Θ ΛειτουργιαΌταν ένας απλούς χριστιανὸς λέει: Εκκλησιάζομαι ή πηγαίνω στην θεία Λειτουργία, εννοεί, κατὰ κανόνα, ότι πηγαίνει στον Ναὸ και παρακολουθεί το μυστήριο της θείας Λειτουργίας. Όμως η θεία Λειτουργία δεν είναι ένα θέαμα που παρακολουθούμε απλώς, ούτε μία ακρόαση ύμνων και αναγνώσεων που ακούμε. Είναι ένα έργο θεϊκὸ το οποίο τελεί ο ιερεὺς του Θεού μαζὶ με τον λαὸν του Θεού. Η ίδια η λέξη Λειτουργία σημαίνει: λαού (λεῖτος =λαὸς) έργον. Επομένως, πηγαίνω στον Ναὸ για την θεία Λειτουργία σημαίνει : Πηγαίνω στον Ναὸ και συμμετέχω στην τέλεση της θείας Λειτουργίας. Πηγαίνω στον Ναὸ για να εργασθώ έργον θείον. Και αυτὸ το έργον είναι η δοξολογία και ευχαριστία του Θεού για την δωρεὰ της απείρου αγάπης Του.
Τα τελούμενα στην θεία Λειτουργία φανερώνουν ότι ο λαὸς του Θεού συμμετέχει στην τέλεσή της. Η προσφορὰ των δώρων που πρόκειται να αγιασθούν, η ψαλμωδία και οι κοινὲς δεήσεις, η συμμετοχὴ των πιστών στην Τράπεζα του Κυρίου, όλα μας διδάσκουν ότι η θεία Λειτουργία είναι έργο ολοκλήρου του Σώματος της Εκκλησίας, του Σώματος τού Χριστού. Για την αγία μας Εκκλησία είναι αδιανόητη η τέλεση της θείας Λειτουργίας χωρὶς την συμμετοχὴ έστω και ενὸς μόνον πιστού ή χωρὶς να κοινωνήσει έστω και ένας μόνον πιστός. Ας δούμε όμως τους τρόπους με τους οποίους ο πιστὸς συμμετέχει στην τέλεση της θείας Λειτουργίας.
Πρώτον συμμετέχει με την προετοιμασία και προσφορὰ των δώρων. Το σιταρένιο πρόσφορο, το αγνὸ νάμα, το καθαρὸ κερί, το ελαιόλαδο, ό,τι δηλαδὴ χρειάζεται για να τελεσθεί η αναίμακτη λατρεία, είναι προσφορὰ των πιστών.
Αυτὴ την ευλογημένη συνήθεια της προετοιμασίας του πρόσφορου πρέπει να την διατηρήσουμε και στις μέρες μας. Ιδιαίτερα μάλιστα όταν ετοιμαζόμαστε να τελέσουμε θεία Λειτουργία για την ανάπαυση ψυχής προσφιλούς μας προσώπου, πρέπει να φροντίζουμε για την προετοιμασία του προσφόρου. Έτσι ο προσφερόμενος άρτος γίνεται συγκεκριμένος τρόπος συμμετοχής μας στην τέλεση της θείας Λειτουργίας.
Ο δεύτερος τρόπος με τον οποίο οι πιστοὶ συμμετέχουν ενεργώς στην τέλεση της θείας Λειτουργίας είναι η ψαλμωδία και οι κοινὲς προσευχές. Στους παλαιότερους χρόνους όλα τα τροπάρια και οι ύμνοι, που σήμερα ψάλλονται απὸ τους ιεροψάλτες, εψάλλοντο απὸ τον λαὸ ολόκληρο.
Η αρχαιότερη περιγραφὴ της θείας Λειτουργίας, την οποία μας διέσωσε ο άγιος μάρτυς Ιουστίνος, αναφέρει: «Ὁ προεστὼς εὐχὰς καὶ εὐχαριστίας, ὅση δύναμις αὐτῷ, ἀναπέμπει καὶ ὁ λαὸς ἐπευφημεῖ λέγων τὸ Ἀμήν». Η λέξη Αμὴν είναι εβραϊκὴ και σημαίνει: πράγματι, γένοιτο. Οι πιστοὶ με την λέξη αυτὴ επισφραγίζουν τους λόγους του ιερέως. Γενικά, μπορούμε να πούμε ότι με τις απαντήσεις τους στις εκφωνήσεις οι πιστοὶ συμπληρώνουν τις προσευχὲς του λειτουργού. Αυτὸ είναι το νόημα του «Παράσχου, Κύριε», «Σοὶ Κύριε», «Κύριε ἐλέησον».
Όλοι μαζὶ οι πιστοὶ αποτελούν το άγιο Σώμα του Χριστού το οποίο ψάλλει και δοξολογεί τον Κύριο με ένα στόμα, αγαπά τον Κύριο με μια καρδιά, ελπίζει στον Κύριο με μια κοινὴ ελπίδα και χαρά.
Το τρίτο και κυριώτερο σημείο που φανερώνει ότι οι πιστοὶ συμμετέχουν στην τέλεση της θείας Λειτουργίας είναι η απὸ κοινού μετὰ του ιερέως προσφορὰ της αναιμάκτου ιερουργίας και η συμμετοχή τους στην Τράπεζα τού Κυρίου.
Ο ιερὸς Χρυσόστομος μας αναλύει διεξοδικὰ την ισότητα των πιστών με τον λειτουργό του Κυρίου μπροστὰ στα μεγάλα και άγια Μυστήρια. Γράφει σχετικά: «Υπάρχουν περιπτώσεις που καθόλου δεν διαφέρει ο ιερεὺς απὸ τον πιστό, όπως για παράδειγμα την ώρα της θείας Κοινωνίας: Όλοι απολαμβάνουμε τα ίδια, με τον ίδιο τρόπο. Όχι όπως γινόταν στην Παλαιὰ Διαθήκη όπου άλλα έτρωγε ο ιερεὺς και άλλα οι υπόλοιποι και απαγορευόταν να μετέχει ο λαὸς σε όσα μετείχε ο ιερεύς. Αυτὸ δεν γίνεται τώρα, στον καιρὸ της Καινής Διαθήκης, αλλά ένα Σώμα βρίσκεται μπροστὰ σε όλους και ένα Ποτήριον».
Επίσης και στις προσευχὲς βλέπει κανεὶς ότι ο λαὸς συνεισφέρει πολύ. Γιατί προσεύχονται απὸ κοινού ο ιερεὺς και οι πιστοὶ για όσους ενεργούν τα θελήματα του Διαβόλου και για όσους έχουν κανόνα μετανοίας. Και όλοι απὸ κοινού λένε την ίδια προσευχή, προσευχὴ γεμάτη απὸ έλεος. Και όλοι μαζὶ γονατίζουμε στο έδαφος και όλοι μαζὶ σηκωνόμαστε όρθιοι. Όταν επίσης πρόκειται να δεχθούμε και να ανταποδώσουμε την ειρήνη, όλοι ανταλλάσσουμε τον ασπασμὸ της αγάπης. Και όταν τελείται το πιο θαυμαστὸ μυστήριο, δηλαδὴ η θεία Ευχαριστία, εύχεται ο ιερεὺς στο λαὸ και ο λαὸς εύχεται στον ιερέα. Διότι η φράση «Μετὰ τοῦ πνεύματός σου», δεν σημαίνει τίποτε άλλο, παρὰ αυτὸ ακριβώς.
Και η ευχαριστία πρὸς τον Θεὸν είναι επίσης κοινή. Διότι δεν ευχαριστεί μόνος του ο ιερεύς, αλλὰ και όλος ο λαός. Αφού αρχίσει ο ιερεύς, συμφωνούν όλοι ότι αυτὸ γίνεται άξια και κατὰ δίκαιο λόγο: «Ἄξιον καὶ δίκαιον». Στην συνέχεια ο ιερεὺς αρχίζει την Ευχαριστία...
Όλα αυτὰ τα είπα ώστε όλοι οι πιστοὶ να προσέχουν, για να κατανοήσουμε ότι όλοι είμαστε ένα σώμα και τόσο μόνον διαφέρουμε μεταξὺ μας όσο το ένα μέλος του σώματος απὸ το άλλο». Και ο ιερός Χρυσόστομος συμπεραίνει ότι «ιερείς και πιστοὶ πρέπει να θεωρούμε την αγία μας Εκκλησία ως το κοινὸ σπίτι όλων μας και έτσι να παραμένουμε σ’ αυτήν: Ὡς μίαν οικίαν δεί την Ἐκκλησίαν οικείν, ὡς σώμα έν. Διότι και το άγιο Βάπτισμα είναι ένα και η Τράπεζα είναι μία και η πηγὴ μία και η δημιουργία μία και ο Πατέρας είναι ένας.
Μέσα στον ιερὸ Ναὸ κατὰ την διάρκεια της θείας Λειτουργίας προσφέρεται απὸ τον λειτουργὸ και τον λαὸ του Θεού «ἐν ἑνὶ στόματι καὶ μιᾷ καρδίᾳ» η αναίμακτη προσφορὰ προς τον Κύριον. «Και στην ιερὰ Τράπεζα, λέει ο άγ. Ιωάννης, δεν συμμετέχω εγὼ ο λειτουργὸς με περισσότερη αφθονία, και σεις οι πιστοὶ με λιγότερη, αλλὰ όλοι κοινωνούμε εξ ίσου. Αν βέβαια εγὼ ο λειτουργὸς προσέρχομαι στην θεία Κοινωνία πρώτος, αυτὸ δεν είναι τίποτε σπουδαίο, επειδὴ και στην οικογένεια ο μεγαλύτερος απὸ τα παιδιὰ απλώνει πρώτος το χέρι στο συμπόσιο. Όμως τίποτε περισσότερο δεν γίνεται απὸ αυτὸ, αλλὰ όλα είναι ίσα σ’ εμάς. Η ζωὴ που συνέχει και σώζει τις ψυχές μας (δηλαδὴ το άγιο Σώμα και το πανάχραντο Αίμα του Χριστού), δίνεται στον καθένα με την ίδια τιμή. Δεν μετέχω εγὼ άλλου Αμνού και σεις άλλου, αλλὰ όλοι κοινωνούμε απὸ τον ίδιο Αμνό».
Όλες οι ευχὲς της θείας Λειτουργίας μας δείχνουν ότι η αγία Αναφορὰ είναι έργον όλων των πιστών. Ο ιερεὺς απευθύνεται στον Θεὸ εξ ονόματος των πιστών και όλοι μαζὶ δέονται: «Ἔτι προσφέρομέν Σοι τὴν λογικὴν ταύτην καὶ ἀναίμακτον λατρείαν καὶ παρακαλοῦμέν Σε καὶ δεόμεθα καὶ ἱκετεύομεν. Κατάπεμψον τὸ Πνεῦμά Σου τὸ Ἅγιον ἐφ’ ἡμᾶς καὶ ἐπὶ τὰ προκείμενα δῶρα ταῦτα». Και ο λαὸς συμψάλλει και δέεται: «Σὲ ὑμνοῦμεν, Σὲ εὐλογοῦμεν, Σοὶ εὐχαριστοῦμεν, Κύριε, καὶ δεόμεθά Σου ὁ Θεὸς ἡμῶν».
Ο λειτουργός, με το μυστήριο της χειροτονίας, δέχθηκε την Χάριν του Αγίου Πνεύματος και έγινε το στόμα των πιστών που ομιλεί στον κοινὸ Πατέρα. Όλοι μαζὶ δοξολογούμε και ευχαριστούμε τον Κύριο.
Γρηγόριος ιερομόναχος
http://www.faneromenihol.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου