Σχόλιον τοῦ Ὀδυσσέως τοῦ Klision στά ὅσα περί Λειτουργικῶν πειραματισμῶν δημοσίευσε στό amen.gr ὁ καθηγητής κ. Πέτρος Βασιλειάδης, καθηγητής Θεολογικῆς Σχολῆς Θεσσαλονίκης!

Χθὲς εἴχαμε τὴν τιμὴ νὰ μάθουμε ὡραῖα καὶ σοφὰ πράγματα ἀπὸ βορειοελλαδίτικα ἀκαδημαϊκὰ χείλη, τὰ ὁποῖα βεβαίως τυγχάνουν εὐρυτάτης προβολῆς ἀπὸ τὰ ἐντεταλμένα Ἠλεκτρονικὰ Μέσα. Κεντρικὸ θέμα τί ἄλλο, παρὰ ἡ «μετάφραση» τῆς λειτουργικῆς γλώσσης.

Διαβάσαμε λοιπόν: «οἱ παθιασμένοι ἐραστὲς τῶν τύπων καὶ τῶν ἐξωτερικῶν ἐκδηλώσεων οἱ ἀπελπιστικὰ τυφλοὶ στὸ ἀληθινὸ νόημά τους οἱ ἀδιάφοροι παρατηρητές τοῦ φαινομένου τῆς ὀρθόδοξης λατρείας, τήν θέλουν ὅπως εἶναι, σάν ἕνα μουσειακό κατασκεύασμα διατηρημένο σάν μούμια ἀπ’ τά παλιά, ἄξια θαυμασμοῦ γιά τόν πλοῦτο της, ὄχι ὅμως γιά τήν ἐπίδραση στή ζωή τῶν πιστῶν καί τή σύγχρονη δυναμική της παρουσία.» Γιὰ νὰ τεκμηριωθεῖ ἡ γενική  τοποθέτηση  (τὸ θέμα τῆς γλώσσης εἶναι πολὺ εἰδικότερο) προσάγεται σχετικὸ σχόλιο τοῦ A. H. Couratin, ἑνὸς ἑτεροδόξου (γράφε «αἱρετικοῦ») λειτουργιολόγου τῆς περασμένης γενιᾶς: «Ἡ γοητεία τῶν ναῶν μὲ τοὺς τρούλους, τὰ κεριὰ καὶ τὸ θυμίαμα, τὰ χρυσοποίκιλτα ἄμφια καὶ οἱ εἰκόνες τοῦ τέμπλου, ἡ ὀμορφιά τῆς μουσικῆς μὲ τὴν ὁποία ἔχουν σήμερα ἐπενδυθεῖ οἱ ἀκολουθίες, ὅλα αὐτὰ κάνουν τὴ λατρεία τῆς ἀνατολικῆς χριστιανοσύνης μιὰν ἀξέχαστη ἐμπειρία γιὰ τὸν χριστιανὸ τῆς Δύσεως. Παρὰ τὴν κληρικοκρατούμενη μορφή της, παρά τὴν ἀπουσία κηρύγματος, καὶ παρὰ τὴν ἀραιά προσέλευση τῶν λαϊκῶν στὴ θεία κοινωνία, ἡ λειτουργία τῆς ἀνατολικῆς Ἐκκλησίας ἀποτελεῖ πολύ δημοφιλῆ ἔκφραση εὐσέβειας, στὴν ὁποία ὁ λαὸς συμμετέχει ἀσυναίσθητα, ἔχοντας συνείδηση αἰωνίων ἀληθειῶν. Δὲν ἔχει ἀκόμη γίνει ἐμφανὲς ἐὰν καὶ κατὰ πόσον αὐτὴ ἡ μορφὴ λατρείας ἐνέχει τὴν ἐσωτερικὴ δυναμικὴ ποὺ θὰ τὴ βοηθήσει νὰ προσαρμοσθεῖ στὶς ἀνάγκες τῆς σύγχρονης ἐποχῆς. Ὑπάρχουν, πράγματι, μερικοί ποὺ ὑποστηρίζουν πὼς οἱ πνευματικὲς ἀνησυχίες τοῦ συγχρόνου ἀνθρώπου μποροῦν καλύτερα νὰ ἱκανοποιηθοῦν, ἂν αὐτὴ παρέμενε ὡς ἔχει»! 

Καὶ μετὰ παρατίθεται ἕνα «γλαφυρό» ἀπόσπασμα τοῦ H. Wybrew, «εἰδικοῦ» σὲ θέματα τῆς ὀρθόδοξης λειτουργικῆς παραδόσεως, ποὺ ἔγραψε τὸ ἔργο The Orthodox Liturgy. The Development of the Eucharistic Liturgy in the Byzantine Rite, Nέα Ὑόρκη 1990: «Ἡ Θεία Εὐχαριστία στὴν ἀνατολικὴ χριστιανική παράδοση ἀπὸ απλό κοινό δείπνο μετεξελίχθηκε σὲ τελετουργικὴ πράξη, ἀπό τὸν οἰκιακὸ περιορισμό μετεπήδησε στὴν δημόσια μεγαλοπρέπεια, ἀπὸ βρώση καὶ πόση κατέληξε στὸ δέος τοῦ μυστηριώδους, ἀπὸ τὴν διαφάνεια καὶ τὴν εἰς ἐπήκοον πάντων ἐπιτέλεση τῶν δρωμένων στὴν ἀπόκρυψη καὶ τὴν σιωπή, ἀπὸ τὴν Εὐχαριστία ὡς συνολικὴ ἐμπειρία τῶν ἐσχάτων σὲ Δεῖπνο τοῦ Κυρίου…»

Κάτι ἄλλοι ἀχρεῖοι καὶ παθιασμένοι ἐραστὲς τῶν τύπων, ἀπελπιστικὰ τυφλοὶ μπροστὰ στὴν δόξα καὶ τὸ συντριπτικὸ μεγαλεῖο τῶν ἀνωτέρω αὐθεντιῶν τραυλίζουν ὡς «ἀδιάφοροι παρατηρητές», ὅπως λέει ὁ κ. Καθηγητής:

«Εἴμεθα κατηγορηματικῶς πεπεισμένοι ὅτι οὐδόλως ὑπάρχει ἀνάγκη ἀντικαταστάσεως τῆς παραδεδομένης Λειτουργικῆς γλώσσης ἐν ταῖς ἐκκλησιαστικαῖς ἀκολουθίαις… Εἶναι ἄτοποι οἱ ἰσχυρισμοί περί τοῦ δῆθεν ἀκατανοήτου διὰ πολλοὺς συγχρόνους ἀνθρώπους τῆς ἐκκλησιαστικῆς γλώσσης, μάλιστα δὲ δι᾽ἀνθρώπους ἐγγραμμάτους καὶ πεπαιδευμένους εἰσέτι. Διὰ τί λοιπὸν ἀναγκάζομεν τὴν Ἐκκλησίαν νὰ ἀπολέσῃ γλῶσσαν ἀπαραίτητον διὰ τὴν ἔκφρασιν ὑψίστων μορφῶν τῆς θεολογίας καὶ τῶν πνευματικῶν βιωμάτων; Πάντες, ὅσοι εἰλικρινῶς ἐπιθυμοῦν νὰ γίνουν κοινωνοί τῆς αἰωνοβίου παραδόσεως τοῦ Πνεύματος, εὐκόλως θὰ ἀνεύρουν τὴν δυνατότητα νὰ ἐξοικειωθοῦν μετὰ τοῦ ἀτιμήτου θησαυροῦ τῆς ἱερᾶς λειτουργικῆς γλώσσης ἥτις κατὰ τρόπον ὑπέροχον προσιδιάζει εἰς τὰ μεγάλα μυστήρια τῆς λατρείας»… Ὅσοι εἰλικρινῶς ἐπιθυμοῦν… εὐκόλως θά ἀνεύρουν τήν δυνατότητα νά ἐξοικειωθοῦν…» (π. Σωφρόνιος τοῦ Ἔσσεξ, ποὺ σὲ ἄλλη ἀνάρτηση τοῦ Klision περιγράφει τὴν θεοπτικὴ ἀναστάσιμη ἐμπειρία του). 

«Φυλαχθῆτε ἀδελφοί, καὶ ἀπὸ τὸν λογισμὸν τοῦτον, ὅπου βάλλει εἴς τινας ὁ διάβολος καὶ τοὺς λέγει: ἐσὺ εἶσαι ἀγράμματος καὶ δὲν καταλαμβάνεις ἐκεῖνα ὅπου λέγονται ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ, καὶ λοιπόν, διατὶ ὅλως νὰ ὑπάγῃς εἰς τὴν ἐκκλησίαν; … ἂν ἐσεῖς δὲν καταλαμβάνετε, ἀλλὰ ὁ διάβολος τὰ καταλαμβάνει καὶ διὰ τοῦτο τρομάζει καὶ φοβεῖται καὶ φεύγει ἀπὸ λόγου σας…καὶ ἂν ἐσεῖς δὲν καταλαμβάνετε ὅλα τὰ λεγόμενα, ὅμως πολλά ἐξ αὐτῶν καταλαμβάνετε καὶ μὲ ἐκεῖνα ὠφελεῖσθε. Προσθέτω δὲ καὶ τοῦτο, ὅτι ἂν ἐσεῖς συχνά πηγαίνετε εἰς τὴν ἐκκλησίαν καὶ ἀκούετε τά θεῖα λόγια, ἡ συνέχεια ἐκείνη θὰ σᾶς κάμῃ μὲ τὸν καιρὸν νὰ καταλαμβάνετε ἐκεῖνα ὅπου δὲν ἐκαταλαμβάνατε, διότι ὁ Θεὸς βλέπωντας τὴν προθυμίαν σας ἀνοίγει τὸν νοῦν σας καὶ τὸν φωτίζει εἰς τὸ νὰ καταλαμβάνῃ». (Ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης)

Αὐτοὶ οἱ ἀδιάφοροι παρατηρητὲς καὶ ἀπελπιστικὰ τυφλοὶ ἔχουν πολλὰ ἀκόμα νὰ μάθουν ἀπὸ τὸν περισπούδαστο πανεπιστημιακὸ καὶ τοὺς ἐνδόξους φίλους του Couratin καὶ Wybrew.

Τώρα πιὰ εἴμαστε σίγουροι. Πετᾶμε πρὸς τὰ «ἔσχατα»…!