Πρόβλημα... orthografias

῾Η χρήση τῶν greeklish ἀπό τούς νέους βλάπτει σοβαρά τή γλῶσσα

ΡΕΠΟΡΤΑΖ: Αγγελική Καραγεώργου

ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ:᾿εφημ.  Νέα, Τετάρτη 21 Απριλίου 2010

«Στην Γ΄ Λυκείου άρχισα να γράφω greeklish αφενός γιατί εκείνη την περίοδο είχαν αρχίσει όλοι να χρησιμοποιούν τον συγκεκριμένο τρόπο κι αφετέρου γιατί εκείνο το διάστημα τα ελληνικά δεν συμβάδιζαν με την τεχνολογία. Τα περισσότερα προγράμματα ήταν στα αγγλικά, οπότε άφηνες το πληκτρολόγιο σε αυτή τη γλώσσα κι έγραφες τα πάντα με λατινικούς χαρακτήρες. Το είχα εφαρμόσει αρχικά στο ΜSΝ κι έπειτα στα μηνύματα του κινητού».
O Βαγγέλης Πελεκάνος είναι ναυπηγός- μηχανολόγος μηχανικός και επί επτά χρόνια έκανε χρήση του διαδεδομένου τρόπου γραφής greeklish όπου οι ελληνικές λέξεις αποδίδονται με λατινικούς χαρακτήρες. Οπως εξηγεί όμως, τους τελευταίους τρεις μήνες απέβαλε από την καθημερινότητά του κάθε στοιχείο αυτής της γραφής και χρησιμοποιεί παντού πλέον την ελληνική γλώσσα. «Αρχισα να παρατηρώ ότι κάθε φορά που χρειαζόταν να γράψω στα ελληνικά, δυσκολευόμουν. Εκανα εκφραστικά αλλά κυρίως ορθογραφικά λάθη. Ετσι, πήρα την απόφαση να μην ξαναχρησιμοποιήσω λατινικούς χαρακτήρες» λέει ο 25χρονος και προσθέτει ότι με τα greeklish ενώ αρχικά δίνεται η εντύπωση ότι γράφεις λιγότερο, στην πραγματικότητα ισχύει το αντίθετο. «Σε πολλές περιπτώσεις η αντιστοιχία των γραμμάτων αλλάζει, γίνεται διπλή. Οπως για παράδειγμα για να γράψεις το “θ” χρησιμοποιείς “th”. Ακόμα και στην όψη, όμως, ένα κείμενο γραμμένο στα ελληνικά είναι πιο ευανάγνωστο και εμφανίσιμο. Πλέον, έχω διορθώσει σε μεγάλο βαθμό τα ελληνικά μου και δεν νομίζω ότι θα ξαναγράψω greeklish».

Ερευνα του Παιδαγωγικού Τμήματος Νηπιαγωγών του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας (με έδρα τη Φλώρινα), η οποία διενεργήθηκε την περασμένη σχολική χρονιά σε μαθητές όλων των βαθμίδων Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης σε σχολεία της Κοζάνης και σε φιλολόγους, έδειξε ότι η χρήση των greeklish- σε πολλές περιπτώσεις από το δημοτικό- έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση των ορθογραφικών λαθών στα γραπτά. Τα είδη των λαθών των μαθητών εντοπίστηκαν κυρίως στην παράλειψη τονισμού ή σημείων στίξης και τη χρήση αγγλικών σημείων στίξης, τον συνδυασμό ελληνικών και λατινικών γραμμάτων σε μία λέξη, ορθογραφικά λάθη (όπως “ο” αντί για “ω”), φωνητικά λάθη (ιδιαίτερα στους φθόγγους “ks” αντί για “ξ”), καθώς και σύντμηση λέξεων (“tespa” αντί “τέλος πάντων”, “tpt” αντί για “τίποτα”).

Οι φιλόλογοι δήλωσαν ότι συνάντησαν λέξεις γραμμένες σε greeklish σε γραπτά του σχολείου σε ποσοστό 64,3% και ότι παρατηρήθηκαν και μη αναμενόμενα λάθη, όπως αλλαγή χρόνου ή προσώπου στα ρήματα, αλλαγή πτώσης στα ουσιαστικά, αντικατάσταση λέξης με άλλη, με εντελώς διαφορετική σημασία. Συνολικά, το 77,4% των μαθητών χρησιμοποιούν τα greeklish, με αξιοσημείωτη αύξηση χρηστών από το γυμνάσιο στο λύκειο. Οι μαθητές που παραδέχτηκαν ότι τα χρησιμοποιούν στο γυμνάσιο φτάνουν το 67,8%, στο ΕΠΑΛ το 70,2% και στο ΓΕΛ 88,5%. Απ΄ αυτούς, περίπου το 50% τα χρησιμοποιεί από δύο έως και περισσότερα χρόνια, ενώ πάνω από το 63% καθημερινά ή πολλές φορές τη μέρα.

Δημοφιλέστερος λόγος χρήσης του συγκεκριμένου τρόπου γραφής είναι, σύμφωνα με τους μαθητές, η συνήθεια σε ποσοστό 83,9%. Ακολουθούν: εξοικονόμηση χρόνου 75,8%, χρήσιμο ή βολικό εργαλείο 71,4%, αποφυγή ορθογραφικών λαθών 38,7% και τάση της μόδας 33,9%. «Συμπιέζουμε τη γλώσσα»
Σύμφωνα με τον κοινωνιολόγο κ. Χαράλαμπο Στέρτζο, η μεγαλύτερη άνθηση των greeklish εμφανίστηκε στα sms, τα οποία διαδέχτηκαν λίγο αργότερα τα e-mails και το διαδικτυακό chat. «Η συγκεκριμένη τάση προήλθε από τους Αγγλους νεαρής ηλικίας, οι οποίοι άρχισαν να κόβουν λέξεις για λόγους συντομίας αλλά και μόδας και εξαπλώθηκε ευρύτερα μέσα από το δημοφιλές μουσικό κανάλι ΜΤV. Την αγγλική αργκό λοιπόν με κάποιες παραλλαγές ακολούθησαν και οι νεώτεροι Ελληνες, οι οποίοι υιοθέτησαν πλήρως τα greeklish είτε για συντομία είτε γιατί σε κάποιες συσκευές δεν υπήρχαν τα ελληνικά» εξηγεί ο κοινωνιολόγος.

«Κάποιες φορές τα greeklish παίζουν τον ρόλο της στενογραφίας, μιας και στην εποχή μας είναι λίγοι εκείνοι που τη γνωρίζουν. Συμβολοποιείς όμως τα πράγματα γιατί θέλεις να τα συμπυκνώσεις. Στην ουσία λοιπόν, τα greeklish αποτελούν συμπιεστή της γλώσσας μας, εμπεριέχοντας ωστόσο μία ασπίδα να κρύβεται κανείς γραμματικά, γλωσσικά και εκφραστικά, λανσάροντας ταυτόχρονα μία μόδα. Συν ότι είναι και βολικά» συνεχίζει ο κ. Στέρτζος, επισημαίνοντας ότι εκτός από μια σύντομη επικοινωνία, τα greeklish δεν βοηθούν τη γλώσσα ή τον πολιτισμό μας. «Μειώνοντας τις λέξεις, μειώνουμε ουσιαστικά και τον κόσμο μας, αφού τα όρια της γλώσσας μας είναι τα όρια του κόσμου μας».

ΕΡΕΥΝΑ

Δύο στους τρεις φιλολόγους δήλωσαν ότι συνάντησαν greeklish σε γραπτά του σχολείου!

«Ελληνική ιδιαιτερότητα που κρύβει κινδύνους»

«ΣΕ ΚΑΘΕ περίπτωση το λατινικό αλφάβητο είναι συνδεδεμένο με τη γλώσσα των νέων.

Θεωρείται ότι έχει πολιτισμικό κύρος, ότιέστω και λανθασμένα- ο κάτοχός του είναι εξοικειωμένος με τις ξένες γλώσσες», λέει στα «ΝΕΑ» ο κ. Σταμάτης Μπέης, ερευνητής του Κέντρου Ερεύνης Νεοελληνικών Διαλέκτων και Ιδιωμάτων της Ακαδημίας Αθηνών.

«Η χρήση λατινικού αλφαβήτου για την απόδοση ελληνικών λέξεων είναι μία διαδικασία που κρύβει κινδύνους κι αυτό γιατί τα ελληνικά δεν έχουν επίσημη μεταγραφή.

Πρόκειται για έναν αυθαίρετο τρόπο γραφής, ο οποίος, παρά το αυξημένο του κύρος, δεν είναι ακριβής», επισημαίνει ο κ. Μπέης και προσθέτει ότι η μεγαλύτερη συνέπεια των greeklish είναι η κακή γνώση της επίσημης ορθογραφίας. «Η συγκεκριμένη τάση δεν είναι τόσο γενικευμένη σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Αρχισε τη δεκαετία του ΄70 και τα τελευταία χρόνια διαδίδεται όλο και περισσότερο. Αν παρατηρήσει κανείς επιγραφές καταστημάτων πριν από αυτή την περίοδο θα διαπιστώσει ότι με δυσκολία συναντώνται λατινικοί τίτλοι», λέει και παραθέτει ως παράδειγμα το εμπορικό κατάστημα «attica».

«Είναι σπάνιο σε ευρωπαϊκή χώρα το όνομα καταστήματος και πόσω μάλλον του μεγαλύτερου εμπορικού της χώρας να είναι γραμμένο με λατινικούς χαρακτήρες. Κάτι τέτοιο αποτελεί ελληνική ιδιαιτερότητα».