού κράτους, την Παναγία, αποδίδοντας τα «νικητήρια» και την ευγνωμοσύνη του «τῇ ὑπερμάχῳ στρατηγῷ».

Κατά την επικρατέστερη άποψη, δεν ήταν δυνατό να συνετέθη ο ύμνος σε μία νύκτα. Μάλλον είχε συντεθεί νωρίτερα και μάλιστα θεωρείται ότι ψαλλόταν στο συγκεκριμένο ναό, στην αγρυπνία της 15ης Αυγούστου κάθε χρόνου. Απλώς, εκείνη την ημέρα ο ύμνος εψάλη «ὀρθοστάδην», ενώ αντικαταστάθηκε το ως τότε προοίμιο («Τὸ προσταχθὲν μυστικῶς λαβὼν ἐν γνώσει»), με το ως σήμερα χρησιμοποιούμενο «Τῇ ὑπερμάχῳ στρατηγῷ τὰ νικητήρια», το οποίο έδωσε τον δοξολογικό και εγκωμιαστικό τόνο, στον ως τότε διηγηματικό και δογματικό ύμνο.

Σύμφωνα, όμως, με άλλες ιστορικές πηγές, ο Ακάθιστος Ύμνος συνδέεται και με άλλα παρόμοια γεγονότα, όπως τις πολιορκίες και τη σωτηρία της Κωνσταντινούπολης επί των Αυτοκρατόρων Κωνσταντίνου του Πωγωνάτου (673), Λέοντος του Ισαύρου (717-718) και Μιχαήλ Γ΄ (860). Δεδομένων των τότε ιστορικών συνθηκών (εικονομαχική έριδα, κλπ.), δεν θεωρείται απίθανο, η Παράδοση να έχει αλλοιώσει την ιστορική πραγματικότητα, με αποτέλεσμα να καθίσταται πολύ δύσκολο να λεχθεί μετά βεβαιότητας ποιο ήταν το ιστορικό περιβάλλον της δημιουργίας του Ύμνου.

Σε όλη τη χειρόγραφη παράδοση, ο ύμνος φέρεται ως ανώνυμος, ενώ ο Συναξαριστής που τον συνδέει με τα γεγονότα του Αυγούστου του 626 δεν αναφέρει ούτε το χρόνο της σύνθεσής του, ούτε τον μελωδό του. Το περιεχόμενό του πάντως απηχεί τις δογματικές θέσεις της Γ΄ Οικουμενικής Συνόδου, που συνήλθε στην Έφεσο, στη βασιλική της Θεοτόκου, το 431 από τον Αυτοκράτορα Θεοδόσιο Β΄. Σε αυτήν συμμετείχαν 200 επίσκοποι, ανάμεσα στους οποίους ο Άγιος Κύριλλος Αλεξάνδρειας. Καταδίκασε τις διδαχές του Αρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως Νεστόριου, ο οποίος υπερτόνιζε την ανθρώπινη φύση του Ιησού έναντι της θείας, υποστηρίζοντας ότι η Μαρία γέννησε τον άνθρωπο Ιησού και όχι τον Θεό. Η Σύνοδος διακήρυξε ότι ο Ιησούς είναι τέλειος Θεός και τέλειος άνθρωπος, με πλήρη ένωση των δύο φύσεων και απέδωσε επίσημα στην Παρθένο Μαρία τον τίτλο «Θεοτόκος». Επομένως, η χρονολογία σύγκλησής της, το 431, αποτελεί μία σταθερή ημερομηνία, καθώς είναι σίγουρο ότι ο ύμνος δεν είχε συντεθεί νωρίτερα. Από την άλλοι, κάποιοι ερευνητές θεωρούν ότι από το περιεχόμενό του συνάγεται ότι ο ύμνος αναφέρεται σε κοινό εορτασμό του Ευαγγελισμού και των Χριστουγέννων, εορτές οι οποίες χωρίστηκαν κατά τη βασιλεία του Ιουστινιανού (527-565), πράγμα που, αν ισχύει, αφενός σημαίνει ότι ο ύμνος γράφτηκε το αργότερο επί Ιουστινιανού, αφετέρου ενισχύει την άποψη ότι προϋπήρχε των γεγονότων του 626.

Η παράδοση, όμως, αποδίδει τον Ακάθιστο ύμνο στο μεγάλο βυζαντινό υμνογράφο του 6ου αιώνα, Ρωμανό τον Μελωδό. Την άποψη αυτή υποστηρίζουν πολλοί ερευνητές, οι οποίοι θεωρούν ότι οι εκφράσεις του ύμνου, η γενικότερη ποιητική του αρτιότητα και δογματική του πληρότητα δεν μπορούν παρά να οδηγούν στον Ρωμανό. Ακόμη, σε κώδικα του 13ου αιώνα υπάρχει μεταγενέστερη σημείωση, του 16ου αιώνα, η οποία αναφέρει τον Ρωμανό ως ποιητή του ύμνου.

Όμως, η άποψη αυτή αντικρούεται από πολλούς μελετητές, που βρίσκουν στη δομή, στο ύφος και το περιεχόμενό του πολλά στοιχεία μετά την εποχή του Ρωμανού. Κατά μία άποψη, ο ύμνος ψάλθηκε καλοκαίρι, στη γιορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, και μάλλον αργότερα μεταφέρθηκε στο Σάββατο της Ε΄ εβδομάδος των νηστειών, ίσως από τους εικονόφιλους μοναχούς του Στουδίου. Έτσι πλησίασε τη γιορτή του Ευαγγελισμού. Είναι, δε, ενδεχόμενο σε αυτή τη μεταφορά, και πάλι για λόγους σχετικούς με την Εικονομαχία, να αλλοιώθηκε και το ιστορικό του Συναξαριστή, και από το 728, που αυτοκράτορας ήταν ο εικονομάχος Λέων Γ΄ Ίσαυρος, να μεταφέρθηκε στο 626, στα χρόνια του Ηρακλείου, ο οποίος πολεμούσε τους Πέρσες για να επανακτήσει τον Τίμιο Σταυρό.

Επιπλέον υπάρχουν και άλλες δύο εκδοχές για το πρόσωπο του μελωδού του Ακάθιστου Ύμνου. Η μία εκδοχή αναφέρει το όνομα του Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Γερμανού Α΄ (715-730), ο οποίος έζησε τα γεγονότα της θαυμαστής λύτρωσης της Κωνσταντινούπολης από την πολιορκία της από τους Άραβες το 718, επί Αυτοκράτορος Λέοντος του Ισαύρου. Η εκδοχή αυτή βασίζεται στο γεγονός, ότι μία λατινική μετάφραση του ύμνου, η οποία έγινε γύρω στο 800 από τον επίσκοπο Βενετίας Χριστόφορο, τον αναφέρει ως δημιουργό του ύμνου.

Η άλλη εκδοχή που υποστηρίζεται βασίζεται σε μια παλαιά αχρονολόγητη εικόνα του Ευαγγελισμού στο παρεκκλήσιο του Αγίου Νικολάου της ονομαστής μονής του Αγίου Σάββα στα Ιεροσόλυμα, όπου εικονίζεται και ένας μοναχός, ο οποίος κρατάει ένα ειλητάριο που γράφει «Ἄγγελος πρωτοστάτης οὐρανόθεν ἐπέμφθη» (αρχή του α΄ οίκου του Ακάθιστου ύμνου). Στο κεφάλι του μοναχού αυτού γράφει «ο άγιος Κοσμάς». Πρόκειται για τον Κοσμά τον Μελωδό, ο οποίος έζησε και αυτός τα γεγονότα του 718, καθώς απεβίωσε το 752 ή 754.

Άλλες, λιγότερο πιθανές απόψεις θεωρούν ως μελωδό του ύμνου τον Πατριάρχη Σέργιο, τον ιερό Φώτιο, τον Απολινάριο τον Αλεξανδρέα, τον Μητροπολίτη Νικομήδειας Γεώργιο Σικελιώτη, τον Γεώργιο Πισίδη, και άλλους, που έζησαν από τον Ζ΄ μέχρι τον Θ΄ αιώνα.

Βέβαιο, είναι πάντως, ότι οι ειρμοί του Κανόνα του Ακάθιστου Ύμνου είναι έργο του Ιωάννου Δαμασκηνού (676-749), ενώ τα τροπάρια του Ιωσήφ Ξένου του Υμνογράφου.

Γενικό θέμα του ύμνου είναι ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου, ο οποίος πηγάζει από την Αγία Γραφή και τους Πατέρες της Εκκλησίας και περιγράφει τα ιστορικά γεγονότα, αλλά προχωρεί και σε θεολογική και δογματική ανάλυσή τους.

Ο πρώτοι δώδεκα οίκοι του (Α-Μ) αποτελούν το ιστορικό μέρος. Εκεί εξιστορούνται τα γεγονότα από τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου μέχρι την Υπαπαντή, ακολουθώντας τη διήγηση του Ευαγγελιστή Λουκά. Αναφέρεται ο Ευαγγελισμός (Α, Β, Γ, Δ), η επίσκεψη της εγκύου Παρθένου στην Ελισάβετ (Ε), οι αμφιβολίες του Ιωσήφ (Ζ), η προσκύνηση των ποιμένων (Η) και των Μάγων (Θ, Ι, Κ), η Υπαπαντή (Μ) και η φυγή στην Αίγυπτο (Λ), η οποία είναι η μόνη που έχει ως πηγή το απόκρυφο πρωτευαγγέλιο του Ψευδο-Ματθαίου.

Οι τελευταίοι δώδεκα (Ν-Ω) αποτελούν το θεολογικό ή δογματικό μέρος, στο οποίο ο μελωδός αναλύει τις βαθύτερες θεολογικές και δογματικές προεκτάσεις της Ενανθρώπισης του Κυρίου και το σκοπό της, που είναι η σωτηρία των πιστών.

Ο μελωδός βάζει στο στόμα του αρχαγγέλου, του εμβρύου Προδρόμου, των ποιμένων, των μάγων και των πιστών τα 144 συνολικά «Χαῖρε», τους Χαιρετισμούς προς τη Θεοτόκο, που αποτελούν ποιητικό εμπλουτισμό του χαιρετισμού του Γαβριήλ («Χαῖρε Κεχαριτωμένη»), που αναφέρει ο Ευαγγελιστής Λουκάς (Λουκ. α΄ 28).

Στα μοναστήρια, αλλά και στη σημερινή ενορία και παλαιότερα κατά τα διάφορα Τυπικά, υπάρχουν και άλλα λειτουργικά πλαίσια για την ψαλμωδία του ύμνου. Η ακολουθία του όρθρου, του εσπερινού, της παννυχίδος ή μιας ιδιόρρυθμης Θεομητορικής Κωνσταντινουπολιτικής ακολουθίας, την πρεσβεία. Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, σε ένα ορισμένο σημείο της κοινής ακολουθίας γίνεται μια παρεμβολή. Ψάλλεται ο κανών της Θεοτόκου και ολόκληρο ή τμηματικά το κοντάκιο και οι οίκοι του Ακαθίστου.

Ο Ακάθιστος Ύμνος συνδέθηκε με τη Μεγάλη Τεσσαρακοστή, προφανώς, εξ αιτίας ενός άλλου καθαρώς λειτουργικού λόγου. Μέσα στην περίοδο της Νηστείας εμπίπτει πάντοτε η μεγάλη γιορτή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου. Είναι η μόνη μεγάλη γιορτή, που λόγω του πένθιμου χαρακτήρα της Τεσσαρακοστής, στερείται προεορτίων και μεθεορτίων. Αυτήν ακριβώς την έλλειψη έρχεται να καλύψει η ψαλμωδία του Ακαθίστου, τμηματικά κατά τα απόδειπνα των Παρασκευών και ολόκληρος κατά το Σάββατο της Ε΄ εβδομάδας. Το βράδυ της Παρασκευής και το Σάββατο είναι μέρες που μαζί με την Κυριακή είναι οι μόνες μέρες των εβδομάδων των Νηστειών, κατά τις οποίες επιτρέπεται ο γιορτασμός χαρμόσυνων γεγονότων, και στις οποίες, μετατίθενται οι γιορτές της εβδομάδας. Σύμφωνα με ορισμένα Τυπικά, ο Ακάθιστος Ύμνος ψαλλόταν πέντε μέρες πριν τη γιορτή του Ευαγγελισμού και κατά άλλα τον όρθρο της μέρας της γιορτής.

Κοντάκιο:

Τῇ ὑπερμάχῳ στρατηγῷ τὰ νικητήρια, ὡς λυτρωθεῖσα τῶν δεινῶν εὐχαριστήρια,ἀναγράφω σοι ἡ Πόλις σου Θεοτόκε. Ἀλλ’ ὡς ἔχουσα τὸ κράτος ἀπροσμάχητον ἐκ παντοίων με κινδύνων ἐλευθέρωσον, ἵνα κράζω σοι• Χαῖρε, Νύμφη ἀνύμφευτε».

Δρ Ελένη Ρωσσίδου-Κουτσού, Φιλόλογος-Βυζαντινολόγος

Πηγές: Φουντούλη, Ι., Λογική Λατρεία (Αποστολική Διακονία Εκκλησίας Ελλάδος, 1997)˙ Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού˙ Ιστότοπος Εκκλησίας Ελλάδος.

ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ 
 πηγή