Μικρό ἀφιέρωμα γιά τόν μεγάλο μας λογοτέχνη ᾿Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη (video) /Φώτης Δημητρακόπουλος, Καθηγητής Παν/μίου ᾿Αθηνῶν

ΣΑΝ ΑΠΟΨΕ ΣΤΗΝ ΣΚΙΑΘΟ ΠΡΙΝ ΕΚΑΤΟ ΧΡΟΝΙΑ...ΕΦΥΓΕ Ο ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ

 

 Σχόλιο:῎Αν καί πέρασαν ἑκατό χρόνια, πόσο θά θέλαμε νά τόν εἴχαμε κοντά μας. ῎Ετσι ἁπλό κι ἀθόρυβο, νά τρέχει μετά τήν δουλειά του μπᾶς καί προλάβει τό ἡλιοβασίλεμα. ῎Εχουμε σήμερα ἀναστήματα σάν τόν Παπαδιαμάντη; ῎Εχουμε σήμερα ἀνθρώπους πού μεταδίδουν τό ὀρθόδοξο βίωμα πού κουβαλοῦσε μέσα στήν ψυχή του ἐκεῖνος; Τουλάχιστον ἔχουμε τά γραπτά πού μᾶς ἄφησε καί πού κρύβουν ὅλο τόν ψυχικό του κόσμο. Μιά εὐχή: Φέτος πού γιορτάζουμε τά ἑκατό χρόνια ἀπό τήν κοίμησή του, ἄς κάνουμε μιά ἀρχή νά διαβάσουμε κάποιο ἔργο του, ἄς δείξουμε τήν φωτογραφία του στά παιδιά μας, ἄς μείνει προπάντων ἡ μορφή του βαθιά χαραγμένη στή μνήμη μας, ΑΞΙΖΕΙ!

ΣΑΝ ΑΠΟΨΕ ΣΤΗΝ ΣΚΙΑΘΟ ΠΡΙΝ ΕΚΑΤΟ ΧΡΟΝΙΑ...

Κυριακή, 2 Ιανουαρίου 2011

Απόψε τη νύχτα συμπληρώνονται 100 χρόνια από την κοίμηση του κυρ – Αλέξανδρου.

O γνωστός οικονόμος της Σκιάθου αείμνηστος π. Γεώργιος Ρήγας σε επιστολή του προς τον εκδότη Ηλ. Δικαίο έγραψε για τα χριστιανικά τέλη του κυρ-Αλεξάνδρου. Ζήτησε να προσέλθει ο ιερεὺς της Σκιάθου παπα-Ανδρέας Μπούρας και οι αδελφές του ζήτησαν να πάει μαζί στο σπίτι κι ο γιατρός. Διηγείται λοιπόν ο π. Γεώργιος Ρήγας:

«Ὁ Παπαδιαμάντης πρὸ πάντων ἦτο Χριστιανὸς καὶ χριστιανὸς εὐσεβής. Μόλις λοιπὸν εἶδε τὸν ἰατρὸν εἶπεν εἰς αὐτόν: «Τί θέλεις σὺ ἐδῶ;» «Ἦρθα νὰ σὲ δῶ» τοῦ λέγει ὁ ἰατρός. «Νὰ ἡσυχάσης» τοῦ λέγει ὁ ἀσθενής, «ἐγὼ θὰ κάμω πρῶτα τὰ ἐκκλησιαστικὰ καὶ ὕστερα νὰ ῾ρθῆς ἐσύ»... Μόνος του, ὀλίγας ὥρας πρὶν ἀποθάνη, ἔστειλε νὰ κληθῆ ὁ ἱερεὺς διὰ νὰ κοινωνήση. «Ξεύρεις! Μήπως ἀργότερα δὲν καταπίνω!» ἔλεγεν. Ἦτο ἡ παραμονὴ τοῦ θανάτου του καὶ τότε τοῦ ἀπονεμήθηκε τὸ παράσημο τοῦ Σταυροῦ τοῦ Σωτῆρος. Τὴν ἑσπέραν τῆς 2ας Ἰανουαρίου 1911, παραμονὴν τοῦ θανάτου του, «ἀνάψτε ἕνα κηρί», εἶπε «φέρτε μου κι ἕνα ἐκκλησιαστικὸν βιβλίον». Τὸ κηρίο ἠνάφθη, ἐπρόκειτο δὲ νὰ ἔλθῃ καὶ τὸ βιβλίον, ἀλλὰ πάλιν ἀποκαμῶν ὁ Παπαδιαμάντης εἶπεν: «Ἀφῆστε τὸ βιβλίο. Ἀπόψε θὰ εἰπῶ ὅσα ἐνθυμοῦμαι ἀπ᾿ ἔξω». Καὶ ἤρχισε ψάλλων τρεμουλιαστὰ «τὴν χεῖρα σου τὴν ἀψαμένην...» (πρόκειται για το δοξαστικό της Θ' ώρας των Μ. Ωρών της εορτής των Θεοφανείων σε ήχο πλ.α').

Αὐτὸ ἦταν καὶ τὸ τελευταῖο ψάλσιμο τοῦ Παπαδιαμάντη, ὁ ὁποῖος τὴν ἰδίαν νύκτα, κατὰ τὴν 2αν μεταμεσονύκτιον, ὅταν ἐξημέρωνεν ἡ 3η Ἰανουαρίου, παρέδωκεν τὴν ψυχήν του εἰς χεῖρας τοῦ Πλάστου. Ἡ Σκιάθος ὅλη ἔκλαυσε καὶ κλαίει διὰ τὴν ἀπώλειαν τοῦ Παπαδιαμάντη...».

Νομίζω ότι πρέπει εδώ να παραθέσουμε τη γνώμη του Ζήσιμου Λορεντζάτου.

Ἢ θὰ πάρομε στὰ σοβαρὰ τὸν κόσμο ποὺ μᾶς παρουσίασε, ὁλόκληρο ὅμως τὸν κόσμο τῆς ὀρθόδοξης ἑλληνικῆς χριστιανοσύνης ὣς τὶς ἀκρότατες συνέπειές του, καὶ τότε θὰ προσπαθήσομε νὰ καταλάβομε τὸν Παπαδιαμάντη ὄχι μόνο σὰ λογοτέχνη, ἀλλὰ σὰν πνευματικό μας κεφάλαιο− αὐτὸ δὲν ἰσχυριζόμαστε πὼς εἶναι;− ἢ ἀλλιῶς θὰ γυρίσομε πίσω στὶς αἰσθητικὲς ἐπιφάνειες, στὴ «λογοτεχνία» ἢ στὴν ψυχολογία τῶν διηγημάτων καὶ θὰ θερίσομε ὅ,τι σπείραμε: τὴν ἄσκοπη (l’ art pour l’ art) νεροτριβὴ τῆς εὐαισθησίας μας. Ὅσοι θέλουν εἶναι ἐλεύθεροι νὰ τὸ κάνουν αὐτό. Μόνο ποὺ χάνουν τὸ δικαίωμα νὰ πάρουν τὸν Παπαδιαμάντη στὰ σοβαρά, ἢ ἂν τὸν πάρουν στὰ σοβαρά, τότε χάνουν τὸ δικαίωμα νὰ παραμερίσουν ἀφρόντιστα ὅσα λάτρευε ἐκεῖνος καὶ τὰ εἶχε κάνει ζωή του, ἢ νὰ τὰ θεωροῦν μόνο «ποίηση» καὶ «γραφικότητα», καὶ νὰ συνεχίζουν ἀτιμώρητα τὰ ἀτομικὰ πάρε δῶσε− ὅσοι ἄνθρωποι τόσες καὶ ἐντυπώσεις (impressionisme)− μὲ τὶς αἰσθητικὲς ἐπιφάνειες. Διέξοδος δὲν ὑπάρχει.

«Ἀλέξανδρος Παπαδιαμάντης
– πενήντα χρόνια ἀπὸ τὸ θάνατό του».
Ἀπὸ τὴ συλλογὴ «Μελέτες», τόμος Α΄, ἐκδ. Δόμος.
Ἀρχικὴ δημοσίευση: περιοδικὸ Ταχυδρόμος, 1961

http://panagiotisandriopoulos.blogspot.com