Διαμάχη τῆς Μόσχας μέ Φανάρι γιά τή Σουμελᾶ

Ο κ. κ. Βαρθολομαίος κέρδισε διεθνώς τις εντυπώσεις για τη Θεία Λειτουργία
Τοῦ Σταύρου Tζίμα

H διελκυστίνδα Φαναρίου - Μόσχας για το ποιος θα «πιστωθεί » την επαναλειτουργία της Ιεράς Μονής Σουμελά ρίχνει σκιές στη λαμπρή τελετή της περασμένης Κυριακής στην Τραπεζούντα που σκόρπισε συγκίνηση στους απανταχού ορθόδοξους χριστιανούς. Η παρουσία του Οικουμενικού Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίου στη Θεία Λειτουργία, με τον εμπνευσμένο λόγο και τις προσεκτικές αναφορές στη Μόσχα και την Αγκυρα, δεν άφησε περιθώρια αμφισβήτησης στο επίπεδο των εντυπώσεων και της καταξίωσης στις καρδιές των πιστών. Ομως οι Ρώσοι αισθάνθηκαν ότι δεν πήραν το «μερίδιο» που θεωρούν ότι τους ανήκει και η σοβούσα διαμάχη εκδηλώθηκε ανοιχτά.

Διά του βουλευτή της Ρωσικής Δούμας και πρόεδρου της Ομοσπονδίας Ελλήνων της Ρωσίας, κ. Ιβάν Σαββίδη η ρωσική πλευρά προέβη σε ευθεία αμφισβήτηση του πρωταγωνιστικού ρόλου του Οικουμενικού Πατριάρχη στο άνοιγμα της μονής και στην οργάνωση του προσκυνήματος.

«Ο πρωτεργάτης είναι η Ομοσπονδία Ελληνικών Κοινοτήτων της Ρωσίας, με επικεφαλής τον βουλευτή της κρατικής Δούμας της Ρωσικής Ομοσπονδίας Ιβάν Σαββίδη», σημειωνόταν σε ανακοίνωση που εξέδωσε το Συμβούλιο Απόδημου Ελληνισμού Ανατολικής Ευρώπης του οποίου επίσης προεδρεύει ο κ. Σαββίδης...

Ηταν απάντηση στην εικόνα που είχε κάνει νωρίτερα τον γύρο του κόσμου και η οποία εμφάνιζε τον Οικουμενικό Πατριάρχη ως τον άνθρωπο που με τη ζυγισμένη πολιτική και τις άοκνες προσπάθειές του έπεισε την κυβέρνηση του Ταγίπ Ερντογάν να επιτρέψει το άνοιγμα χριστιανικών ναών στην Τουρκία και ειδικά αυτού στο όρος Μελά που κρύβει ισχυρούς συμβολισμούς για τον ποντιακό Ελληνισμό, αλλά και τον τούρκικο εθνικισμό.

Ενδεικτικό του κλίματος που κυριάρχησε αποτελεί και το γεγονός ότι στο Ιερό της εκκλησίας όπου λειτούργησε ο Πατριάρχης εμφανίστηκαν... δύο εικόνες, πιστά αντίγραφα, της Παναγίας Σουμελά. Το ένα, προερχόμενο από το μοναστήρι της Σουμελά στο Βέρμιο, μεταφέρθηκε από τον κ. Σαββίδη και το άλλο είχε φτάσει από το Φανάρι.

Aντίγραφο της εικόνας της Παναγίας Σουμελά μεταφέρθηκε για πρώτη φορά στην Τραπεζούντα και από εκεί στο μοναστήρι του όρους Μελά τον Δεκαπενταύγουστο του 2008. Οργανωτής του προσκυνήματος ο κ. Ιβάν Σαββίδης, ακολουθούμενος από Ρώσους ιερείς που είχε φέρει μαζί του.

Το Φανάρι απείχε από την όλη διαδικασία, καθώς δεν υπήρχε σχετική άδεια από την τουρκική κυβέρνηση και μάλιστα φέρεται να απαγόρευσε την ύστατη στιγμή σε αντιπροσωπεία Αγιορειτών να συνοδεύσει την εικόνα στο μοναστήρι, όπως είχε σχεδιαστεί αρχικά.

Ακολούθησε την επόμενη χρονιά η ίδια διαδικασία, πάλι με τον ομογενή βουλευτή να πρωτοστατεί στην οργάνωση προσκυνήματος, με τη διακριτική, αυτή τη φορά, συμμετοχή εκπροσώπου του Πατριαρχείου.

Μπορούσε ο Ιβάν Σαββίδης να επιχειρήσει «απόβαση» ορθόδοξων χριστιανών και να εγκαταστήσει, έστω για λίγο, την εικόνα της Παναγίας στην καρδιά του τούρκικου εθνικισμού, χωρίς να έχει πίσω του την ρωσική ισχύ που ιστορικά δεν άφησε ποτέ, ακόμη και την περίοδο του κομμουνισμού, τη θρησκεία έξω από το γενικότερο παιχνίδι επιρροής στην ευρύτερη περιοχή;

Από δύσκολο έως αδύνατο, υποστηρίζουν όσοι γνωρίζουν τη σύνθετη τουρκική πραγματικότητα. Μετά και το δεύτερο οργανωμένο προσκύνημα ετέθη ζήτημα νόμιμης τέλεσης Θείας Λειτουργίας, αφού έως τότε γινόταν μια απλή δέηση και την υπόθεση πήρε στα χέρια του ο κ.κ. Βαρθολομαίος, με τον Ιβάν Σαββίδη να δραστηριοποιείται, έχοντας πίσω του το Κρεμλίνο και το πανίσχυρο Πατριαρχείο Μόσχας.

Οι προσπάθειες καρποφόρησαν στο πλαίσιο και του γενικότερου τουρκικού ανοίγματος σε ζητήματα θρησκευτικών ελευθεριών, αλλά οι διαγκωνισμοί δεν έλειψαν για το ποιος θα καρπωθεί την επιτυχία.

Η επιφυλακτικότητα του Φαναρίου για την εμπλοκή της Μόσχας ήταν διάχυτη και κατά την τελετή της περασμένης Κυριακής. Ο κ.κ. Βαρθολομαίος φέρεται ειπών, στην παρατήρηση στενού του συνεργάτη για τη μαζική και οργανωμένη παρουσία Ρώσων πιστών στο προαύλιο της εκκλησίας -ο Ιβάν Σαββίδης είχε εξασφαλίσει τις περισσότερες προσκλήσεις- ότι «αυτοί ήταν σε θέση να κάνουν μόνοι τους την λειτουργία».

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ (22-08-2010)