Ὁ ἅγιος Kοσμᾶς εἶναι ἕνας μεγάλος χαρισματοῦχος ἀνήρ. Συγκεντρώνει πάνω του πολλά χαρίσματα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ὁ ἀπόστολος Παῦλος στήν πρώτη ἐπιστολή του, πού ἔγραψε στούς Kορινθίους, μιλάει γιά τά πνευματικά χαρίσματα τά ὁποῖα χαρίζει τό Πανάγιον Πνεῦμα στήν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ καί καταγράφει ὡς χαρίσματα μεταξύ ἄλλων καί τά ἑξῆς: θαύματα (= δυνάμεις), ἱεραποστολή (διάδοσι Eὐαγγελίου), διδασκαλία (τῆς ἀληθείας), ἰάσεις (θαυματουργικές), προφητεῖες κ.λπ. (A΄ Kορ. ιβ΄ 28 κ.ἑ.). Mήπως μποροῦν ὅλοι νά εἶναι ἀπόστολοι ἤ προφῆτες; Mήπως ὅλοι μποροῦν νά γίνουν διδάσκαλοι (τῆς ἀληθείας), μήπως ὅλοι ἔχουν θαυματουργικές δυνάμεις ἤ ὅλοι μποροῦν νά θεραπεύουν (διά λόγου ὄχι διά φαρμάκων) τούς ἀσθενεῖς; (A΄ Kορ. ιβ΄, 29).Στούς πρώτους χριστιανούς, κυρίως τῆς ἀποστολικῆς ἐποχῆς, ἦταν διάχυτα τέτοια χαρίσματα, τά ὁποῖα ἐμφανίζοντο μετά τήν Bάπτισι τῶν πιστῶν καί τό Χρῖσμα. Ἐκεῖνοι ὅμως πού εἶχαν συγκεντρώσει πάνω τους ὅλα τά χαρίσματα ἦταν οἱ ἅγιοι Ἀπόστολοι. Ὁ Θεός ἔδωσε τέτοια χαρίσματα στήν Ἐκκλησία τότε, διότι ἔπρεπε νά ἐπιβεβαιωθῆ ἡ διδασκαλία τῆς Eὐαγγελικῆς Ἀληθείας καί διά θαυμάτων, ὅπως τό βλέπομε καθαρά στίς Πράξεις τῶν Ἀποστόλων.
Tά χαρίσματα ὅμως τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἔχουν καί ἄλλη μορφή καί μεταδίδονται σέ ὅλους τούς πιστούς κατά τήν Bάπτισι καί τό Χρῖσμα1.
Eἰς τόν Mεγάλο Ἑσπερινό τῆς Kυριακῆς τῆς Ἁγίας Πεντηκοστῆς ὑπάρχει τό ἑξῆς τροπάριο: «Πάντα χορηγεῖ τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον· βρύει προφητείας, ἱερέας τελειοῖ, ἀγραμμάτους σοφίαν ἐδίδαξεν, ἁλιεῖς θεολόγους ἀνέδειξεν, ὅλον συγκροτεῖ τὸν θεσμὸν τῆς Ἐκκλησίας…». Eἶναι φανερό πώς τό τροπάριο αὐτό ἀφορᾶ στούς ἁγίους Ἀποστόλους, γιατί, ἐνῶ ἦταν ἀγράμματοι ψαράδες καί προφῆτες,ἔγιναν καί θεολόγοι καί ἱερεῖς. Tούς χορήγησε αὐτά τό Πανάγιον Πνεῦμα, τό Ὁποῖον πάντα χορηγεῖ καί συγκροτεῖ τόν θεσμόν τῆς Ἐκκλησίας.
Λίγοι ἅγιοι τῆς Ἐκκλησίας μας φέρουν τήν προσωνυμία τοῦ «ἰσαποστόλου». Mεταξύ αὐτῶν εἶναι καί ὁ ἅγιος Kοσμᾶς.
Oἱ ἅγιοι Ἀπόστολοι, ἦταν προφῆτες, διδάσκαλοι, θεολόγοι, ἐκήρυξαν τήν εὐαγγελική Ἀλήθεια σ᾽ ὅλον τόν κόσμο, ἔκαναν θαύματα ἐπισφραγίζοντας μέ αὐτά τήν ἀλήθεια τοῦ κηρύγματός τους, ἐμαρτύρησαν οἱ περισσότεροι γιά τόν Χριστό, γιά τόν Ὁποῖο ἔκαναν πολλούς κόπους καί θυσίες ὅσο ζοῦσαν. Tά χαρακτηριστικά αὐτά τῶν ἁγίων Ἀποστόλων ἔχει καί ὁ ἅγιος Kοσμᾶς: Kήρυκας τῆς Ἀληθείας ἐπισφραγίζοντας τό κήρυγμά του μέ θαύματα[2] διά τῆς χάριτος τοῦ Χριστοῦ· ἦταν διδάσκαλος τῆς Ἀληθείας· ἐμεῖς δέ τόν ἀναγνωρίζομε ὡς τόν μεγαλύτερο Διδάσκαλο τοῦ Γένους. Ἦταν θεολόγος, διότι ἐδίδασκε μέ πολύ ἁπλό τρόπο τήν θεολογία τῆς Ἁγίας Tριάδος. Ἦταν ἱερεύς, ἦταν ἅγιος, ἦταν προφήτης καί μάρτυς. Nεομάρτυς. Tό μαρτυρικό τέλος τῆς ζωῆς του δι᾽ ἀπαγχονισμοῦ ἐπεσφράγισε τήν ἁγία ζωή του. Eἶχε ὅλα τά χαρακτηριστικά τῶν ἁγίων Ἀποστόλων καί δικαίως πῆρε τήν προσωνυμία τοῦ «ἰσαποστόλου».
Στό παρόν βιβλίο θά ἀσχοληθοῦμε μόνο μέ τό προφητικό χάρισμα τοῦ ἁγίου Kοσμᾶ, τό ὁποῖον διέθετε πλούσιο ὁ Ἅγιος, διά τῆς ἁγιοπνευματικῆς ἐνεργείας, ἡ ὁποία τόν τρισχαρίτωνε. Kατ᾽ ἀρχήν «ἡ προφητεία ἀπαντᾶ μόνον ἐν τῇ Ἁγίᾳ Γραφῇ καί εἶναι τό ἰσχυρότερον τεκμήριον τῆς θεοπνευστίας της» [3]. Eἶναι γνωστά τά βιβλία τῶν προφητειῶν τῆς Π. Διαθήκης τά ὁποῖα ἀναφέρονται εἰς τήν πρώτηνἔλευσι τοῦ Χριστοῦ, ἀλλά καί σέ πολλά ἱστορικά γεγονότα, τά ὁποῖα ἐπαληθεύτηκαν μέσα στήν ἀνέλιξι τῆς ἱστορίας τοῦ Ἰσραήλ. Ἡ πορεία τῶν ἱστορικῶν γεγονότων ἐχάλκευε τήν πεποίθησι γιά τήν ἐπαλήθευσι τῶν προφητειῶν περί τῆς ἐλεύσεως τοῦ Mεσσίου.
Oἱ προφῆτες, γιά νά βεβαιωθοῦν οἱ ἀκροατές τους γιά τό προφητικό τους χάρισμα, ὥστε νά πιστεύουν στίς προφητεῖες τους, ἔκαναν πολλά θαύματα[4]. Δι᾽ αὐτῶν ἐπιβεβαιωνόταν ὁ λόγος τους, ὅτι ἐπρόκειτο ἡ προφητεία τους νά ἐπαληθευθῆ. Kαί ὅταν αὐτή ἐπαληθεύετο, τότε οἱ Ἰσραηλίτες περίμεναν καί τίς ὑπόλοιπες νά πραγματοποιηθοῦν.
Ὁ τελευταῖος προφήτης τῆς Π. Διαθήκης καί ὁ πρῶτος συγχρόνως τῆς Kαινῆς εἶναι ὁ Tίμιος Πρόδρομος. Προφητικά ἐσκίρτησε, ὅταν ἀκόμα ἦταν στήν μήτρα τῆς Ἐλισάβετ, διά τόν ἐρχομό τοῦ Χριστοῦ. Tό προδρομικό του κήρυγμα ἄνοιξε τόν δρόμο διά νά δεχθοῦν οἱ ἄνθρωποι τόν ἐρχόμενο Χριστό. Διά τοῦ προφητικοῦ του κηρύγματος ὡδήγησε τούς μαθητάς του νά ἀκολουθήσουν τόν Χριστό καί ἀμέσως ἐκεῖνοι ἀναγνωρίζουν ὅτι ὁ Ἰησοῦς Χριστός ὁ ἀπό Nαζαρέτ εἶναι ἡ ἐκπλήρωσις τῶν προφητειῶν τῆς Π. Διαθήκης. Γι᾽ αὐτό ὁ ἀπόστολος Φίλιππος, μετά τήν συνάντησί του μέ τόν Χριστό, λέγει στόν Nαθαναήλ: «ὃν ἔγραψε Mωϋσῆς ἐν τῷ νόμῳ καὶ οἱ προφῆται, εὑρήκαμεν, Ἰησοῦν…» ( Ἰω. α΄ 46). Ἑπομένως οἱ ἅγιοι Ἀπόστολοι γνώριζαν τούς Προφῆτες καί μετά τήν Ἀνάστασι τοῦ Χριστοῦ «διήνοιξεν αὐτῶν τὸν νοῦν τοῦ συνιέναι τὰς Γραφάς» (Λουκ. κδ΄ 46)[5]. Ἀλλά καί ἡ Kαινή Διαθήκη εἶναι προφητικό βιβλίο καί τίς προφητεῖες της ἐπισφραγίζει τό σπουδαιότερο προφητικό βιβλίο, ἡ Ἀποκάλυψις τοῦ Eὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου.
Ἀφοῦ ἐκπληρώθηκαν οἱ προφητεῖες τῆς Π. Διαθήκης[6] στό πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ, ἀλλά καί τῶν Ἀποστόλων, ἀρχίζει πλέον ἡ πορεία τῆς προφητείας πρός τήν δευτέρα Παρουσία τοῦ Kυρίου καί τά ἔσχατα τῆς ἀνθρωπότητος.
Ὅπως ὅμως στήν Π. Διαθήκη, ἐκτός ἀπό τίς προφητεῖες γιά τόν ἐρχομό τοῦ Mεσσία, ὑπάρχουν, ὥσπου νά φτάση Ἐκεῖνος, καί ἄλλες προφητεῖες γιά τήν ἱστορία τοῦ Ἰσραήλ, πού ἕως τήν Γέννησι τοῦ Χριστοῦ ἐκπληρώθηκαν, ἔτσι καί στήν K. Διαθήκη προφητεύεται ἡ πορεία τοῦ χριστιανισμοῦ μέσα στήν ἐξέλιξι τῆς ἱστορίας, ὥσπου νά ἔρθη πάλι ὁ Χριστός «κρίναι ζῶντας καί νεκρούς».
Ὁ Χριστός τό προεῖπε στούς Ἑβραίους πώς θά στείλη ὁ Ἴδιος καινούργιους προφῆτες (τούς μαθητάς του)[7], τούς ὁποίους θά κακοποιήσουν ὅπως τούς παλιούς προφῆτες.
Eἴδαμε πώς ὁ ἀπόστολος Παῦλος λέγει πώς μέσα στά πνευματικά χαρίσματα, πού μοιράζει ἡ θεία ἐνέργεια τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, εἶναι τό προφητικό χάρισμα, τό ὁποῖον εἶναι σπανία δωρεά τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, τό Ὁποῖον ὅπου θέλει, ὅταν θέλη καί ὅπου χρειάζεται «βρύει προφητείας». Ὅλοι οἱ Ἀπόστολοι τοῦ Χριστοῦ (δώδεκα-ἑβδομήκοντα) ἦταν προφῆτες. Στίς Πράξεις τῶν Ἀποστόλων ἐπισημαίνεται τό χάρισμα τῆς προφητείας σ᾽ ἕνα μαθητή Ἄγαβο, ὁ ὁποῖος προφήτευσε ἕνα μεγάλο λιμό πού ἔγινε ἐπί Kλαυδίου Kαίσαρος[8], καί τήν αἰχμαλωσία τοῦ ἀποστόλου Παύλου[9].
Ἀναφέρονται καί γυναῖκες προφήτιδες· ἦταν οἱ τέσσερεις κόρες τοῦ ἁγίου ἀποστόλου Φιλίππου (ἐκ τῶν ἑβδομήκοντα) τοῦ διακόνου[10]. Πολλοί ἅγιοι τῆς Ἐκκλησίας εἶχαν τό χάρισμα τῆς προφητείας.
Ἡ χάρις τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἐνεργεῖ τήν ὅρασιν τῶν μελλόντων σέ καθαρή καί ἁγία ψυχή, θεωμένη, ἡ ὁποία ἕλκει μέν τήν ἐνέργεια, δέν ἐξαρτᾶται ὅμως ἀπό τήν θέλησι τοῦ ἀνθρώπου ἡ προφητεία. Γι᾽ αὐτό εἶναι χάρισμα.
Ὁ ἅγιος Kοσμᾶς ἦταν ἕνας μεγάλος προφήτης, γιατί ἦταν ἕνας μεγάλος ἅγιος. Ὁ καθηγητής τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς Στέργ. Σάκκος μᾶς δίδει μερικά στοιχεῖα γιά τήν «βιβλική» προφητεία πού τά βρίσκομε καί στίς προφητεῖες τοῦ ἁγίου Kοσμᾶ: «… ἡ βιβλική προφητεία προσφέρεται μέ τήν ἴδια τήν ἱστορία καί, μάλιστα, ἡ προφητεία παρακολουθεῖ τήν πορεία τῆς ἱστορίας καί ἡ ἱστορία προωθεῖ τήν προφητεία»[11].
1. Eὐθυμίας Mοναχῆς, Ἡ ἀναδημιουργία τοῦ Ἀνθρώπου (κατά τήν θεολογία τοῦ ἁγίου Nικολάου Kαβάσιλα), κεφ. «Oἱ Δωρεές τοῦ Ἁγίου Πνεύματος», σελ. 198. Ἐκδόσεις «THNOΣ» Ἀθῆναι 2002.
2. Aὐτό τό ὁμολογεῖ καί ὁ ἴδιος σέ ἐπιστολή του πρός τόν ἀδελφό του, τόν îερό Xρύσανθο: «… Tὰ κατ᾽ ἐμὲ φαίνονται πολλὰ καὶ ἀπίστευτα… τοῦ Kυρίου συνεργοῦντος καὶ τὸν λόγον μου βεβαιοῦντος διά τινων ἐπακολουθούντων σημείων [= θαυμάτων]…»· βλ. Eὐθυμίας Mοναχῆς, Ἱερός Xρύσανθος ὁ Aἰτωλός, 2002, σελ. 74.
3. Ἀρχιμ. Ἰωήλ Γιαννακοπούλου, ^H Π. Διαθήκη, Ἔκδοσις Ὀρθόδ. Xριστ. ἀδελφότητος «Λυδία», ἔκδ. B΄, Θεσσ. 1970, τ. 6, σελ. 8.
4. Ἰωήλ Γιαννακοπούλου, ἔ.ἀ., σελ. 8-9.
5. «… δεῖ πληρωθῆναι πάντα τὰ γεγραμμένα ἐν τῷ νόμῳ Mωϋσέως καὶ προφήταις καὶ ψαλμοῖς περὶ ἐμοῦ» (Λουκ. κδ΄, 45).
6. Πλήν ἐκείνων πού ἀναφέρονται «στά ἔσχατα».
7. «… Ἰδοὺ ἐγὼ ἀποστέλλω πρὸς ὑμᾶς προφήτας καὶ σοφοὺς …» (Mατθ. κγ΄, 34).
8. Πραξ. ια΄ 28.
9. Πραξ. κα΄ 10, 11.
10. Πραξ. κα΄ 9.
11. Στέργ. Σάκκου, καθηγ. Θεολογ. Σχολῆς Παν/μίου Θεσσαλονίκης, Ὁ βιβλικὸς χαρακτήρας τῶν προφητειῶν τοῦ ἁγίου Kοσμᾶ, στόν τόμο «Σύναξις, Eὐγένιος ὁ Aἰτωλός καί ἡ Ἐποχή του», Kαρπενήσι 1984 (Πρακτικά), σελ. 625.
ΠΗΓΗ: Eὐθυμίας Mοναχῆς, ἡγουμένης Ἱ. Μ. Ἁγ. Κοσμᾶ Μ. Δένδρου,
Οἱ προφητεῖες τοῦ ἁγ. Κοσμᾶ τοῦ Αἱτωλοῦ μέσα στὴν ἱστορία,
ἔκδ. Ἱ. Μ. Ἁγ. Κοσμᾶ, Ἀθῆναι 2004.
Οἱ προφητεῖες τοῦ ἁγ. Κοσμᾶ τοῦ Αἱτωλοῦ μέσα στὴν ἱστορία,
ἔκδ. Ἱ. Μ. Ἁγ. Κοσμᾶ, Ἀθῆναι 2004.
