"᾿Εγώ εἰμί τὸ Α καὶ τὸ Ω, ἡ ἀρχὴ καὶ τὸ τέλος, ὁ πρῶτος καὶ ὁ ἔσχατος" (᾿Αποκ. κβ΄, 13)

Κείμενα γιά τήν ἑλληνική γλῶσσα στή διαχρονική της μορφή, ἄρθρα ὀρθοδόξου προβληματισμοῦ καί διδαχῆς, ἄρθρα γιά τήν ῾Ελλάδα μας πού μᾶς πληγώνει...


Δευτέρα 4 Ιανουαρίου 2010

ΤΟ ΣΚΑΝΔΑΛΟ ΤΟΥ ΜΟΝΟΤΟΝΙΚΟΥ ΣΑΡΑΝΤΟΥ ΚΑΡΓΑΚΟΥ




[Σχόλιο ᾿Οδυσσέως: ῾Ο κ. Σαράντος Καργᾶκος εἶναι βαθύς γνώστης τῶν γλωσσικῶν καί ἱστορικῶν μας πραγμάτων. ῾Ομιλεῖ μέ παρρησία καί λέει ξεκάθαρα τήν ἀλήθεια. ῾Η καθιέρωση τοῦ μονοτονικοῦ ἀπετέλεσε ἕνα πλῆγμα στή γλωσσική παιδεία τῶν νεώτερων γενεῶν. Παραθέτουμε ἕνα ἐμπεριστατωμένο ἄρθρο τοῦ ὡς ἄνω δεινοῦ φιλολόγου καί πατριώτη μέ τήν διαπίστωση:ΔΕΝ ΞΕΧΝΟΥΜΕ ΤΟ ΣΚΑΝΔΑΛΟ ΤΟΥ ΜΟΝΟΤΟΝΙΚΟΥ ΚΑΙ ΑΓΩΝΙΖΟΜΑΣΤΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΦΟΡΑ ΤΟΥ ΠΟΛΥΤΟΝΙΚΟΥ. Εἶναι ἕνα ἐλάχιστο χρέος στά παιδιά μας!]


1

Τὸ μονοτονικὸ πιβλήθηκε στὸν ἑλληνικὸ Λαὸ π τὴν Κυβέρνηση τοῦ ΠΑΣΟΚπουργὸς Παιδείας κ. Ἐλευθ. Βερυβάκηςμὲ τροπολογία ποὺ αἰφνίδια προτάθηκε, κοντὰ στὰ μεσάνυχτα, ὅταν Βουλὴ τῶν Ἑλλήνων (συνεδρίαση τῆς 11.1.1982) εἶχε περατώσει τὴν συζήτηση καὶ εἶχε ψηφίσει τὸ ἕνα καὶ μόνο ἄρθρο τοῦ Νόμου 1228, ποὺ ποτελοῦσε «Κύρωση τῆς π 11.11.1981 πράξης τοῦ Προέδρου τῆς Δημοκρατίας περὶ ἐγγραφῆς μαθητῶν στὰ Λύκεια τῆς Γενικῆς καὶ Τεχνικῆς καὶ παγγελματικῆς Ἐκπαιδεύσεως», καὶ μὲ αὐτὸν ἀκριβῶς τὸν τίτλο δημοσιεύθηκε στὸ Α΄ Τεῦχος τοῦ φύλλου 15/11.2.82 τῆς Ἐφημερίδος τῆς Κυβερνήσεως.

Ἕνα κεφαλαιῶδες, λοιπόν, ἐθνικὸ θέμα, τὸ θέμα τοῦ τρόπου γραφῆς τῶν λέξεων μιᾶς πανάρχαιας γλώσσαςτρόπου καθιερωμένου μὲ ἐφαρμογὴ πολλῶν αἰώνωνἀντιμετωπίσθηκε μὲ ἀσύγνωστη, ἀνατριχιαστικὴ πιπολαιότητα. Διότι: α) εἰσάγεται πρὸς συζήτηση μὲ ἄρθρο «τῆς προσκολλήσεως» σὲ θέμα νόμου ἄσχετο, β) εἰσάγεται μεσάνυχτα, ὅταν πλειονότητα τῶν βουλευτῶν πουσιάζει, γ) εἰσάγεται αἰφνίδια (κι αὐτό, θὰ ἰδοῦμε γιατί), δ) εἰσάγεται ἀντισυνταγματικὰροσκολλημένο σὲ νόμο ἄσχετο) καὶ ε) εἰσάγεται χωρὶς νὰ ἐρωτηθεῖ οὔτε Λαὸςἐνῶ τότε ἀκριβῶς ποστηριζόταν πὼς γιὰ δυὸ στρατιωτικὲς βάσεις πρεπε νὰ γίνει ... δημοψήφισμαοὔτε Ἀκαδημία Ἀθηνῶν, οὔτε τὰ Πανεπιστήμια τῆς χώρας καὶ ἰδίως οἱ Φιλοσοφικές τους Σχολές, οὔτε οἱ Ἑταιρίες τῶν Συγγραφέων-Λογοτεχνῶν –παρὰ τὴν βαρυσήμαντη πόφανση τοῦ σοφοῦ καθηγητῆ καὶ τότε Γέν. Γραμματέα τῆς Ἀκαδημίας Ι.Ν. Θεοδωρακόπουλου πώς, «Τὴν γλώσσα τὴν ἀναπτύσσουν μόνον ἐκεῖνοι, οἱ ποῖοι ἔχουν νὰ εἰποῦν κάτι, δηλαδὴ οἱ πνευματικοὶ ἄνθρωποι, καὶ ὄχι οἱ πνευμάτιστοι γλωσσοπλάστες καὶ νομοθέτες... Οἱ γλωσσικοὶ νομοθέτες δὲν ἔχουν καμμιὰ ἁρμοδιότητα καὶ ἀνακόπτουν πλῶς τὴν ἐξέλιξη τοῦ γλωσσικοῦ μας πολιτισμοῦ».

2

πῆρξε, βέβαια, πολὺ πρὶν π τὴν ἡμερομηνία αὐτή, ἐξαγγελία κύκλων τοῦ ΠΑΣΟΚ, ὄχι μόνο γιὰ τὴν πιβολὴ τοῦ μονοτονικοῦ ἀλλὰ γιὰ ἔσχατη πλοποίηση τῆς γλώσσας μας (ὠσὰν νὰ εἴμαστε οἱ ἄξεστοι Τοῦρκοι τοῦ Κεμὰλ Ἀτατοὺρκ καὶ ὄχι οἱ φορεῖς τῆς ἀρχαιότερης ζωντανῆς γλώσσας τοῦ κόσμου...)· Στὸ «Δελτίο Συνδέσμου Ἑλληνίδων πιστημόνων» (Ὀκτώβριος 1979) προαναγγέλεται πὼς «τὸ μονοτονικὸ εἶναι ἕνα βῆμα» πρὸς τὴν ταύτιση τῆς γραπτῆς μὲ τὴν προφορικὴ λαλιὰ (δέν μᾶς μιμήθηκαν οἱ Ἄγγλοι καὶ οἱ Γάλλοι...), δηλαδή: τὴν κατάργηση τῶν διφθόγγων, τῶν πολλῶν ι, τῶν δυὸ ε καὶ ο, καὶ «σαὐτὴ τὴν πίμονη», λέει τὸ κείμενο, «διεργασία πρωτοστατοῦν οἱ δημοσιογράφοι, οἱ προκηρυξιογράφοι-τοιχοκολλητές, οἱ μπροσουροποιοί, μανιφεστογράφοι... ποὺ θὰ λυτρώσουν τὴ γλώσσα μας π τὴν σκουριὰ αἰώνων». Μόνο αὐτοὶ εἶναι ἁρμόδιοι...

3

Καμμιὰ προγενέστερη εὐρεία, ἀνοιχτὴ καὶ ἐλεύθερη συζήτηση δὲν σημειώθηκε στὴν χώρα γιὰ τὸ μέγα αὐτὸ θέμα μετὰ π ἐκείνη τὴν παλιά, ἀλήστου μνήμης «Δίκη τῶν τόνων», ποὺ πόμεινε χωρὶς συνέχεια καὶ σποραδικὲς ἐδῶ κι ἐκεῖ πόψεις. μόνη ποὺ φαίνεται ρωτήθηκεγιατί οὔτε τὰ Κόμματα ἐνημερώθηκαν, πως ἀμέσως θὰ φανεῖἦταν μιὰ πιτροπ ποὺ συγκρότησε πως ἤθελε τότε πουργὸς Παιδείας καθὼς καὶ τὸ περιλάλητο ΚΕΜΕ τοῦ ἴδιου πουργείου. Τί ἀκριβῶς ποφάνθηκε πιτροπ καὶ τί εἶπε το ΚΕΜΕ σαφῶς, δὲν γνωρίζουμε, οὔτε ἂν πῆρξε καὶ τί ἀκριβῶς ποστήριξε μειοψηφία. Ἀλλὰ οὔτε καὶ Ἐθνικὴ Ἀντιπροσωπεία τὸ ἐγνώριζε, ὅταν τὰ μεσάνυχτα τῆς 11.2.1982 εἰσήχθη ἐντελῶς αἰφνίδια τὸ ἄρθρο τῆς προσκολλήσεως σὲ ἀλλότριο νόμο, παρονυχίδα στὸν νόμο περὶ ἐγγραφῆς μαθητῶν στὰ Λύκεια κ.λπ. Πάντως, ἀνακοινώνουμε τὰ ὀνόματα τῶν μελῶν τῆς μὲ βαρύτατες ἐθνικὲς εὐθύνες πιτροπῆς ἐκείνης, γιὰ νὰ ἀναλάβει καθένα τὴν προσωπική του εὐθύνη καὶ νὰ μὴ τοὺς λησμονήσει ἑλληνικὸς Λαός, ποὺ τὸν ἔσωσαν, φαίνεται, π τὴν ἀγραμματοσύνη καὶ τὴν διασπάθιση χρόνου καὶ χρήματος...: Καθηγ. Ἐμμ. Κριαρᾶς πρόεδρος, Φάνης Κακριδῆς καθηγ. Παν/μίου, Χρίστος Τσολάκης φιλόλογος, Βασ. Φόρης φιλόλογος, Δημ. Τομπαΐδης σύμβουλος ΚΕΜΕ, Χρ. Μιχαλὲς Πρόεδρος τῆς ΟΛΜΕ, πόστ. Κοτλίττας διδάσκαλος, Ἀλόη Σιδέρη φιλόλογος τῆς ΟΙΕΛΕ.

Ὅλα αὐτὰ σημαίνουν, κατὰ τὴν γνώμη μας, ὅτι ἁρμόδιος πουργὸς χειρίστηκε τὸ κολοσσιαῖο θέμα ἀλλαγῆς τῆς γραφῆς τῆς γλώσσας μας μετὰ τόσους αἰῶνες ἀδιάλειπτης πρακτικῆς ἀντιλαϊκά, ὡς ἕνα θεματάκι ποὺ μὲ μιὰ πιτροπούλα καὶ μὲ μιά-δυὸ συνεδριάσεις τοῦ ΚΕΜΕ τακτοποιεῖται....

4

Τὰ πρακτικὰ τῆς συνεδρίασης ἐκείνης τῆς Βουλῆς τῶν Ἑλλήνων, τῆς αἰφνίδια κρισιμότατης, παρέχουν συγκλονιστικὲς πληροφορίες καὶ στοιχειοθετοῦν τὸν χαρακτηρισμὸ τῆς πράξης ὡς σκανδάλου. Λοιπόν:

α΄) Πρὸς τὰ μεσάνυχτα τῆς 11.1.1982 εἶχε περατωθεῖ συζήτηση γιὰ τὴν ἐγγραφὴ μαθητῶν τῶν Λυκείων, πότε τελείως αἰφνίδια εἰσάγεται, τῆς προσκολλήσεως καθὼς εἴπαμε, ὡς ἄρθρο 2, ἕνα ἐντελῶς ἄσχετοκαὶ ἐθνικῶς μέγαθέμα: πιβολὴ τοῦ μονοτονικοῦ (γιατί ἄλλο πράγμα εἶναι ἀναγνώριση μιᾶς πραγματικότητας ποὺ πάρχει καὶ λειτουργεῖ, πως ἔγινε μὲ τὴν δημοτικὴ γλώσσα, καὶ ἄλλο αὐταρχικὴ πιβολὴ μιᾶς ἀνύπαρκτης πραγματικότητας).

β΄) Μετὰ π μιὰν ἄτυχη παρέμβαση τοῦ Εὐάγγελου Ἀβέρωφ, ποὺ ἐρώτησε ποῖο εἶδος μονοτονικοῦ σκέφτεται νὰ ἐφαρμόσει Κυβέρνηση καὶ ποὺ ἀδεξιότητα τοῦ ἁρμόδιου πουργοῦ φανέρωσε πὼς τὸ θέμα δὲν τὸν εἶχε καθόλου πασχολήσει... καὶ μετὰ π τὴν ἀκατάσχετη, ἀνοημάτιστη φλυαρία κάποιων βουλευτῶν, παρεμβαίνει τότε κοινοβουλευτικὸς ἐκπρόσωπος τῆς τότε Ἀξιωματικῆς Ἀντιπολίτευσης κ. Κωνσταντῖνος Μητσοτάκης (σελ. 456 τῶν Πρακτικῶν τῆς Βουλῆς) καὶ πισημαίνει διαμαρτυρόμενος τὰ ἀκόλουθα:

1. Τὸ ἄρθρο αὐτὸ περὶ μονοτονικοῦ «προστίθεται σήμερα, τὴν τελευταία ὥρα... αἰφνιδιαστικῶς. Ἀναφέρεται σὲ ἕνα μέγα θέμα...».

2. Ζητεῖ νὰ μετατεθεῖ στὴν πόμενη συνεδρίαση τῆς Βουλῆς συζήτηση τοῦ ἄρθρου περὶ μονοτονικοῦ. «Δεν εἶναι δυνατὸν νὰ ἔχει Κυβέρνηση τὴν παίτηση νά μᾶς φέρνει τὸ θέμα αὐτὸ τὸ μέγα, αἰφνιδιαστικά, καὶ νὰ παιτεῖ νὰ τὸ ψηφίσουμε καὶ μετὰ τὴν 12ην (νυκτερινή)». « τροπολογία» (Θεὲ καὶ Κύριε, μέ... τροπολογία μεσονύκτια ἀλλάζει αἰφνίδια γραφὴ τῶν λέξεων ποὺ εἶχε π αἰῶνες τηρηθεῖ!) «ἀναφέρεται σἕνα πολὺ σοβαρὸ θέμα».

3. Ἀνακοινώνει ὅτι ἂν Κυβέρνηση πιμείνει, Ἀξιωματικὴ Ἀντιπολίτευση εἶναι ποχρεωμένη νὰ ποχωρήσει π τὴν Αἴθουσα (σέλ. 456, β΄ στήλη).

4. Δευτερολογεῖ κ. Κωνσταντῖνος Μητσοτάκης κι πισημαίνει καὶ πάλι (σελ. 457): α) τὴν σοβαρότητα τοῦ θέματος, β) ὅτι κακῶς αὐτὸ προτείνεται μὲ τροπολογία, γ) ὅτι κακῶς καλεῖται Βουλὴ νὰ τὸ συζητήσει μετὰ τὸ μεσονύκτιο, δ) ὅτι ἔτσι καθὼς ἔρχεται «ἕνα τέτοιο θέμα», αἰφνίδια, Ἀντιπολίτευση δὲν ἔχει προλάβει νὰ προετοιμαστεῖ, νὰ τὸ διαβάσει, νὰ ἐνημερωθεῖ. «Δεν ἔχουμε κανένα φάκελλο... καμιὰ προετοιμασία. Δὲν ἔχει καμιὰ σχέση μὲ τὸ συζητούμενο νομοσχέδιο. Εἶναι σαφὲς ὅτι εἶναι ἀντισυνταγματικὴ τροπολογία... Δῶστε μας τὸ χρόνο νὰ προετοιμαστοῦμε...».

γ΄) π μέρους του ΚΚΕ κ. Μαρία Δαμανάκη παρεμβαίνει δυὸ φορὲς (σελ. 457, β΄ στήλη) καὶ ζητεῖ καὶ ἐκείνη ἀναβολή, γιατί «τὸ Σῶμα ἔχει κουραστεὶ» –ἴσως δὲν θέλει νὰ πεῖ ὅτι δὲν πάρχει πιὰ παρτία. Ἄλλα προεδρεύων κ. Μιχ. Στεφανίδης ποκρίνεται σὲ ὅλα αὐτὰ μὲ τὰ ἑξῆς ἀμίμητα (σελ. 457, β΄ στήλη): «Εἶναι παράδεκτο καὶ ἀδιανόητο γιὰ τὸν Ἑλληνικὸ Λαό, ποῖος ὅταν πληροφορηθεῖ τὴ συζήτηση αὐτὴ ποὺ γίνεται ἐδῶ, θὰ αἰσθανθεῖ πογοήτευση» (μόνο γιαὐτό...).

δ΄) κ. Κωνσταντῖνος Μητσοτάκης πανέρχεται (σελ. 458, α΄ στήλη) γιὰ νὰ πισημάνει πὼς « Κυβέρνηση καὶ τὸ Προεδρεῖο πιμένουν εἰς αὐτὸν τὸν ἀντιδημοκρατικὸν καὶ ἀντικοινοβουλευτικὸν τρόπον τῆς συζητήσεως αὐτῆς τῆς τροπολογίας. Ἐφὅσον Κυβέρνηση καὶ τὸ Προεδρεῖο πιμένουν... π τὰς συνθήκας αὐτὰς λυπούμεθα εἰλικρινῶς, ἀλλὰ δὲν δυνάμεθα νὰ παρακολουθήσουμε τὴν συζήτηση καὶ εἴμεθα ποχρεωμένοι νὰ ποχωρήσουμε (καὶ οἱ βουλευτὲς τῆς «Νέας Δημοκρατίας» ΑΠΟΧΩΡΟΥΝ π τὴν αἴθουσα)».

5

Ἔτσι, τὸ ἔγκλημα κατὰ τῆς γλώσσας μας πραγματοποιήθηκε: μὲ τρόπο σκανδαλώδη, αἰφνίδιο, προετοίμαστο καὶ ἀντισυνταγματικό, καὶ ἂν κρίνουμε π τὴν φλυαρία ποὺ πακολούθησε, τὴν πιπόλαιη καὶ ἀξιοδάκρυτη, ἄσχετη αὐτή, βαρυσήμαντη τροπολογία περὶ πιβολῆς τοῦ μονοτονικοῦ στὸν ἑλληνικὸ Λαὸ ψηφίστηκε γύρω στὶς 2 ὥρα μετὰ τὰ μεσάνυχτα, γιὰ νὰ παληθευθεῖ ἀκόμη μιὰ φορὰ τὸ λεγόμενο π τὸν λαό μας: τῆς νύχτας τὰ καμώματα τὰ βλέπει μέρα καὶ γελᾶ...

π πόσους ψηφίστηκε τροπολογία αὐτή; Κατὰ δήλωση τοῦ ἀείμνηστου Παναγ. Κανελλόπουλουδὲν ἦταν παρὼν στὴν συνεδρίαση, ἀφοῦ οὐδεὶς ἐγνώριζε πὼς Κυβέρνηση αἰφνίδια θὰ εἰσήγαγε προσκολλημένο σὲ ἄσχετο, πουσιώδη νόμο, τέτοιο μέγιστο ἐθνικὸ θέμα γιὰ συζήτησηψηφίστηκε π ὄχι περισσότερους π 30 (τριάντα) βουλευτές! Τὴν πληροφορία παναλαμβάνει ποιητής-ἀκαδημαϊκὸς Νικηφόρος ΒρεττάκοςἜθνος» τῆς 8.5.1990). ,τι λοιπὸν πλασαν αἰῶνες, στὶς 2 μετὰ τὰ μεσάνυχτα τὸ ἐγκρέμισαν 30 περίπου βουλευτές... Σκανδαλώδης, πιπόλαιη πράξη ἀντεθνικῆς βαρύτητας.

6

νόμος, ἔτσι ποὺ χαλκεύτηκε, δημοσιεύτηκε, καθὼς μνημονεύσαμε πρίν, στὴν Ἐφημερίδα τῆς Κυβερνήσεως μὲ ἄλλο τίτλο καὶ χρειάζεται περβολικὴ φαντασία γιὰ νὰ τὸν ἀνακαλύψει κανείς.

Καὶ ὅμως, οὐδεὶς εἶχε τότε, οὔτε τώρα, ζητήσει π τὴν Πολιτεία τὴν πιβολὴ τοῦ μονοτονικοῦ. Τὸ αἴτημα τοῦ αἰῶνα μας γιὰ τὴν γλώσσα μας πῆρξε σταθερὰ ἕνα καὶ μόνο: ἀναγνώριση τῆς δημοτικῆς, τῆς γλώσσας τοῦ Ἐθνικοῦ μας Ὕμνου, ὡς τῆς μοναδικῆς σήμερα γλώσσας τοῦ ἑλληνικοῦ Λαοῦ. Καὶ τὴν ἀναγνώριση αὐτῆς τῆς πραγματικότηταςὄχι τὴν αἰφνίδια πιβολὴ μιᾶς νέας ἐντελῶς πραγματικότητας– πραγματοποίησε μεταδικτατορικὴ Κυβέρνηση τοῦ κ. Κωνσταντίνου Καραμανλῆ μὲ πουργὸ Παιδείας τὸν κ. Γεώργιο Ράλλη, προσφέροντας στοὺς μαθητὲς καὶ στὸν Λαὸ μιὰ πλοποιημένη καὶ ἀρκετὰ συγχρονισμένη Νεοελληνικὴ Γραμματική, ποὺ ἀντιμετωπίζει ὅλες σχεδὸν τὶς ἐμπλοκὲς τονισμοῦ τῶν λέξεων, ποὺ βασάνιζαν τὶς παλιότερες γενιές, καὶ κάνει εὔκολο, ἐναρμονισμένο τὸ ἔργο τοῦ τονισμοῦπογραμμίζοντας συγχρόνως πὼς τὸ μέγα χρέος, γιὰ δεκαετίες ἴσως, ὅλων μας, εἶναι νὰ μάθουμε νὰ γράφουμε καὶ νὰ χρησιμοποιοῦμε σωστά, ὄμορφα τὴν δημοτική.

7

Τότε βέβαια, ἀμέσως μετὰ τὴν δικτατορία (μὲ προδρόμους, πρὶν π τὴν δικτατορία, δυὸ ἐφημερίδες τῆς Θεσσαλονίκης, πού, ὡστόσο, διατηροῦσαν ἕνα σημάδι στὴν θέση τῶν πνευμάτων καὶ τόνιζαν ὅλες τὶς λέξεις), εἶχαν ἀρχίσει κάποιες ἐφημερίδες τῆς Ἀθήνας νὰ ἐφαρμόζουν τὸ μονοτονικὸγιὰ λόγους οἰκονομικούς, πως δήλωναν, γιὰ νὰ κερδίσουν χρόνο στὴν στοιχειοθέτηση καὶ στὶς διορθώσεις. Ἀλλὰ ποιός σοβαρὸς ἄνθρωπος θὰ διανοοῦνταν νὰ ποστηρίξει ποτὲ ὅτι ἐκδότες, φωτοσυνθέτες καὶ διορθωτὲς θὰ καθορίζουν πῶς θὰ γράφεται γλώσσα; γλώσσα μας ποτελεῖ πνευματικὸ καὶ ἱστορικὸ γεγονὸς κρυσταλλωμένο μέσα στοὺς αἰῶνες καὶ δὲν μπορεῖ νὰ ποκύπτει σὲ πενιχρὰ χρησιμοθηρικὰ κριτήρια, ὅταν ἄλλες, νεότερες γλῶσσες δὲν τὰ δέχονται. Οὔτε εἶναι λογικὸγιὰ νὰ μὴν εἰποῦμε πὼς εἶναι καταγέλαστοἀνάλογα μὲ τὴν στάθμη γλωσσικῆς μόρφωσης τῆς πλειοψηφίας, ἴσως, τοῦ λαοῦ σὲ μιὰ δεδομένη ἱστορικὴ περίοδο, πεύθυνη Πολιτεία νὰ αὐξάνει νὰ περιορίζει τὶς ἀξιώσεις στὴν γλώσσα, ὥστε γλώσσα κάθε φορὰἄθυρμα πλέοννὰ προσαρμόζεται στὴν ὀκνηρία τῶν πολλῶν καὶ ὄχι οἱ πολλοὶ στὴν ἀρετὴ τῆς γλωσσικῆς παιδείας.

8

Μετὰ τὴν δημοσίευση τοῦ νόμου, ἄρχισε νὰ ἐφαρμόζεται ἕνα ἐκτεταμένο σχέδιο φανατικῆς γλωσσικῆς καὶ ὑλικῆς καταστροφῆς:

α΄) Τρομοκρατήθηκαν π τὴν Ἐξουσία ὅλοι οἱ πάλληλοι τοῦ Δημοσίου καὶ τῶν Δημοσίων Ὀργανισμῶν, (ξεχωριστὰ οἱ ἐκπαιδευτικοί, βέβαια), μὴ τυχὸν καὶ ἀντιδράσουν, καὶ δὲν ἐφαρμόσουν τὸ μονοτονικό.

β΄) Καταστράφηκαν χιλιάδες χιλιάδων βιβλία ἐκπαιδευτικά, ἀξίας πολλῶν ἑκατομμυρίων, πειδὴ γλώσσα τους ἦταν δημοτικὴ πολυτονική, καὶ ξαναστοιχειοθετήθηκαν μονοτονικὰὠσὰν τὰ πνεύματα καὶ οἱ τόνοι νὰ ἐμπόδιζαν τὴν ἀνάγνωσή τους π τοὺς μονοτονιστές, ἐνῶ τὸ ἀντίθετο λογικὰ συμβαίνει: ὅταν γιὰ κάποιον ἀναγνώστη λείπουν κάποια σημεῖα γνωριμίας καὶ τονισμοῦ τῶν λέξεων, αὐτὸς δυσκολεύεται νὰ διαβάσει ἕνα κείμενο καὶ χάνει χρόνο.

γ΄) Ναυάγησε διδασκαλία τῆς ἀρχαίας ἑλληνικῆςτῆς κληρονομιᾶς μαςστὴν Δευτεροβάθμια Ἐκπαίδευση καὶ στὶς Φιλοσοφικὲς Σχολές.

δ΄) Ἄρχισε βιαστική, ἀσθματικὴ καὶ ἄκριτη «μετάφραση» τῶν Βασικῶν Νόμων τοῦ Κράτους, πρὶν προλάβει νὰ δουλευτεῖ μὲ τὴν κρατικὴ πρακτικὴ δημοτικὴ γλώσσα, ἀλλὰ γιὰ νὰ περάσει, μαζὶ μὲ τὴν δημοτική, καὶ τὸ μονοτονικὸμὲ προφανῆ βιασμὸ τοῦ ρυθμοῦ ἐξέλιξης καὶ κάθαρσης τῆς γλώσσας μας, ἀλλὰ καὶ τῆς νόμιμης ἀναχώνευσης καὶ μίξης τῶν στοιχείων της.

9

Ἀμέσως μετὰ π αὐτὴν τὴν αἰφνίδια, βίαιη ἀλλαγή, ἀρκετοὶ μορφωμένοι Ἕλληνεςκάποιοι π αὐτοὺς μὲ τὸ ἀγιάτρευτο «σύνδρομο τοῦ προοδευτισμού»...– ἐκοιμήθηκαν, καθὼς θὰ ἔλεγε Λαός μας, πολυτονιστὲς καὶ τὴν πόμενη κιόλας ἡμέρα, χωρὶς νὰ ἀναρωτηθοῦν νὰ ρωτήσουν τί καὶ πῶς, ἐξύπνησαν μονοτονιστές. Αἰφνίδια, τὰ χαράματα τῆς 11ης πρὸς τὴν 12η Ἰανουαρίου 1982, μετὰ π μιὰ ὁλόκληρη ζωή, κατάλαβαν τί δὲν ἦταν γράφοντας π τόσες πρὶν δεκαετίες. Κι π τότε, ποστηριχτὲς τῶν 30 βουλευτῶν, ποὺ νυσταγμένοι ἐψήφισαν τὸ μονοτονικό, δὲν παψαν νὰ τὸ ἐφαρμόζουν καὶ νὰ τὸ κηρύττουν, τονίζοντας τὰ οἰκονομικά, χρονικὰ καὶ μορφωτικά του ὀφέλη.

Ρωτοῦμε: Ποιά ἀρχαία γλώσσα, φυσιολογικὰ καὶ ἀβίαστα ἐξελισσόμενη μέσα στοὺς αἰῶνες, ἐφάρμοσε ἐκπτώσεις στὶς ἀξιώσεις ἱστορικῆς μνήμης καὶ ἀκρίβειας, ποκύπτοντας σὲ μὴ γλωσσικά, δηλαδὴ δικά της, αὐτόνομα καὶ ὄχι ἐμπορευματολογικὰ κριτήρια; Τότε, ἂν τέτοια κριτήρια ἰσχύσουν, γλώσσα μας, χαροποιώντας τοὺς ὀκνηρούς, ἡμιμαθεῖς, καθὼς καὶ τὶς πολυεθνικὲς τῶν ἠλεκτρονικῶν πολογιστῶν, πρεπε νὰ ἐφαρμόσει τὸ λατινικὸ ἀλφάβητοπότε πολλὰ τὰ οἰκονομικὰ καὶ ἄλλα ὑλικὰ ὀφέλη... Καὶ ὅμως, ὅλες οἱ γλῶσσες μὲ μακρὸ παρελθὸνκαὶ ὄχι τόσο μακρὸ ὅσο ἑλληνικὴεἶναι δύσκολες, παιτητικές, πυκνὲς σὲ μνήμη σημειολογική, καὶ ἀρνοῦνται νὰ ποταγοῦν σὲ κριτήρια χρησιμοθηρικά. Μετὰ π συζητήσεις 100 καὶ πλέον ἐτῶν, γαλλικὴ γλώσσα πέρυσι δέχτηκε κάποιες δειλὲς ἀλλαγὲςστὴν πραγματικότητα: ἐναρμονίσειςμετὰ π μηνῶν δημόσιες συζητήσεις, ἀλλὰ κι αὐτὲς τὶς πενιχρές, δικαιολογημένες λογικὰ ἀλλαγές, τελικὰ τὶς πέκρουσε Γαλλικὴ Ἀκαδημίανόμιμος φρουρὸς τῆς γλώσσας τοῦ Λαοῦ.

Καὶ ἐκεῖνοι δὲν ἔχουν τὸ βαρύ, ἱερὸ χρέος νὰ προασπίσουν, καθὼς ἐμεῖς, ποὺ εἴμαστε καὶ οἱ μόνοι, τὰ ἀρχαῖα μας Κείμενα, ποὺ χωρὶς τόνους καὶ πνεύματα δὲν νοοῦνται. Καὶ εἶναι γνωστὴ νικηφόρα ἀντίσταση τῶν Ἱσπανῶν στὴν ἰταμὴ ἀξίωση τῶν πολυεθνικῶν ἑταιριῶν γιὰ νὰ καταργήσουν τὸ ψηφίο .

10

Μὲ τὸν αἰφνίδιο, ἀντισυνταγματικὸ τρόπο, ποὺ πιβλήθηκε μεταμεσονύχτια τὸ μονοτονικό, κανεὶς δὲν θέλησε νὰ συνειδητοποιήσει, οὔτε πληροφόρητος πουργὸς τότε Παιδείας, πὼς δημιουργήθηκε, μὲ τὴν συνεργεία 30 βουλευτῶν, τῆς πενιχρότερης ποὺ γίνεται μειοψηφίας τῆς Βουλῆς τῶν Ἑλλήνων, ἕνας νέος γλωσσικὸς διχασμὸς τοῦ Λαοῦ μας.

Τότε δημοσιεύτηκε καὶ ἀκόλουθη Διακήρυξη Ἑλλήνων Συγγραφέων:

«Πιστεύαμε πὼς πράξη τῆς Πολιτείας μὲ τὴν ποία, πρὶν λίγα χρόνια, ἀναγνώρισε τὴν δημοτικὴ ὡς τὴν μοναδικὴ γλώσσα τοῦ Ἔθνους μας σήμερα, θὰ λύτρωνε τὸν λαό μας π τὴν μάστιγα ἑνός, πολιτικοποιημένου μάλιστα γλωσσικοῦ ζητήματος, καὶ θὰ ἦταν παρχὴ μιᾶς βαθύτερης μελέτης καὶ γνώσης τῆς γλώσσας, μιᾶς συνειδητότερης χρήσης καὶ γραφῆς τῶν λέξεών της.

Ἀντὶ γιαὐτό, μὲ λύπη μας εἴδαμε νὰ δημιουργεῖται τεχνητά, ἀμέσως, ἕνα νεόμορφο γλωσσικὸ πρόβλημα, τὸ πρόβλημα τοῦ τονισμοῦ τῶν λέξεων στὸν γραπτὸ λόγο καί, μαζὶ μαὐτό, νὰ συζητεῖται κιόλας τὸ θέμα τῆς γραφῆς τῶν λέξεων π μερικούς, δηλαδὴ πλήρης ἐξάρθρωση τῆς ἑλληνικῆς γλώσσας. Κι ἐκεῖνοι, ποὺ δημιούργησαν τὸ πρόβλημα αὐτό, φρόντισαν νὰ τὸ πολιτικοποιήσουν, χωρὶς νἀντιλαμβάνονται ὅτι, ἀναθέτοντας στὴν Πολιτεία πάλι τὴν λύση του, ἀνελάμβαναν πέναντι στὸ Ἔθνος βαρύτατη εὐθύνη. Κι ἔτσι ἔχουμε νέα γλωσσικὴ ἐμπλοκὴ στὴν Ἑλλάδα.

πειδὴ ὅμως:

1. Οἱ λέξεις, πως μᾶς τὶς παρέδωσαν οἱ πατέρες τοῦ Δημοτικισμοῦ, γράφονται ἔτσι π 2.000 τώρα χρόνια, ἔχοντας κρυσταλλώσει παράδοση ἀξιοσέβαστη, ἀκόμη κι π τοὺς ξένους·

2. Τὸ πὼς θὰ γράφονται οἱ λέξεις εἶναι πάντοτε ἁρμοδιότητα ποκλειστικὴ τῶν συγγραφέων ἑνὸς τόπου καὶ ποτὲ ἄλλων παραγόντων τῆς ζωῆς·

3. Τὸ κύριο χρέος μας σήμερα εἶναι νὰ μάθουν νὰ μιλοῦν καὶ νὰ γράφουν οἱ Ἕλληνες σωστὰ τὴν παραδομένη δημοτική·

4. Οἱ πλοποιήσεις τῆς γλώσσας μας τὰ τελευταῖα χρόνια περιόρισαν στὸ ἐλάχιστο τὶς δυσκολίες τονισμοῦ τῶν λέξεών της,

διακηρύσσουμε ὅτι:

Δὲν δεχόμαστε ποιαδήποτε ἀλλαγὴ στὴν γραφὴ τῶν λέξεων τῆς γλώσσας μας καὶ θὰ συνεχίσουμε νὰ γράφουμε καὶ νὰ τυπώνουμε τὰ βιβλία μας μὲ σέβας πρὸς τὴν ζωντανὴ γλωσσικὴ παράδοση καὶ τὴν πλήρη μορφὴ τῶν λέξεων, πως μᾶς δίδαξαν οἱ πατέρες τοῦ Δημοτικισμοῦ καὶ οἱ μεγάλοι Νεοέλληνες συγγραφεῖς.

Οἱ συγγραφεῖς:

Νίκος Ἀθανασιάδης, Τάσος Ἀθανασιάδης, Ἔφη Αἰλιανοῦ, Ὀρέστης Ἀλεξάκης, Κώστας Ἀσημακόπουλος, Τάκης Βαρβιτσιώτης, Ὄλγα Βότση, Νικηφόρος Βρεττάκος, Πέτρος Γλέζος, Μαργαρίτα Δαλμάτη, Διαλεχτὴ Ζευγώλη-Γλέζου, Λιλὴ Ζωγράφου, Νανὰ Ἠσαΐα, Ἰουλία Ἰατρίδη, Πάνος Καραβίας, Ἀντρέας Καραντώνης, Ζωὴ Καρέλλη, Γρήγ. Κασιμάτης, Τάσος Κόρφης, Γιωργῆς Κότσιρας, Β. Κωνσταντῖνος, Χριστόφορος Λιοντάκης, Ν.Κ. Λοῦρος, Χρῆστος Μαλεβίτσης, Γ. Μανουσάκης, Μελισσάνθη, Ε.Ν. Μόσχος, Δημήτρης Μυράτ, Ἕλλη Νεζερίτη, Θεόδ. Ξύδης, Θ. Παπαθανασόπουλος, Δημ. Παπακωνσταντίνου, Λένα Παππ, Π.Β. Πάσχος, Γ. Πατριαρχέας, Ν.Γ. Πεντζίκης, Ε.Ν. Πλατῆς, Ἀλέξης Σολομός, Τατιάνα Σταύρου, Γεωργία Ταρσούλη, Φώφη Τρέζου, Ἰωάννα Τσάτσου, Κώστας Ε. Τσιρόπουλος, Θ.Δ. Φραγκόπουλος, Νίκος Φωκᾶς, Παναγιώτης Φωτέας, Ἑρρίκος Χατζηανέστης, Ντίνος Χριστιανόπουλος».

Τὸ Μανιφέστο αὐτό, ποὺ προκάλεσε ὀργή, ὕβρεις καὶ συκοφαντήσεις-λιβελλογραφήματα τῶν ὀψίμων μονοτονιστῶν, ἀκολούθησαν πλῆθος γνῶμες ἐξεχόντων ἀνθρώπων τοῦ πνευματικοῦ μας πολιτισμοῦκαὶ μόνο αὐτὰ θὰ ἀναχαίτιζαν μιὰν εὐαίσθητη, μὲ ἐθνικὴ συνείδηση Κυβέρνηση καὶ θὰ τὴν ἔφερναν σὲ αὐτο-πίγνωση, ὥστε τουλάχιστο νὰ θέσει σὲ εὐρύτατη, λαϊκὴ συζήτηση τὸ θέμα καὶ νὰ μὴν πιμείνει στὴν αὐταρχικὴ πιβολὴ τοῦ μονοτονικοῦ.

Ὀδυσσέας Ἐλύτης ἐδήλωσε:

«Ἐγώ εἶμαι πὲρ τοῦ παλαιοῦ συστήματος, ἐναντίον τοῦ μονοτονικοῦ καὶ πὲρ τῆς διδασκαλίας τῶν Ἀρχαίων Ἑλληνικῶν. Εἶναι βάση γιὰ νὰ ξέρεις τὴν ἐτυμολογία τῶν λέξεων. σημερινὴ κακοποίηση τῆς γλώσσας μὲ ἐνοχλεῖ καὶ αἰσθητικά. Θέλω νὰ δῶ γραμμένοκαφενεῖονκι ἂς μὴν τὸ προφέρουμε τὸν”. Τώρα, ὅλες οἱ λέξεις ἔχουν μιὰ τρύπα».

Νικηφόρος Βρεττάκος πογράμμισε:

«περτιμήθηκε ποψη ὅτι διευκολύνει τοὺς μαθητές, κάτι πού, ἴσως, εἶναι ἀντιπαιδαγωγικό. πάρχει, ἄλλωστε καὶ μιὰ παράδοση ποὺ ἐκφράζει τὴν ποψη μεγάλων παιδαγωγῶν, οἱ ποῖοι πιμένουν ὅτι τὸ παιδὶ πρέπει νὰ κοπιάζει γιὰ νὰ γίνει ἄνθρωπος ἱκανός, ὥστε στὴ ζωὴ του νἀντιμετωπίσει ὅλες τὶς ἀντιξοότητες. ποστηρίχτηκε, πίσης, πὲρ τοῦ μονοτονικοῦ καὶ ποψη ὅτι διευκολύνονται οἱ τυπογράφοι καὶ οἱ στοιχειοθέτες, γενικά, καὶ ὅτι οἱ ἐκδόσεις, πάλι γενικά, γίνονται οἰκονομικότερες.

Παραγνωρίστηκαν, ὅμως, οἱ λόγοι ποὺ πέβαλαν στοὺς Ἀλεξανδρινοὺς χρόνους τὴν καθιέρωση τῶν τόνων, οἱ ποῖοι ἰσχύουν καὶ σήμερα. Πολλὲς φορές, τὰ γραπτά μου δὲν διαβάζονται σωστὰ ὅταν τυπώνονται στὸ μονοτονικό. Ἂς ἐλπίσουμε ὅτι θὰ πανεξεταστεῖ μελλοντικὰ τὸ θέμα κι ὅτι θὰ πικρατήσουν σωφρονέστερες πόψεις».

Κορνήλιος Καστοριάδης ἐτόνισε:

«Τώρα γιὰ τὸ μονοτονικό. Ἂν δὲν θέλετε κύριοι τοῦ πουργείου νὰ κάνετε φωνητικὴ ὀρθογραφία, τότε πρέπει νἀφήσετε τοὺς τόνους καὶ τὰ πνεύματα, γιατί αὐτοὶ ποὺ τοὺς βάλανε, ξέρανε τί κάνανε. Δὲν πῆρχαν στὰ ἀρχαῖα ἑλληνικά, γιατί πλούστατα πῆρχαν μέσα στὶς ἴδιες τὶς λέξεις. Αὐτοί, οἱ Κριαρᾶς καὶ οἱ ἄλλοι (...) ποὺ ἔκαναν αὐτὲς τὶς μεταρρυθμίσειςαὐτὸ παρακαλῶ νὰ γραφτεῖ στὶς ἐφημερίδεςδὲν ξέρουν τί εἶναι γλώσσα. Δὲν ξέρουν αὐτὸ ποὺ γνώριζε κόρη μου στὰ τρία της χρόνια. Μάθαινε μία λέξη καὶ μετὰ ἔψαχνε γιὰ τὶς συγγενεῖς της. Αὐτὸ εἶναι μιὰ γλώσσα. Ἕνα μάγμα, ἕνα πλέγμα, που οἱ λέξεις παράγονται οἱ μὲν π τὶς δέ, που οἱ σημασίες γλιστρᾶνε π τὴ μιὰ στὴν ἄλλη, εἶναι μιὰ ὀργανικὴ ἑνότητα π τὴν ποία δὲν μπορεῖς νὰ βγάλεις καὶ νὰ κολλήσεις πράγματα, δυνάμει μιᾶς ψευτοκυβέρνησης, καθισμένος σἕνα γραφεῖο στὸ πουργεῖο Παιδείας. κατάργηση τῶν τόνων καὶ τῶν πνευμάτων εἶναι κατάργηση τῆς ὀρθογραφίας, ποὺ εἶναι τελικὰ καταστροφὴ τῆς συνέχειας. Ἤδη τὰ παιδιὰ δὲν μποροῦν νὰ καταλάβουν Καβάφη, Σεφέρη, Ἐλύτη, γιατί αὐτοὶ εἶναι γεμάτοι π τὸν πλοῦτο τῶν ἀρχαίων ἑλληνικῶν. Δηλαδὴ πᾶμε νὰ καταστρέψουμε ,τι κτίσαμε πρὶν λίγα χρόνια; Αὐτὴ εἶναι δραματικὴ μοίρα τοῦ σύγχρονου ἑλληνισμοῦ».

Ἀκολούθησαν διαμαρτυρίες, δημόσιες συζητήσεις, προσφυγές. Κυβέρνηση ἔμεινε ἀσυγκίνητη, πιστεύοντας πὼς π χρόνο σὲ χρόνο θὰ κέρδιζε μὲ καταναγκασμό, τρομοκράτηση, διαδόσεις πὼς δὲν πάρχουν πιὰ γραφομηχανὲς πολυτονικές, οὔτε τυπογράφοι πολυτονιστές, πὼς τὸ Κράτος δὲν ἀγοράζει τάχα βιβλία πολυτονικά, πὼς θὰ πιβαλλόταν τελικὰ τὸ μονοτονικό. Ἐρωτοῦμε ὅμως: μπορεῖ μιὰ ἐξαναγκαστικὴ πρακτικὴ 8 χρόνων νὰ ἀνατρέψει παράδοση πρακτικῆς πολλῶν αἰώνων; Ἂς μᾶς παντήσουν οἱ πεύθυνοι.

Πάντως, καὶ τὰ παιδιά μας, στὰ δίσεχτα αὐτὰ χρόνια, δὲν ἔμαθαν καλύτερα τὴ γλώσσα μας, πειδὴ καταργήθηκαν τόνοι καὶ πνεύματα, καὶ τὰ γραπτά τους, κατὰ γενικὴ ὁμολογία, κάθε χρόνο εἶναι καὶ πιὸ ἀξιοθρήνητα, πειστήρια γλωσσικῆς διάλυσης. πλειονότητα τῶν συνειδητῶν συγγραφέων μας ἐξακολουθεῖ νὰ γράφει πολυτονικὰκαὶ τῶν νέων συγγραφέων μας πίσης, ὄχι μόνο τῶν παλιότερωνσπουδαῖα περιοδικὰ καὶ διαπρεπεῖς ἐκδοτικοὶ Οἶκοι ἐξακολουθοῦν νὰ χρησιμοποιοῦν τὸ πολυτονικὸ καὶ Λαὸς πιμένει. Ἱερὴ ἐθνικὴ πιμονή, ἀξιοθαύμαστη ἀντίσταση στὴν καταστροφή.

11

Συμπεραίνουμε:

1. πιβολὴ τοῦ μονοτονικοῦ πῆρξε α΄) ἄκαιρη, β΄) αὐθαίρετη, γ΄) αὐταρχική, δ΄) αἰφνίδια, ε΄) ἀντισυνταγματική, ς΄) δὲν ἔγινε π τὸν Λαό μας, καὶ κυρίως π τοὺς εἰδικὰ ἐνδιαφερομένους, ποδεκτή. Πρόκειται, λοιπόν, γιὰ ἕνα ἀληθινὸ Σκάνδαλο πανεθνικῆς σημασίας.

2. «Νέα Δημοκρατία» ΔΕΝ ΔΕΣΜΕΥΤΗΚΕ νὰ ἐφαρμόσει τὸ μονοτονικό. σημερινὸς Πρωθυπουργὸς κ. Κωνσταντῖνος Μητσοτάκης ἀντιστάθηκε προσωπικὰ στὴν ἐσπευσμένη, καταστροφικὴ ἐκείνη πράξη καὶ διέταξε τὴν ποχώρηση ὅλων τῶν βουλευτῶν της τότε Ἀξιωματικῆς Ἀντιπολίτευσης π τὴν μεταμεσονύχτια συνεδρίαση τῆς Βουλῆς. πομένως, οὔτε τὸ Κόμμα, οὔτε Πρωθυπουργός, οὔτε οἱ πουργοί του, οὔτε οἱ βουλευτὲς τοῦ ἔχουν ΟΠΟΙΑΔΗΠΟΤΕ ΔΕΣΜΕΥΣΗ καὶ ποχρέωση νὰ ἐφαρμόσουν καὶ νὰ πιμείνουν στὸ μονοτονικό. Δὲν συνέπραξαν, ΑΝΤΙΣΤΑΘΗΚΑΝ στὴν χάλκευση τοῦ Σκανδάλου αὐτοῦ.

12

Ζητοῦμε:

1. Νὰ διατάξει Κυβέρνηση καὶ νὰ ἀρχίσει ἀξιότιμος κ. πουργὸς Παιδείας, σὲ συνεργασία μὲ τὴν κ. πουργὸ Πολιτισμοῦ, τὴν πανασυζήτηση περὶ μονοτονικοῦ. Τὴν ἀνοιχτή, δημοκρατικὴ καὶ ἄφοβη συζήτηση καὶ νὰ κληθοῦν σαὐτὸ τὸν ἀντιαυταρχικὸ διάλογο ὅλοι οἱ ἁρμόδιοι: Ἀκαδημία Ἀθηνῶν, τὰ Πανεπιστήμια, τὰ Σωματεῖα Λογοτεχνῶν.

2. Νὰ πιτρέψει ἀμέσως Κυβέρνηση ὥστε ὅλοι οἱ κρατικοὶ λειτουργοὶ καὶ τῶν τριῶν Ἐξουσιῶν τῆς Δημοκρατίας νὰ μποροῦν, ἂν κριθοῦν, ἐλεύθερα νὰ γράφουν πολυτονικά, χωρὶς φόβο καὶ ποιαδήποτε πίεση.

3. Νὰ τεθοῦν τὰ συμπεράσματα τῶν συζητήσεων αὐτῶν, ἂν ὄχι στὴν ἄμεση κρίση, πως θὰ ἅρμοζε, τῶν Ἑλλήνων μὲ σαφὲς δημοψήφισμα, στὴν Ἐθνικὴ Ἀντιπροσωπεία καὶ σὲ εἰδικὴ συνεδρίαση ἔγκαιρα καὶ πλήρως προετοιμασμένη, ὥστε ἐκείνη νὰ ποφασίσει ἐλεύθερα, πεύθυνα, ἑλληνικά.

Ἀθήνα, Σεπτέμβριος 1991.

«Η ΑΛΛΗ ΟΨΙΣ»