᾿Απὸ τὸ περιοδικὸ «Πρωτάτον», ἀριθ. 117, Ἰανουάριος-Μάρτιος 2010
Λέγεται ἀπὸ τοὺς εἰδικοὺς ἐρευνητὲς πῶς ἡ λέξη μοναχὸς περιέχει τὴν παλαιοδιαθηκικὴ ἔννοια γιὰ ἀμέριστη, ἑνιαία καρδιά, προσηλωμένη μόνιμα, μόνο στὸν μόνο Θεό. Ὁ πιστὸς ἄνθρωπος μπορεῖ ν' ἀπαντήσει στὴ βαθειὰ ἐπίγνωση τῆς μοναδικότητας τοῦ ἑνὸς ἀληθινοῦ Θεοῦ μόνο μὲ τὴν ἐνεργοποίσηση ὅλων του τῶν δυνάμεων, δυνατοτήτων καὶ ἐφέσεών του πρὸς ὁλοκληρωτικὴ ἀγάπησή του. Ὁ συνεχὴς καὶ μόνιμος προσανατολισμὸς τῆς ἀνθρώπινης ὑπάρξεως στὸν Θεὸ χαρακτηρίζεται ὡς ἁπλότητα. Ἡ ἀσκητικότητα καὶ ἡ ἐγκράτεια δίνει ἐσωτερικὴ ἑνότητα καὶ χαρακτηρίζει τοὺς ἀληθινοὺς φίλους του Θεοῦ, τοὺς ἁπλοὺς καὶ ὄχι ἁπλοϊκούς.
Μοναχὸς κατὰ ἄλλη ἔννοια σημαίνει ὁ ἀπόλυτα συγκεντρωμένος στὸν Θεό, ποὺ προέρχεται ἀπὸ τὴ σημιτικὴ ρίζα ἑνοποιῶ, εἶμαι ἕνας, μοναδικός, μονήρης, δοσμένος ὅλος στὸν Θεό. Στ' ἀραμαϊκά, συριακὰ καὶ κοπτικὰ μοναχὸς σημαίνει ἐπίσης ὁ ἐκλεκτός, ὁ ἕνας, ὁ ἀσκητὴς-ἀγωνιστής. Ὁ ἅγιος Διονύσιος ὁ Ἀρεοπαγίτης μοναχοὺς ὀνομάζει ὅσους ἔχουν ἀμέριστη καὶ ἑνιαία ζωή, ποὺ τοὺς ἐνώνει στὶς ἱερὲς συνάξεις, σὲ μία θεϊκὴ μονάδα καὶ φιλόθεη τελείωση. Ὁ μοναχὸς κατευθύνει σταθερὰ τὴ ζωή του στὸν Θεό. Ἀποστολὴ τοῦ μονάχου εἶναι νὰ ὁμοιωθεῖ μὲ τὸν Θεό, νὰ ἑνωθεῖ, νὰ θεωθεῖ.
Ὁ ἀββᾶς Ἁλωνᾶς λέγει: Ἂν ὁ ἄνθρωπος δὲν πεῖ στὴν καρδιά του ὅτι αὐτὸς μόνο καὶ ὁ Θεὸς εἶναι σὲ αὐτὸν τὸν κόσμο, δὲν πρόκειται νὰ βρεῖ ἀνάπαυση. Πρόκειται γιὰ μία ἁγία μοναξιὰ καὶ ὄχι γιὰ νοσηρὴ ἀπομόνωση. Δὲν ἔχει τὰ στοιχεῖα τῆς ἀφιλαδελφίας καὶ ἀφιλανθρωπίας, ἀλλὰ προέχει ἡ αὐτογνωσία καὶ ἡ φιλοθεΐα. Ὁ μοναχὸς προσεύχεται γιὰ τοὺς ἀδελφούς του καὶ δὲν μπορεῖ νὰ μὴ τοὺς ἀγαπᾶ ὅλους. Ἔτσι παρότι ὁ ἀληθινὸς μοναχὸς εἶναι μόνος δὲν πάσχει ἀπὸ μοναξιά, ἐνῶ ὁ σύγχρονος ἄνθρωπος τῶν πολύβουων καὶ πολυάνθρωπων μεγαλουπόλεων, ποὺ συνωθεῖται καθημερινὰ ἀπὸ πλήθη κόσμου, πάσχει τρομερὰ ἀπὸ σκληρὴ καὶ ἀφόρητη μοναξιά.
Μία ἄλλη σημασία τῆς λέξεως μοναχὸς κατὰ τὴν ἑλληνικὴ ἀρχαιότητα εἶναι ὁ αὐθύπαρκτος, ὁ ἐλεύθερος, ὁ ἀπόλυτα μεμονωμένος, ὁ μονήρης. Ἀργότερα εἶχε καὶ τὴν ἔννοια ἄγαμος, ἀλλὰ καὶ τοῦ ἔχοντος μόνο ἕνα ἱμάτιο, μοναχίτων. Προσωπικά μου ἀρέσει ἡ ἑρμηνεία ὅτι μοναχὸς σημαίνει αὐτὸς ποῦ ἔχει δώσει ὅλη τὴν καρδιά του στὸν Θεό, ἔχει ἐσωτερικὴ ἑνότητα καὶ πλήρη ἀφοσίωση στὸν Θεὸ καὶ δὲν εἶναι διχασμένος καὶ δίψυχος. Δίνονται καὶ ἄλλες ἐνδιαφέρουσες ἑρμηνεῖες, προερχόμενες ἀπὸ τὰ συριακά. Μοναχὸς λέγεται αὐτὸς ποὺ ἑκούσια ἐπιλέγει τὴν ἀγαμία, αὐτὸς ποὺ ἔχει μονοτροπὴ ζωή, αὐτὸς ποὺ ἔχει μία ἰδιαίτερη σχέση μὲ τὸν Μονογενῆ Υἱὸ καὶ Λόγο τοῦ Θεοῦ.
Σ' ἑβραϊκὰ κείμενα μοναχὸς σημαίνει καὶ μοναδικός, αὐτὸς ποῦ ἐξελέγη ἀπὸ τὸν Θεό, αὐτὸς ποῦ εἶναι ἀπόλυτα ἀφοσιωμένος στὴν ἐκπλήρωση τοῦ θείου θελήματος, μὲ τὸ ὅποιο μερικὲς φορὲς δὲν συμφωνεῖ ἡ ἀνθρώπινη λογική. Ὁ Θεὸς εἶναι μόνος καὶ ὁ ἄνθρωπος τοῦ Θεοῦ μόνος, ὁ ἕνας ὑπάρχει γιὰ τὸν ἄλλο, ὁ ἕνας ἀναφέρεται στὸν ἄλλο. Πρόκειται γιὰ μία ὑπέροχη, μεγαλειώδη καὶ καταπληκτικὴ κατάσταση καὶ εἰκόνα.
Τελικὰ μοναχὸς σημαίνει μόνος; Μόνος, ἀλλὰ ὄχι ὅμως αὐτόνομος, ὡς δῆθεν δεδικαιωμένος καὶ ἀποστρεφόμενος τοὺς ἀδελφούς του. Ἡ μοναστικὴ ἐξωτερικὴ μόνωση θὰ πρέπει νὰ σχετίζεται ἀπαραίτητα μὲ τὴν ἐνοειδὴ ἐσωτερικὴ ζωή. Κατὰ τὸν ὅσιο Μακάριο τὸν Αἰγύπτιο μοναχὸς σημαίνει ὁ μόνος, ποὺ δὲν ἔχει γυναίκα, ποὺ ἄφησε τὸν κόσμο ἐξωτερικὰ κι ἐσωτερικά, δηλαδὴ τὰ κοσμικὰ πράγματα καὶ τὸ κοσμικὸ φρόνημα. Μοναχὸς ἐπίσης λέγεται γιατί συνεχῶς ἐπικαλεῖται τὸν Μόνο Θεό, ἀγωνιζόμενος νὰ ἔχει μονοειδῆ λογισμό, στραμμένο μόνιμα στὸν Θεό, μὴ καταδεχόμενος λογισμοὺς κακίας...
Τὰ παραπάνω ἔγραψα στὴ ταπεινὴ Καλύβη μας ἕνα βραδυνὸ ποὺ ἔβρεχε, παραμονὲς Χριστουγέννων, ὕστερα ἀπὸ τὴ μελέτη τοῦ βιβλίου τοῦ Ο. F. Boumarhnou «Μοναχός ἐστι...». Δὲν ξέρω ἂν σᾶς ἔδωσα νὰ καταλάβετε τί σημαίνει μοναχός. Αὐτὸ ποὺ γνωρίζω ὅμως εἶναι καὶ ἀταπεινόλογα καταθέτω, πὼς ἐνῶ φορῶ τὸ ράσο τοῦ μονάχου 35 ἔτη, μοναχὸς ἀληθινὸς ἀκόμη δὲν ἔγινα. Παρακαλῶ εὔχεσθε νὰ μονάσω πραγματικά.
ΠΗΓΗ: http://orthodoxia-ellhnismos.blogspot.com/ΖΩΗΦΟΡΟΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου